8.4: De grenzen van vrijheid (8.4.1: Bedreiging van het nieuws)

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

8.4: De grenzen van vrijheid

8.4.1: Bedreiging van het nieuws

Het vak M&M bestaat uit 4 onderdelen:

1. oriëntatie (waar gaat het over)

2. aardrijkskunde (onderzoekt de aarde)

3. geschiedenis (onderzoekt het verleden)

4. actualiteit (onderzoekt het nieuws)

Deze paragraaf gaat dus over: 

1. Oriëntatie
2. Aardrijkskunde
3. Geschiedenis
4. Actualiteit

Reisdoelen

1. Je kunt uitleggen wat censuur is.

2. Je kunt uitleggen hoe geweld richting journalisten kunnen leiden tot zelfcensuur.

3. Je kunt twee redenen noemen waarom journalisten in Nederland te vertrouwen zijn.

Censuur

In mei 2022 kwam de internationale persvrijheidindex. De organisatie Verslaggevers Zonder Grenzen doen jaarlijks onderzoek naar persvrijheid in de wereld. 

In deze index wordt gekeken of er sprake is van censuur door de overheid. In landen waar gecensureerd wordt, riskeren journalisten gevangenisstraffen als zij nieuwsartikelen publiceren die door de overheid verboden zijn. 

Daarnaast wordt bij het opstellen van de persvrijheidindex ook gekeken naar de veiligheid van journalisten. 

Censuur is...

1. expres weglaten of veranderen van bepaalde informatie
2. het opdringen van een mening
3. bewust en onbewust kiezen wat je wil zien
4. je een beeld vormen van iets, iemand of een situatie

rsf.org

Op deze kaart is de wereldwijde persvrijheid te zien. In welk continent (= werelddeel) is de persvrijheid het laagst? 

1. Europa
2. Afrika
3. Zuid-Amerika
4. Azië

Ooit leerde je bij M&M dat er 5 schaalniveaus zijn, namelijk:

1. Lokaal

2. Regionaal

3. Nationaal

4. Continentaal

5. Mondiaal

Deze kaart is een voorbeeld van een .... schaalniveau. Wat moet er op de puntjes staan? 

1. Continentaal
2. Nationaal
3. Mondiaal
4. Regionaal

Zelfcensuur

Nederland is iets gedaald in de lijst van landen met de meeste persvrijheid. Dit komt omdat de bedreigingen tegen journalisten meer zijn toegenomen. 

Persvrijheid is een belangrijk onderdeel van een democratie, omdat journalisten het werk van de overheid controleren. 

Het gevolg van alle bedreigingen is dat journalisten tot zelfcensuur over kunnen gaan en niet meer over alles gaan schrijven. 

In Nederland is persvrijheid vastgelegd in de grondwet. De overheid mag zich dus vooraf niet bemoeien met wat journalisten zeggen of schrijven. 

Maar dat wil niet zeggen dat journalisten zomaar alles mogen publiceren. Als blijkt dat nieuwszenders informatie verspreiden die onjuist blijkt te zijn, of op illegale manier is verkregen, kan je naar de rechter stappen. Als de rechter je gelijk geeft, moet de nieuwszender het bericht rechtzetten.  

Stel, jij bent journalist in een ondemocratisch land. Beschrijf in een paar zinnen hoe jijzelf te werk zou gaan. Zou je alles schrijven en een gevangenisstraf riskeren of doe je dat juist niet? 

Reisdoelen

1. Je kunt uitleggen wat censuur is.

2. Je kunt uitleggen hoe geweld richting journalisten kunnen leiden tot zelfcensuur.

3. Je kunt twee redenen noemen waarom journalisten in Nederland te vertrouwen zijn.

Bedenk na afloop van deze les 3 toetsvragen die je docent zomaar kan gebruiken:

Werktijd

Basis

Kader

Klaar? 

Maak paragraaf 8.4: De grenzen van vrijheid

Opdr. 1 - 4b

Maak paragraaf 8.4: De grenzen van vrijheid

Opdr. 1a - 7

Even wat voor jezelf