Herhaling H5/6

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 5

Het strafrecht

Wat is het strafrecht?

Alle wetten en regels over het straffen van mensen die de wet hebben overtreden

De belangrijkste uitgangspunten

• Je wordt alleen gestraft voor iets dat strafbaar is

• De wet bepaalt per delict de maximumstraf

• Strafbare feiten staan in het Wetboek van Strafrecht

De belangrijkste uitgangspunten

• Er wordt rekening gehouden met de zwaarte van het delict

• Overtredingen worden door een andere rechter behandeld dan misdrijven

• Voor een overtreding krijg je een minder zware straf dan voor een misdrijf

De belangrijkste uitgangspunten

• De rechter kijkt naar de situatie

• Noodweer

• Overmacht

De belangrijkste uitgangspunten

• De rechter houdt rekening met achtergrond en de persoonlijke situatie 
  

• Ontoerekeningsvatbaar (geldt niet bij drugs of alcohol!)
  

Je wist niet wat deed

De belangrijkste uitgangspunten

• De rechter houdt rekening met de leeftijd

• Onder de 18 -> jeugdstrafrecht

Jeugdstrafrecht (1)

• Tot 12 jaar niet vervolgd

• 12 t/m 18: jeugdstrafrecht

Speciale kinderrechter, rechtszaken niet openbaar 

• Tot 16 jaar max. 1 jaar, vanaf 16 jaar max 2 jaar (jeugdgevangenis)
  

Jeugdstrafrecht (2)

• Ondertoezichtstelling
  

Gezinsvoogd (opvoeding)

• Opvoedingsinrichting (tuchtschool)
  

Bij ernstige delicten

• PIJ-maatregel
  

Inrichting voor Jeugdigen 

Ontwikkelingsniveau

16 t/m 23 jaar: minderjarige of volwassene

Het strafproces kent regels. Deze staan beschreven in het Wetboek van Strafvordering. Hierin staan ook de rechten van een verdachte.

De rechten van een verdachte 

• Een redelijk vermoeden dat je schuldig bent aan een strafbaar feit
  

• Het recht om te weten waarvan je verdacht wordt
  

• Recht op een advocaat
  

Vanaf het moment van inverzekeringstelling (langer dan 9 uur)

De rechten van een verdachte 

• Het recht om te zwijgen
  

• Beperkte tijd vasthouden
  

• Eerlijk proces
  

Onafhankelijke en onpartijdige rechter

De rechten van een verdachte 

• Je bent onschuldig totdat de rechter zegt dat je schuldig bent
  

• Te weinig bewijs = vrijspraak

• In hoger beroep gaan (de verdachte, maar ook het OM)

De rechten van een verdachte

• Misdrijven en overtredingen verjaren
  

Ernstige delicten zoals moord verjaren niet

Hoe lang kun je worden vastgehouden?

Taken politie

1. Handhaven openbare orde
   
2. Hulpverlening
   
3. Opsporing 
   
4. Preventie (voorkomen)
   
5. Dienstverlening (advies en service)
   

 Rechter-commissaris is rechter met speciale taken (telefoon, observeren, woning doorzoeken)

Onder de verantwoordelijkheid van de burgemeester

afhandelen van verkeersongeval

Onder de verantwoordelijkheid van de Officier van Justitie

Maatregelen om misdaad te voorkomen: camera's en surveillance

Maatregelen die burgers kunnen nemen om inbraak te voorkomen

Hulpverlening

Ordehandhaving

Opsporing

Preventie

Dienstverlening

De politie doet een inval in een huis, omdat ze vermoeden dat er een grote wietplantage is.
Welke taak van de politie herken je in deze situatie?

1. Ordehandhaving
2. Opsporing
3. Preventie
4. Hulpverlening

De politie begeleidt een bus met voetbalsupporters naar een uitwedstrijd.
Welke taak van de politie herken je in deze situatie?

1. Ordehandhaving
2. Opsporing
3. Preventie
4. Hulpverlening

Met een politiehelikopter zoekt de politie naar een vermiste man.
Welke taak van de politie herken je in deze situatie?

1. Ordehandhaving
2. Opsporing
3. Preventie
4. Hulpverlening

Wat mag de politie doen?

Wat zijn de bevoegdheden van de politie:

Een verdacht staande houden
Bekeuring geven
Aanhouden
Vasthouden
Fouilleren

identificatieplicht voor iedereen van 14 jaar en ouder

Arresteren en meenemen naar het bureau

Rechter-commissaris

Soms mag de politie alleen iets doen met toestemming van de OvJ of van de rechter-commissaris. Het gaat dan om bv telefoon afluisteren, iemand observeren of een woning doorzoeken

Officier van justitie 

Speciale ambtenaar die namens de samenleving bewijst zoekt tegen een verdachte en een straf eist. 

• Opsporingsonderzoek leiden
  
• Beslist of verdachte naar de rechter gaat
  
• Eist een straf en voert deze uit. 
  

proces verbaal

Agenten hebben een eigen visie over de gebeurtenissen. Ook dat staat in het proces verbaal vastgelegd. Agenten moeten de waarheid vertellen en mogen dus niet liegen om de verdachte later veroordeeld te krijgen.

Een proces verbaal vormt de basis voor het verdere onderzoek dat gevoerd gaat worden door de politie en Justitie.

Een verdachte geeft een verklaring af. Dit komt in het proces verbaal te staan. De verdachte mag de boel bij elkaar liegen en mag zelfs weigeren te ondertekenen.

Wel of niet naar de rechter?

Officier van Justitie heeft 3 opties

Seponeren = geen rechtsvervolging

(onvoldoende bewijs, voldoende gestraft, afkicken)

Schikken = geldboete (vaak met lichtere zaken)

Vervolgen= rechtszaak

vernieling en winkeldiefstal. Rechters houden zo meer tijd over voor de zware criminaliteit

Officier van Justitie wordt openbare aanklager genoemd

Bij een schikking is een verdachte van de zaak af:

1. Juist
2. Onjuist

Er komt een rechtszaak als een verdachte een transactievoorstel weigert:

1. Juist
2. Onjuist

Huiszoeking doen mag alleen met toestemming van de korpschef:

1. Juist
2. Onjuist

Seponeren vindt plaats als de noodzaak tot straffen niet hoog is:

1. Juist
2. Onjuist

Geef nog een voorbeeld waarom een zaak geseponeerd kan worden, leg je antwoord uit:

Opdracht:

Je bent O.V.J. geef aan wat jij in deze situaties zou doen:

seponeren/schikken of vervolgen. Leg je antwoord uit:

Een leerling heeft zijn hele kluisje vol liggen met illegaal vuurwerk dat hij tijdens de pauze verkoopt aan schoolgenoten:

Een dronken automobilist klapt met zijn auto tegen de boom en moet door de brandweer uit zijn auto worden gehaald:

Een jongen gooit tijdens rellen op het museumplein een steen naar de politie en wordt opgepak:

Benthe heeft een hekel aan school. Ze spijbelt veel. Ze heeft al gesprekken gehad met de leerplichtambtenaar.