Parlementaire democratie 1 - provincies

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Provincies en gemeenten

Drie besluitniveaus in Nederland

1. Rijk
2. Provincie
3. Gemeente 

• De rijksoverheid stelt in grote lijnen het beleid vast.
• Gedetailleerde invulling is aan de lagere overheden.
• Nederland is hierdoor een gedecentraliseerde eenheidsstaat.
• Decentraal wat kan, centraal wat moet. 

Waarom decentralisatie?

• Lagere overheden zijn beter op de hoogte van de situatie en kunnen beter beoordelen wat nodig is. 
• Lagere overheden staan dichter bij de burgers en de burgers kunnen het bestuur makkelijker aanspreken.  

Taken provincies:

• Ruimtelijke ordening
  
• Milieu
  
• Bestuurlijke zaken
  
• Cultuur en erfgoed
  

• Economie
  
• Energie en klimaat
  
• Landbouw
• Europa

•  Mobiliteit
• Natuur
• Omgevingswet en Omgevingsvisie
• Recreatie, toerisme en sport
• Ruimtelijke ontwikkeling
• Wonen

Ruimtelijke ordening

Het proces waarbij een groot aantal spelregels de ruimte planmatig wordt benut en ingericht.

• Daarbij wordt rekening gehouden met individuele en gemeenschappelijke belangen
• Kortweg: het zo goed mogelijk aan elkaar aanpassen van samenleving en ruimte

Provinciaal bestuur

• Elke vier jaar verkiezingen.
• Gekozen volksvertegenwoordigers vormen de Provinciale Staten (en kiezen de Eerste Kamer).
• Aantal vertegenwoordigers verschilt per provincie.

Provincie Utrecht:

• Provinciale Staten zijn het hoogste bestuursorgaan van de Provincie Utrecht.
• Provincie Utrecht heeft 49 statenleden.
• De leden van de Provinciale Staten vertegenwoordigen de inwoners van de provincie Utrecht. 
• Ze onderhouden op verschillende manieren contact met de inwoners van de provincie Utrecht.

Statenleden leggen bijvoorbeeld regelmatig werkbezoeken af, zijn aanwezig op inspreekavonden en nemen deel aan publieksdebatten.

Taken provincie Utrecht

• De statenleden kiezen de leden van de Eerste Kamer (getrapte verkiezingen)
• Vaststellen van de provinciale begroting
• Algemene regels stellen in het belang van de provincie 
• Uitvoeren van een groot aantal regelingen, uit de Rijksoverheid overgedragen aan de provincie

Gedeputeerde Staten

De gedeputeerden worden een keer per vier jaar, na de Provinciale Statenverkiezingen, gekozen door de leden van de Provinciale Staten

Gedeputeerden hebben een fulltime baan aan het besturen van de provincie - dagelijks bestuur van de provincie

De gedeputeerden zijn vergelijkbaar met ministers

Voorzitter van Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten = Commissaris van de Koning

Verschil Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten

De Gedeputeerde Staten voeren het beleid uit (gemaakt door Provinciale Staten) en geven voorstellen.

De Gedeputeerde Staten regelen een aantal zaken vanuit de rijksoverheid en houden toezicht op het besturen van gemeenten en waterschappen.

De Gedeputeerde Staten leggen verantwoording af aan Provinciale Staten en kunnen door hen worden ontslagen.

Commissaris van de koning

• Commissaris wordt benoemd door de koning
• Provinciale Staten stellen profiel schets op - wat voor soort bestuurder wil men?
•  Vertrouwenscommissie voert gesprekken met kandidaten en spreekt een voorkeur uit
• Minister van Binnenlandse Zaken neemt beslissingen

De gemeente

• Staat het dichtst bij de burgers
• Zorgt voor het openbare leven - bijhouden huwelijken, geboorten en sterfgevallen, politie, openbare orde, wegen,  groenvoorzieningen, openbare verlichting, huisvuil en stelt bestemmingsplannen op 

Bestemmingsplan: bepaalt wat er in een gemeente met de ruimte mag gebeuren. Bijv. waar winkels komen.

Gemeentebestuur

• Belangrijkste besluiten worden genomen door de gemeenteraad
• Leden worden eens in de vier jaar rechtstreeks door de burger gekozen
• In Baarn heeft de gemeenteraad 19 zetels
• Voorzitter is de burgemeester (Baarn: Roëll, Soest: Metz)

College van Burgemeester en Wethouders

• Dagelijks bestuur van de gemeente
• Wethouders worden door de partijen die in het College gaan plaatsnemen voorgedragen
• Burgemeester wort voor zes jaar aangesteld na voordracht vertrouwenscommissie  

Praktische opdracht

Planning: werken aan stap 2