Britse Rijk - intro

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Wat is je leerdoel voor geschiedenis?

Historische context - Britse Rijk 1585-1900

Introductie

opdracht 

Rule Brittannia!

Bekijk de tekst van het lied Rule Brittannia.

Welk begrip komt er bij jou boven? Onderstreep woorden die daarmee te maken hebben.

Het lied was oorspronkelijk een gedicht, dat op muziek is gezet rond 1740, het heeft nog een paar coupletten meer dan hier staan.

1851, schrijf eens op wat je ziet

Crystal Palace

Wereldtentoonstelling:

Als tentoonstellingsruimte liet prins Albert een glazen gebouw ontwerpen dat zo groot en indrukwekkend was dat het de naam Crystal Palace kreeg, het kristallen paleis.

Wat zie je?

Generaal Wellington (voorgrond) is in Londen om zijn petekind prins Arthur een cadeautje te brengen. Arthur zit in de armen van zijn moeder, de Britse koningin Victoria. Haar man prins Albert is een beetje afgeleid, hij kijkt naar het grote glazen gebouw op de achtergrond. Daar wordt vandaag de eerste Wereldtentoonstelling geopend.

Wereldtentoonstelling:

Prins Albert wilde laten zien waartoe Groot-Brittannië en haar koloniën op technologisch en industrieel gebied in staat waren. Op de wereldtentoonstelling mochten Europese mogendheden voorbeelden van hun cultuur en wetenschap tentoonstellen.

Voor prins Albert was het heel belangrijk om de vooruitgang in de wereld te laten zien, maar de Wereldtentoonstelling moest de bezoekers ook duidelijk maken dat het Britse Rijk de meest vooruitstrevende, rijkste en machtigste mogendheid van de wereld was.

1851

Het is 1851. In Londen wordt een tentoonstelling gehouden waar landen over de hele wereld laten zien hoever zij zijn met de industrie. Deze wereldtentoonstelling is in Crystal Palace, een 'kristallen paleis' (zie plaatjes hiernaast). Dit paleis is heel bijzonder, omdat het helemaal van glas en ijzer is gemaakt. Met de bouw van dit paleis kan Engeland aan de 6 miljoen bezoekers van over de hele wereld laten zien hoe ver zij voor lopen  op het gebied van industrialisatie in vergelijking tot andere landen.  

Engeland is het land waar de stoommachine is uitgevonden, waar de eerste stoomtrein rijdt en miljoenen mensen gaan in grote industriesteden onder rokende schoorstenen wonen (verstedelijking). Engeland is hard op weg om te veranderen van een landbouw-stedelijke samenleving naar een  industriële samenleving te worden.

 

Het Britse Rijk in 1866. De figuren naast de kaart stellen de Britse koloniën voor. In het midden zit Vrouwe Brittannia.

Welke 2 Europese landen hadden rond 1900 de meeste koloniën in het werelddeel Afrika?

1. Portugal en België
2. Frankrijk en Spanje
3. Groot-Brittannië en Frankrijk
4. Italië en België

Waarom waren de koloniën van Groot-Brittannië zo belangrijk voor de Industriële Revolutie rond 1900?

Modern Imperialisme

Het Europese moederland controleert de hele kolonie, niet alleen de kustgebieden..

Ze gebruiken de landen en bevolking voor grondstoffen, 

een afzetmarkt te creeren.

Maar ook om een groot rijk te verkrijgen (Britse imperium)

en 

Om de Europese beschaving te verspreiden.

Kolonialisme is hetzelfde als imperialisme

1. juist
2. onjuist

Queen Victoria krijgt in 1851 de Koh-I-Noor diamant.

Een historisch symbool van verovering

Wie  de Koh-I-Noor bezit, heeft de macht in India in handen.

Koh-i-Noor

De diamant is verwerkt in de Imperial State Crown, hier

gedragen door Queen Elizabeth II. 

De Koh-I-Noor mag alleen door vrouwen gedragen worden. Net als bij zoveel juwelen bestaan er ook over de Koh-i-Noor verschillende legenden. Deze steen zou ongeluk brengen over elke man die de steen bezit of draagt. Hier staat de kroon op de kist van queen mother Elizabeth, die in 2002 is overleden.

140 miljoen tot wel 400 miljoen voor de duurste diamant ter wereld!

Sinds 2000 probeert de regering van India, via allerlei rechtszaken, de diamant terug te krijgen van Engeland. Bedenk een argument voor en tegen tegen eis van India. (Bron 4 blz. 208)

Vrijwel alle landen die ooit kolonien bezaten hebben kunstschatten en andere waardevolle producten, uit die kolonie afkomstig, in bezit. Hoe moet hier mee worden omgegaan volgens jullie. Moet dat teruggegeven worden? Waarom wel of niet?

Een voorbeeld van koloniale kunst: ooit was deze banjo eigendom van John Gabriel Stedman (1744-1797), die het instrument meenam uit Suriname. Nu behoort hij tot de collectie van het Museum voor Volkenkunde te Leiden. © Museum Volkenkunde

Vrijwel alle landen die ooit kolonien bezaten hebben kunstschatten en andere waardevolle producten, uit die kolonie afkomstig, in bezit. Hoe moet hier mee worden omgegaan volgens jullie. Moet dat teruggegeven worden? Waarom wel of niet?

Een voorbeeld van koloniale kunst: ooit was deze banjo eigendom van John Gabriel Stedman (1744-1797), die het instrument meenam uit Suriname. Nu behoort hij tot de collectie van het Museum voor Volkenkunde te Leiden. © Museum Volkenkunde

Historische context - Britse Rijk 1585-1900

Leidende vragen:

1. Op welke manieren ontwikkelden zich de Engelse koloniën in de Amerika's (1585-1833)? par 1

2. Waardoor werd India in de negentiende eeuw de belangrijkste kolonie binnen het Britse Rijk (1765-1885)? par 2

3. Welke rol speelden de koloniën in de sociaal-economische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)? par 3

Kenmerkende aspecten

Tijdvak 5 Ontdekkers en hervormers

18 Het begin van de Europese overzeese expansie.

21 De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

Tijdvak 6 Regenten en vorsten

25 Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

Tijdvak 7 Pruiken en revoluties

27 Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.

29 Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme.

30 De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.

Kenmerkende aspecten

Tijdvak 8 Burgers en stoommachines

31 De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving.

32 Discussies over de ‘sociale kwestie’.

33 De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.

34 De opkomst van emancipatiebewegingen.

35 Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

36 De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

huiswerk

bestudeer par 1.1 vanaf 'Motieven voor kolonisatie' t/m Pilgrim Fathers in New England'. 

maak een samenvatting

laat ruimte voor wat je niet begrijpt.