2.1 Jagen en verzamelen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Een primaire bron is...?

1. Een bron uit de tijd zelf waarover de bron gaat.
2. Een bron die later is gemaakt over een andere tijd
3. Een bron uit deze tijd over vroeger
4. Een bron van vroeger over de toekomst

Een secundaire bron is...?

1. Een bron die uit de tijd zelf komt
2. Een bron uit het verleden over een nog verder verleden
3. Een bron die later is geschreven over vroeger
4. Een bron van nu over nu

De stonehenge; primair en ongeschreven

De steen van Rosetta; primair en geschreven

irrigratielandbouw; secundair en ongeschreven.

Boek over Egypte; secundair en geschreven

De tijd van jagers en boeren

...-3000 v. chr.

Een felle pijn trekt vanaf zijn schouder door zijn hele lichaam. Dat hij geraakt is, is een groot probleem. Hij moet snel terug naar zijn stam voor hulp, want anders kan het te laat zijn. Die pijlpunt moet eruit.

De jager pakt zijn bijl nog eens goed vast, maar dat gaat lastig met zijn half bevroren handen. Wat er ook gebeurt, die bijl gaat mee.

De koude bergwind verandert in een ijzige sneeuwstorm. Het gras in zijn schoenen helpt nu niet meer tegen de kou. Daar, achter dat rotsblok kan hij schuilen tegen de ijzige wind. Achter de steen rolt hij zich op om zo warm mogelijk te blijven. De vermoeidheid slaat toe en hij valt, ondanks de pijn en de kou, in slaap. De sneeuw bedekt zijn lichaam en vriest aaneen tot een ijslaag. Ötzi zal nooit meer wakker worden.

De jager sterft aan een combinatie van factoren. Noem 2 van die factoren.

Dit is Ötzi. Zijn naam is afgeleid van de Ötztaler Alpen op de grens van Oostenrijk en Italië, waar zijn lichaam in 1991 werd gevonden.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• ken je de begrippen prehistorie, jager en verzamelaar, klimaat, nomaden en revolutie.

• kun je uitleggen hoe de evolutie van de mens verliep.

• kun je kenmerken van de manier van leven van jagers-verzamelaars herkennen, benoemen en beschrijven.

Historische bronnen geven informatie over het verleden

De evolutietheorie van Darwin

De aapmens loopt voor het eerst rechtop, op twee voeten.

De Homo Sapien, de denkende mens die taal gebruikt.

De Homo Erectus, de mens die rechtop ging lopen en die gebruik leert maken van vuur.

De Neanderthaler, de mens die een cultuur ontwikkelde. Versierde dingen en maakte sieraden.

De Homo Habilis, de handige mens. Deze soort maakte gereedschappen/werktuigen van steen.

Let op! Dit betreft een theorie en is dus niet perse waar. Verschillende religies geloven niet dat de evolutie op deze manier heeft plaatsgevonden, maar in de geschiedwetenschap wordt dit wel aangeleerd. 

Welke belangrijke uitvindingen zijn er gedaan door de verschillende 'menssoorten' in de prehistorie?

De prehistorie = de vroegste geschiedenis zonder geschreven bronnen

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen).

• Geen vaste woonplaats: nomaden.

• Trekken achter hun eten aan (klimaat)
  
  
• Eenvoudige woningen: hutten/grotten.

• Weinig bezittingen.

Noteer in 3 minuten zoveel mogelijk kenmerken die je op de afbeelding ziet die passen bij de manier waarop jagers-verzamelaars leefden

Wissel in 2 minuten zoveel mogelijk kenmerken die je op de afbeelding zag uit met degene naast je. 

- Vrouwen en kinderen verzamelen voedsel (taakverdeling man-vrouw)

- Zelf wapens maken van botten/stenen.

- Kleding maken van dierenhuiden.

- Tenten van dierenhuiden. 

- Leven in kleine groepen.

- Nomaden (rondtrekken)

- Jagen en vissen

- Vuur maken om te koken/warmte.

Leg uit of je bron uit de vorige opdracht betrouwbaar of onbetrouwbaar vindt.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Aan de slag!

• Maken hoofdstuk 2.1 opdracht 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14 en 15