Samenvatting H6

• NaSk2
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Samenvatting H6

Metalen

6.1 Eigenschappen van metalen

Metalen hebben de volgende eigenschappen gemeen:

• Ze blinken als je ze poetst.
• Ze geleiden stroom en warmte
• Ze zijn buigzaam.
• Ze zijn vast bij kamertemperatuur (uitzondering Hg)
• Ze zijn herwinbaar

6.1 Edele en onedele metalen

• Edele metalen reageren niet met andere stoffen. Voorbeelden van  edelmetalen zijn goud, zilver en platina. 
• Onedele metalen zijn gevoelig voor corrosie. Voorbeelden van onedele metalen zijn magnesium, lood en ijzer. 
• Zeer onedele metalen reageren (heftig) met water en zuurstof. Kalium, calcium en natrium zijn voorbeelden van zeer onedele metalen. (groep 1 en groep 2)

6.1 Legeringen en zware metalen

• Mengsels van metalen hebben soms betere bruikbare eigenschappen. Je noemt zo´n mengsel een legering. 
• Zware metalen zijn metalen met een grote dichtheid. 
• Zware metalen zijn giftig, ze mogen daarom niet in het milieu terecht komen. Lood en kwik zijn zware metalen. 

6.2 Reacties van metalen

• De aantasting van een metaal door zuurstof noem je oxidatie. 
• De aantasting van een metaal door zuren, water of zuurstof noem je corrosie. 
• Een metaaloxide is een verbinding tussen een metaal en zuurstof.
• De formule van ijzeroxide is Fe₂O₃.
• De formule van aluminiumoxide is Al₂O₃. 

6.2 Bescherming tegen oxidatie

Als je ijzer wilt beschermen tegen oxidatie kun je:

• Het verven
• Het invetten
• Het verzinken (galvaniseren)
• rvs (roestvast staal) gebruiken in plaats van regulier staal. 
• Beschermen tegen oxidatie doe je door een metaal af te sluiten van zuurstof. 
• Sommige metalen vormen een luchtdicht laagje als ze oxideren. Dit laagje beschermt tegen oxidatie. Aluminiumoxide en chroomoxide zijn lucht dicht. 

6.3 Prodcutie van aluminium

• Metalen worden geproduceerd uit erts. 
•  Aluminiumerts noem je bauxiet, het bevat aluminiumoxide. 
• Aluminium wordt geproduceerd door de elektrolyse van aluminiumoxide. Dit gebeurt in een smelter. 
• Al₂O₃ --> Al + O₂

6.3 Prodcutie van ijzer

• IJzererts bevat veel ijzeroxide. 
• IJzer wordt geproduceerd in een hoogoven. De grondstoffen zijn ijzererts, cokes en hete lucht. 
• 2 C (s) + O2 (g) --> 2 CO (g)
• Fe2O3 (s) + 3 CO (g) --> 2 Fe (s) + 3 CO2 (g)
• Het ijzer dat uit de hoogoven komt noem je ruwijzer. Het koolstof gehalte in het ijzer wordt verlaagd, door er lucht doorheen te blazen voordat je het kunt gebruiken als bouwmateriaal.   
• De restproducten bij de productie van ijzer zijn slak en hoogovengas.
• rvs, gietijzer en constructiestaal zijn materialen gemaakt van ijzer. 

6.3 Blokschema

• Een productieproces kun je weergeven in een blokschema. 
• In een blok vind een proces plaats (ontleding, scheiding, verbranding, chemische reactie)
• Een pijl geeft de stofstroom aan.  

6.4 Duurzaam gebruik van metalen

• Metaalersten zijn niet-hernieuwbare grondstoffen. 
• Bij de productie van metalen teedt veel milieuvervuiling op. 
• Om te voorkomen dat metalen opraken, moet je de metalen zo veel mogelijk in een gesloten kringloop gebruiken. 
• Het recyclen van metalen kost veel minder energie dan het nieuw produceren van metaal. 
• IJzerschroot kan als grondstof in een hoogoven dienen. 
• Afgedankt aluminium kun je omsmelten en tot nieuwe voorwerpen gieten. 
• Oude elektrische apparaten bevatten veel metalen. Die moeten apart worden verwerkt om de metalen te recyclen.