Grammatik naamvallen + bijv naamwoord

• Duits
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3,4

Naamvallen

Naamvallen + bijvoeglijk naamwoord

Leerdoelen

1. Je kent het schema met de uitgangen van het bijvoeglijk naamwoord van de Der-, Ein- en Null-Gruppe.

2. Je kent de voorzetsels van de tweede, derde en vierde naamval.

3. Je kent het stappenplan en kunt het toepassen.

4. Je kunt de juiste naamval invullen.

Naamvallen

We kennen vier naamvallen (een naamval = een zinsdeel).

Er bestaan drie groepen naamvallen:

          1. der-Gruppe

          2. ein-Gruppe

          3. null-Gruppe

Hierna volgt eerst een overzicht van de drie groepen:

!

De vier naamvallen, weet je het nog?

De eerste naamval (Nominativ) gebruik je bij het .....

• onderwerp (wie/wat+gezegde*)                                                         De kleine hond blaft - Der kleine Hund bellt.
• naamwoordelijk deel van het gezegde                                             Er moet dan wel een koppelwerkwoord in de zin staan.    

     De koppelwerkwoorden zijn sein, werden, bleiben.

     Dieser Lehrer bleibt ein guter Mensch.

     (Bij deze leraar en een goed mens gaat het om hetzelfde en is het             naamwoordelijk deel van het gezegde hetzelfde als het onderwerp)    

     * gezegde = alle werkwoorden in de zin.

De tweede naamval (Genitiv) gebruik je bij .....

• Bijvoeglijke bepaling - De tweede naamval wordt in het Nederlands de “bijvoeglijke bepaling” genoemd. De tweede naamval geeft een bezitsrelatie aan, meestal tussen twee zelfstandige naamwoorden. 

De schoenen van het kind zijn blauw. 

Die Schuhe des Kindes sind blau.

Als in de Nederlandse vertaling 'van' staat, gebruik je de tweede naamval. Dit wordt ook wel de van de/het constructie genoemd.

De tweede naamval gebruik je ook na de volgende voorzetsels:

infolge (ten gevolge van) - Infolge des schlechten Wetters steigt das Flugzeug nicht auf.

trotz (ondanks) - Trotz des schlechten Wetters wollte er in den Park gehen.

während (tijdens) - Während des Unwetters waren wir draußen im Wald.

wegen (wegens) - Wegen des Unfalls war ich zu spät für die Prüfung.

außerhalb (buiten) - Der Mann ist außerhalb der Stadtmitte. 

innerhalb (binnen) - Sie erhalten Ihre Bestellung innerhalb einer Woche. 

entlang (langs) - Wir liefen entlang des Flusses.

De derde naamval (Dativ) gebruik je bij .....

• het meewerkend voorwerp (het zinsdeel waar je aan of voor voor     kunt zetten)                                                                                           De man schenkt zijn vrouw een Mini Cooper.                                     Der Mann schenkt seiner Frau einen Mini Cooper. 
• tijdsbepalingen met een voorzetsel
   An einem Freitag / im Herbst / seit einem Jahr spiele ich Tischtennis.     (an, in en seit zijn voorzetsels)

De derde naamval gebruik je ook na de volgende voorzetsels:

mit (met) - Die Schüler fahren mit dem Zug.

nach (naar, na) - Wir fahren nach Frankreich.

bei (bij) - Meine Schwester wohnt bei meinem Vater. 

seit (sinds) - Seit einem Jahr habe ich chronische Schmerzen.

von (van, door)* - Das Buch ist von mir. Der Dieb ist von der Polizei verhaftet worden.

zu (naar)** - Ich gehe in Groningen zur Universität. Wir fahren zu meiner Oma.

aus (uit) - Hast du das Buch aus der Bibliothek? 

entgegen (tegemoet) - Der Junge lief seiner Freundin entgegen.

gegenüber *(tegenover) - Das Haus steht gegenüber einer Kirche.

außer (behalve) - Außer meiner Freundin kamen alle zu spät.

* (von = door als de handelend persoon er achter staat.)

 **(Bij personen en instellingen wordt voor 'naar' altijd 'zu' gebruikt).

De vierde naamval (Akkusativ) gebruik je bij .....

• het lijdend voorwerp (wie/wat+gezegde+onderwerp)                           De bakker bakt het brood. Der Bäcker backt das Brot.
• tijdsbepalingen zonder voorzetsel                                                       Ich gehe jeden Tag ins Fitnesszentrum.
• Na es gibt (er is/er zijn)                                                                           Er is een uitweg - Es gibt einen Ausweg (m).

De vierde naamval gebruik je ook na de volgende voorzetsels:

durch (door) - Der Baum ist durch Blitzeinschlag abgebrannt.

für (voor) - Das ist für deinen Onkel.

ohne (zonder) - Ohne meinen Ausweis gehe ich nie auf die Straße.

um (om) - Fahren Sie hier um die Ecke. 

bis (tot) - Bis nächste Woche muss ich 300 Vokabeln lernen.

gegen (tegen) - Gegen diese Behauptung kann man nichts einwenden.

entlang (langs) - Wir sind die ganze Zeit den Fluss entlang gelaufen.*

*Hier staat het voorzetsel na het zelfstandig naamwoord.

Plaats de woorden bij de juiste groep.

8 woorden

der-groep

ein-groep

dieser

euer

welche

manche

unseren

keine

solche

deinem

Bezittelijke voornaamwoorden (b.v. mein, dein, sein, ihr, enz.) horen bij de

1. der-groep
2. nul-groep
3. ein-groep

1/6 Welke groep?

Dieser alte Mann ist mein Nachbar. 

1. der-groep
2. ein-groep
3. null-groep

2/6 Welke groep?

Dieser Lehrer schenkt schwachen Schülern mehr Aufmerksamkeit

1. der-groep
2. ein-groep
3. null-groep

3/6 Welke groep?

Im Radio werden aktuelle Nachrichten übertragen.

1. der-groep
2. ein-groep
3. null-groep

4/6

Er fährt mit dies-- exzellent--- Reporter (m) in Urlaub. 

Je ziet het woord 'diesem' staan, dit betekent dat we te maken hebben met de der-Gruppe.

Kijk in het rijtje mannelijk (m) bij de der-Gruppe.

Welke naamval heeft 'mit diesem gut---- Sänger'? 

Mit is een voorzetsels met de 3e naamval.

1. dieser exzellente
2. diesem exzellenten
3. dieser exzellenten
4. diese exzellenten

5/6

Je ziet het woord 'ein' staan, dit betekent dat we te maken hebben met de ein-Gruppe.

Kijk in het rijtje onzijdig (o) bij de ein-Gruppe.

Welke naamval heeft 'ein gelb---- T-Shirt'? Doe daarvoor de hij/hem-proef.

Mein Bruder kauft ein süß --- Kuscheltier (o) für das Baby.

1. -en
2. -es
3. -e
4. -er

6/6

Mein vater isst immer frisch--- Brot.

Staat hier een woord uit de der- of ein-Groep voor het bijvoeglijk naamwoord?

1. -en
2. -e
3. -es
4. -er

Wat is een Adjektiv?

een Adjektiv = een bijvoeglijk naamwoord

      het bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord        het betreft vaak een eigenschap of een kenmerk 

      staat (meestal) vóór het zelfstandig naamwoord

Voorbeeld: Mijn oom heeft een mooie, rode auto.  

Auf Deutsch: Mein Onkel hat ein schönes, rotes Auto.

Der-Gruppe

Null-Gruppe

De nul-groep (Null-Gruppe) is een groep binnen het naamvallensysteem, waarbij er geen voornaamwoord vóór een zelfstandig naamwoord staat. Dit betekent dat bijvoeglijke naamwoorden zonder de/het/een of ander woord bij een zelfstandig naamwoord staan. Je kunt meerdere bijvoeglijke naamwoorden achter elkaar hebben. Deze bijvoeglijke naamwoorden krijgen dan allemaal dezelfde uitgang *.

Gemotiveerde slimme kinderen begrijpen, dat de wereld heel groot is.

Motivierte *schlaue * Kinder verstehen, dass die Welt sehr groß ist.

2/4 Welke uitgang?

Am Freitagabend trinke ich immer kalt--- still---  Wasser. 

1. kalte stille
2. kalter stille
3. kalten stillen
4. kaltes stilles

1/4 Welke uitgang?

Im Unterricht arbeite ich zusammen mit mein--- nett --- Freundin zusammen.

1. meinem netten
2. meine nette
3. meiner netten
4. meinen netten

3/4 Vertaal en let op de uitgang.

Der Geschmack [Duits] Bieres (o) gefällt mir am besten. 

De smaak van het Duitse bier bevalt mij het best.

'als je er van moet BIJ bedenken dan kan daar één naamval bij: de 2de'.

4/4 Vertaal en let op de uitgang.

(Deze) Zeitung ist dick. 

Het werkwoord 'sein' laat zien dat je een 1ste naamval moet gebruiken.

In hoeverre begrijp je dit grammaticaonderdeel nu?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Vergeet niet.................

• de der-groep, ein-groep en de nul-groep op tijd te leren
  
• dat meerdere bijvoeglijke naamwoorden voor een zelfstandig naamwoord dezelfde uitgang krijgen
  
• veel te oefenen (zie ook Slim Stampen)

Stappenplan

1. Vertaal de zin

2. Benoem alle geslachten

3. Bepaal de groep (der-, ein- of nul-groep)

4. Zoek de voorzetsels

5. Zoek het onderwerp (+1)

6. Zoek het lijdend voorwerp (+4)

7. Zoek het meewerkend voorwerp (+3)

8. Let bij de vertaling op het woord van (het woord na van is +2)