5.4 De Nederlandse Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA= het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van de Nederlandse staat

• 80 jarige durende oorlog
• 1568-1648
• Spanje versus de Nederlanden
• Eerst waren de Nederlanden in handen van de Spaanse koning Filips II, de opvolger van Karel V
• Na de oorlog waren de Nederlanden een zelfstandige staat, een republiek 

WAT BEDOELEN WE MET HET BEGRIP REPUBLIEK?

1. EEN LAND MET EEN KONING EN ERFOPVOLGING
2. EEN LAND ZONDER KONING EN MET EEN GEKOZEN LEIDER

KENMERKEN NEDERLANDEN IN DE 16E EEUW:

• BESTOND UIT 17 GEWESTEN (=SOORT PROVINCIES)
• OOK GEBIEDEN UIT FRANKRIJK, LUXEMBURG EN BELGIE 
• ELK GEWEST HAD EIGEN TAAL, REGELS EN WETTEN

CONCLUSIE= GEEN EENHEID IN DE NEDERLANDEN 

• KAREL V HEERSTE OVER NLDEN

KAREL V WILDE TOCH EEN EENHEID, HOE DAN?

OP POLITIEK GEBIED = CENTRALISATIEPOLITIEK TE VOEREN:

• BESTUUR VANUIT DE HOOFDSTAD BRUSSEL
• INSTELLEN 3 RADEN: GEHEIME RAAD, RAAD VAN FINANCIEN EN RAAD VAN STATE
• AMBTENAREN BENOEMEN IPV ADEL
• STATEN-GENERAAL= VERGADERING VAN ALLE GEWESTEN

KAREL V WILDE TOCH EEN EENHEID, HOE DAN?

OP RELIGIEUS GEBIED:

• ALLEEN HET KATHOLIEKE GELOOF TOESTAAN IN ZIJN RIJK
• VERVOLGEN VAN PROTESTANTEN VIA BLOEDPLAKKATEN= WETTEN/ STRAFMAATREGELEN VANAF 1550
• KETTERS KREGEN VAAK DE DOODSTRAF

WELKE GROEPEN MENSEN HADDEN ER KRITIEK OP HET BELEID VAN KAREL V? NOEM ER 3

IN 1555 TRAD KAREL V AF. DANKZIJ WELKE AFSPRAAK TRAD HIJ AF?

1. EDICT VAN NANTES
2. VREDE VAN MUNSTER
3. VREDE VAN AUGSBURG

FILIPS II VOLGDE ZIJN VADER OP. HOE BESTUURDE HIJ DE NEDERLANDEN?

• FILIPS II BLEEF VOORNAMELIJK IN SPANJE
• AANSTELLEN LANDVOOGDES= MARGARETHA VAN PARMA
• ELK GEWEST KREEG EEN STADHOUDER
• ZWARE VERVOLGINGEN PROTESTANTEN

1566 EEN BELANGRIJK JAAR!

MISOOGSTEN, ARMOEDE EN VERVOLGINGEN ZORGEN VOOR ONVREDE ONDER HET VOLK

1566 EEN BELANGRIJK JAAR!

MISOOGSTEN, ARMOEDE EN VERVOLGINGEN ZORGEN VOOR ONVREDE ONDER HET NLSE VOLK

AANBIEDEN SMEEKSCHRIFT OM TE STOPPEN MET VERVOLGINGEN

EDELEN VRAGEN DIT AAN DE LANDVOOGDES

HAGENPREKEN( = PROTESTANTSE BIJEENKOMSTEN IN DE OPEN LUCHT) WORDEN STEEDS FELLER

UITBREKEN VAN DE BEELDENSTORM= PROTESTANTEN VERNIELEN EN PLUNDEREN KATHOLIEKE KERKEN

WAT GEBEURDE ER MET MARGARETHA VAN PARMA NA HET UITBREKEN VAN DE BEELDENSTORM?

OP WELKE MANIER PROBEERT ALVA DE RUST TE HERSTELLEN?

• OPRICHTING VAN DE BLOEDRAAD/RAAD VAN BEROERTEN
• BEZITTINGEN VAN PROTESTANTEN INNEMEN 
• INVOEREN TIENDE PENNING= BELASTINGPERCENTAGE 
• GEBRUIK VAN ZEER VEEL GEWELD/TERREUR
• STEDEN OMSINGELEN EN UITHONGEREN 

GEEF AAN OF DE TACTIEK VAN ALVA SUCCESVOL TE NOEMEN WAS

😒🙁😐🙂😃

WILLEM VAN ORANJE

• HOGE EDELMAN IN DE NEDERLANDEN
• PROTESTANTS OPGEVOED MAAR WERD KATHOLIEK
• STADHOUDER VAN HOLLAND, ZEELAND EN UTRECHT
• TEGENSTANDER VAN DE BLOEDPLAKKATEN
• BAALDE VAN CENTRALISATIEPOLITIEK VAN FILIPS II 
• WIL GODSDIENSTVREDE OPSTELLEN TUSSEN KATHOLIEKEN EN PROTESTANTEN IN DE NEDERLANDEN

WAAROM ONTVLUCHTTE WILLEM VAN ORANJE DE NEDERLANDEN?

START NEDERLANDSE OPSTAND 

• 1568
• VELDTOCHT VANUIT HET DUITSE RIJK NAAR DE NLDEN
• OLV WILLEM VAN ORANJE OM SPAANSE SOLDATEN TE VERJAGEN 

1576 SPAANSE FURIE

SPAANSE SOLDATEN ONTVANGEN GEEN SOLDIJ (=INKOMEN)

SOLDATEN PLUNDEREN EN VERMOORDDEN ANTWERPENAREN= SPAANSE FURIE

SAMENWERKING KATHOLIEKE + PROTESTANTSE GEWESTEN=

PACIFICATIE VAN GENT= DOEL= WEGJAGEN SPAANSE SOLDATEN EN TIJDELIJKE GODSDIENSTVREDE

GEEF AAN WAAROM DE PACIFICATIE VAN GENT NIET LANG BLEEF BESTAAN

1579 SPLITSING IN DE NEDERLANDEN

UNIE VAN ATRECHT= ZUIDELIJKE GEWESTEN DIE WEER BIJ SPANJE WILDEN HOREN

UNIE VAN UTRECHT

• 7 NOORDELIJKE GEWESTEN
• PROTESTANTS
• VERZET TEGEN SPANJE
• GEZAMENLIJK LEGER
• ELK GEWEST WEL EIGEN BESTUUR 

WAT GEBEURDE ER MET WILLEM VAN ORANJE TOEN DE UNIE VAN UTRECHT WERD OPGERICHT?

UNIE VAN UTRECHT EN HET VERVOLG

OPRICHTING UNIE VAN UTRECHT

WILLEM VAN ORANJE IN RIJKSBAN

1579= OPRICHTING UNIE VAN UTRECHT

WILLEM VAN ORANJE IN DE RIJKSBAN

1581= PLAKKAAT VAN VERLAETINGHE= 7 GEWESTEN ZETTEN FILIPS II AF, HIJ IS NIET LANGER HUN KONING

1584= MOORD OP WILLEM VAN ORANJE

1588= 7 GEWESTEN VINDEN GEEN NIEUWE KONING EN DE STATEN-GENERAAL GAAT BESTUREN

WAT MAAKT DE 7 PROTESTANTSE GEWESTEN NOU ZO BIJZONDER IN DIE TIJD?

HOE NOEMEN WE DE UNIE VAN UTRECHT OOK WEL VANAF 1581?

IK HEB DEZE STOF GOED BEGREPEN!

😒🙁😐🙂😃