5.3: De sociale kwestie (2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

5.3: De sociale kwestie (2)

Deze les:

• herhaling vorige les
• uitleg socialisme en sociale wetten.
• Aan de slag met het maken van de paragraaftoets 

Aan het einde van deze les...

... kun je uitleggen hoe de leef- en werkomstandigheden van de arbeiders verbeterden.

... kun je uitleggen wat sociale wetten zijn.

... kun je twee voorbeelden geven van sociale wetten.

... kun je uitleggen wat vakbonden zijn en hoe zij zorgden voor betere werkomstandigheden.

... kun je uitleggen waar het socialisme voor staat.

Leef- en werkomstandigheden van de arbeiders.

liberalisme?

Sociale wetten:

• door discussies over de Sociale Kwestie ontstond het idee dat de overheid ook wat moet doen voor burgers die niet goed voor zichzelf kunnen zorgen.
• sociale wetten: wetten die steun geven aan mensen die minder goed voor zichzelf kunnen zorgen. (zwakkeren in de samenleving) 

kamerlid van Houten:

• liberaal
• Nederlandse regering wil niets doen tegen kinderarbeid
• recht van initiatief: leden van de Tweede Kamer mogen een wetsvoorstel indienen.

kinderwetje:

• 1874
• Kinderwetje van Van Houten
• kinderen onder de 12 jaar mogen niet meer in fabrieken of werkplaatsen werken, wel op het platteland 

leerplicht

• 1901
• Kinderen verplicht naar school. 

Arbeiders in actie:

• Sociale Kwestie kreeg ook aandacht doordat arbeiders voor zichzelf opkwamen.
• vakbonden: organisatie van werknemers.
• Staken voor betere werkomstandigheden. 

Is de tekenaar een voor- of tegenstander van vakbonden? Leg je antwoord uit.

Streven naar gelijkheid:

• Socialisten streefden in de politiek naar meer gelijkheid en minder verschil tussen arm en rijk.
• opkomen voor belangen van de arbeiders
• industrie-arbeiders vormden een klasse (bevolkingsgroep) die werd uitgebuit door de bezittende klasse: fabrieksarbeiders.
• radicale socialisten: met gewelddadige opstand een eind maken aan deze klasse strijd. 

Aan de slag:

• Uitwerken leerdoelen en begrippen 5.3.
• maken paragraaftoets 5.3 (zie SOM)
• zoek een politieke partij die valt onder het socialisme, leg uit waar je dat aan kunt zien/ merken.