Geschiedenis van de filosofie 11

• Filosofie
• HBO
• Studiejaar 1

Geschiedenis van de filosofie 11

Descartes en Locke

Leerdoel

 Ik kan de Verlichting duiden als een zoektocht naar zekere kennis.

René Descartes (1596-1650)

• katholiek in een protestantse provincie
• bestudeert zichzelf en de wereld (maar geen boeken)
• huursoldaat onder prins Maurits, militaire techniek
• observator bij belegering van La Rochelle (1627)
• student in Franeker en Leiden
• vader van een jong overleden dochter (5 jr)
• 1649: verhuizing naar Zweden, ontwikkeling van barometer

Filosofie

• 'nieuwe' filosofie: niet gebaseerd op gezag of vooroordeel
• je pense, donc je suis
• werkelijkheid verdeeld in res cogitans en res extensa
• ziel/bewustzijn > lichaam
• inzicht als grootste volmaaktheid;
  helderheid als bron van zekerheid
• God bestaat per definitie; daarom zijn ideeën betrouwbaar

What's new?

• afwijzing van vorm- en doeloorzaken
• implicatie: doel van God niet af te leiden uit de natuur
• begrip 'ziel' veel beperkter
  
• lichaam is allereerst uitgebreidheid (extension)
  
• doel van twijfel: gebouw van de wetenschap funderen
• doel van kennis: genieten van het leven zonder pijn;
  de natuur beheersen

Vraag

Heeft helderheid iets te maken met waarheid?

John Locke (1632-1704)

• sterk beïnvloed door Francis Bacon ("kennis is macht")
• medische opleiding
• 1683-1689: verblijf in Nederland
• veel veranderingen: onthoofding van Karel I, burgeroorlog, revolutie, brand en epidemie in Londen

Filosofie

• empirisme: gebaseerd op observatie
• geen aangeboren ideeën; de geest is een tabula rasa
• liberalisme: tegenstander van absoluut gezag (Hobbes)
• instemming als basis van politieke legitimiteit
• scheiding van Kerk en Staat; tolerantie van godsdiensten, maar niet van atheïsme
• werd populair tijdens Amerikaanse vrijheidsstrijd

Gedachten over identiteit

• zelf als bewustzijn
• spiritueel of materieel maakt niet uit
• persoonlijkheid anders dan "substantie"
• associatie als belangrijke psychologische factor