2.2 Botten bewegen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Leerdoelen paragraaf 2.2

• Je leert hoe botten aan elkaar zitten

• Je leert welke soorten gewrichten er zijn en  hoe deze gewrichten werken

Wat weet je over hoe botten aan elkaar vast zitten?

Hoe zitten botten aan elkaar vast?

beenverbindingen 

4 soorten verbindingen:

vergroeiing - naadverbinding - kraakbeenverbinding - gewricht

1. Vergroeiing

Heiligbeen bestaat uit 5 aan elkaar gegroeide wervels, 

geen beweging mogelijk

Heiligbeen

het heiligbeen bestaat uit botten die vergroeid zijn. de wervels zijn hier aan elkaar vergroeid

het staartbeen die aan het heiligbeen zit heeft ook vergroeide wervels

2. Naadverbinding:

geen beweging

kraakbeenverbinding: kan 

een beetje bewegen

schedel (volwassen)

de schedel heeft naden tussen de botten . 

Tussen de schedeldelen zitten naden maar deze zijn niet bewegelijk.

fontanelen (schedel baby)

bij de schedel van een baby zit er nog ruimte tussen de naden. Dit noemen we fontanelen.

De ruimte is belangrijk voor de bewegelijkheid. dit is nodig voor de bevalling.

het eerste levensjaar groeit dit dicht. 

bij een baby moet je dus nooit te hard op het hoofdje drukken!

3. kraakbeenverbinding: 

kan een beetje bewegen

kraakbeenverbinding: kan 

een beetje bewegen

botten met beweging

als er tussen de botten kraakbeen zit zijn deze botten bewegelijk.

(kraakbeen heeft een hoog lijmstof gehalte)

dit is bij je ruggenwervels

4. Gewrichten

een gewricht zorgt voor een verbinding tussen 2 botten. Het is erg bewegelijk.

een gewricht bestaat uit een een gewrichtkogel die ligt in een gewrichtskom

Op welke manier zit de schedel vast?

1. vergroeiing
2. lijmverbinding
3. naadverbinding
4. gewricht

Hoe zitten de ribben aan het borstbeen vast?

1. gewricht
2. vergroeiing
3. naadverbinding
4. kraakbeen

maak opdr. 3, 5 en 6 (2.2)

Hoe werkt een gewricht?

• om de botten zit een dun laagje kraakbeen dit zorgt voor bewegelijkheid en voorkomen slijtage (kapot gaan).

• om de twee botten zit een gewichtkapsel dit houdt de botten bij elkaar.

• soms hebben gewrichten daar ook kapselbanden zitten dit ook voor het op zijn plaats houden van het bot.

• het  gewichtkapsel is gevuld met een stropige vloeistof, dit is een soort olie om de boel soepel te houden we noemen dit het  gewrichtsmeer.

Maak 7, 8 en 9

Welke soorten gewrichten heb je?

1. Kogelgewricht: 

zit in je schouder, je arm kan alle kanten op bewegen 

2. Scharniergewricht:

verbinding tussen de ellepijp en opperarm-been. Kan maar in 1 richting heen en weer bewegen. 

3. Rolgewricht: 

verbinding tussen je spaakbeen en ellepijp. Het spaakbeen rolt om de ellepijp. 

kogelgewricht

de gewrichtkogel draait in de gewrichtkom.

alle soorten bewegingen zijn hier mogelijk

scharniergewricht

de gewrichten bewegen als een soort scharnier

alleen de beweging heen en terug is mogelijk

rolgewricht

de gewrichten rollen om elkaar heen

beweging mogelijk van het ene bot in de lengte as om de andere bot

Maak 10 en 11 (huiswerk)

Achterpoten van verschillende dieren

Welke ganger zijn deze dieren?

Topganger

 * loopt op de toppen van zijn tenen

* middenvoetsbeentjes: vergroeid en lang

* hebben een hoef om elke teen (hoefgangers)

* Kunnen snel lopen (vluchtdieren)

* paarden, antilopen, giraffe, olifanten

Olifant loopt op hoge hakken

Teenganger

* Loopt op zijn tenen

* Alleen de teenkootjes komen op de grond

* kunnen ook snel lopen

* hondachtigen / katachtigen

Zoolganger

* loopt op zijn hele voet

* zet eerst hak neer, wikkelt dan af

* zet met je tenen af

* kunnen niet zo hard lopen