H1 par. 1.2 Onvrede in de Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H1. De tijd van ontdekkers en hervormers

par. 1.2 Onvrede in de Nederlanden

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat rond 1520 de bestuurlijke situatie in de Nederlanden was en wat Karel V daaraan wilde veranderen.
• Je kunt drie redenen noemen waarom bewoners van de Nederlanden zich tegen de Spaanse koning begonnen te verzetten.
• Je kunt uitleggen waarom de Beeldenstorm uitbrak en wat daarvan het gevolg was. 

Nederlandse Opstand

• Keizer Karel V regeerde ook over het Habsburgse Rijk.
• Bestond in 1550 uit Spanje, Spaanse kolonies, een aantal Italiaanse gebieden en de Nederlanden.
  

Over welk rijk was keizer Karel V nog meer de baas?

1. Rusland
2. Duitsland
3. China
4. Turkije

De Nederlanden

• Huidige Nederland, Belgie en Luxemburg.
• Verdeeld in 17 gewesten.
• Ieder gewest had zijn eigen wetten, munten, bestuurders.
  

De Nederlanden

• Hierdoor lastig te besturen voor Karel V.
• Karel V had ook veel geld nodig voor al zijn oorlogen.
• Daarom probeerde hij in de Nederlanden een centraal bestuur in te voeren.
• Met dezelfde regels en vaste belastingen (scheelde weer onderhandelingen met de gewesten).
  

De Nederlanden

• Ook stelde Karel V ambtenaren aan, waar de edelen niet blij mee waren. Zij verloren hierdoor macht.
• Veel mensen waren niet blij met deze veranderingen.
  

Filips II

• Volgde in 1555 zijn vader op.
• Hij ging door met het versterken van een centraal bestuur.
• Hij bestuurde zijn rijk vanuit Spanje.
  

De Nederlanden

• In de Nederlanden stelde Filips II een plaatsvervanger aan:
• de landvoogd.
• De landvoogd bestuurde Nederland voor hem.
• In elk gewest was er ook nog een stadhouder.
• De stadhouder hielp Filips II met het bestuur en moest zorgen voor orde en rust.
  

Willem van Oranje

• Edelman
• Stadhouder van Holland, Utrecht en Zeeland.
  

De Nederlanden

• Veel mensen waren ontevreden over de Spaanse koning.
• Waarom?
• 1. Tegen een centraal bestuur (edelen verloren veel macht)
• 2. Vaste belastingen zouden de bevolking veel geld kosten.
• 3. De Spaanse koning was streng katholiek, terwijl in de Nederlanden veel calvinisten woonden.
  

Vervolgingen

• Protestanten werden zwaar vervolgd.
• Filips II zag het als zijn plicht om de kerk te beschermen.
• Als je je niet wilde bekeren, werd je gedood.
• Zelfs katholieken vonden de straffen te zwaar.
• Willem van Oranje vroeg Filips II de protestanten minder streng te vervolgen, maar dit hielp niet.
  

Hagepreken

• Omdat protestanten geen kerken hadden, kwamen zij in de openlucht bij elkaar.
• Hagepreken.
• Er werd voorgelezen uit de bijbel en verteld over het geloof.
  

De Beeldenstorm

• In 1566 werd er in Vlaanderen tijdens een hagepreek over de schandalige heiligenbeelden in de kerk.
• Na afloop vertrokken gelovigen en plunderaars naar een klooster.
• Ze vernielden alle beelden en namen kostbaarheden mee.
• Begin van de Beeldenstorm.
• Overal werden beelden in kerken en kloosters vernield.
  

De Beeldenstorm

• Filips II was woedend!
• Hij stuurde de Spaanse hertog Alva naar de Nederlanden om de orde te herstellen.
  

Stellingen

Luister naar de stelling en ga staan als je denkt dat deze stelling bij Filips II hoort en blijf zitten als je denkt dat dit bij de protestanten hoort.

En nu...

Aan het werk met de opdrachten uit de studiewijzer:

• Vraag 3, 4, 6 t/m 11, 13

• Samenvatting blz. 26 t/m 28