De 80-jarige oorlog

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 8

De Opstand (80-jarige oorlog)

1568-1648

Hoe Nederland een vrij land werd

Wat was de 80-jarige oorlog?

-  Een oorlog tussen Nederland en Spanje die wel 80 jaar duurde!

- Spanje was de baas over Nederland en Nederland wilde vrij zijn.

- Fillips II was koning van Spanje

- Willem van Oranje was de leider van de opstand in De Nederlanden.

Waarom was er oorlog?

- koning Fillips II had veel macht en wilde alles zelf bepalen. 

- Hoge belastingen, weinig economische vrijheid voor Nederlanders. 

- Spanje was katholiek, veel Nederlanders waren protestants

- Alle Nederlanders moesten verplicht Katholiek zijn. Er was dus geen geloofsvrijheid

Wat is het verschil tussen katholieken en protestanten?

De katholieke kerk

- De kerk bepaalde hoe je moest geloven en leven.

- Aflaten kopen als je zondig was.

- Grote, prachtige kerken die ontzettend duur waren om te bouwen. Terwijl heel veel Nederlanders arm waren.

- Vereren van beelden 

Maarten Luther

- Duitse, katholieke monnik in de 16e eeuw.

- Was het niet eens met de katholieke kerk.

- Aflaten kopen voor vergeving van zonden, in strijd met de Bijbel.

- De Bijbel was toen in het Latijn, Luther wilde dat de mensen zelf de bijbel konden lezen.

- De kerk moest simpeler, zonder pracht en praal.

- De kerk had te veel macht. Volgens Luther moest men de Bijbel volgen.

- In 1517 schreef hij 95 stellingen om de kerk te hervormen.

- Sola scriptura. ALLEEN DE BIJBEL!

- Luther werd uit de katholieke kerk gezet.

- Ontstaan van het protestantisme.

Protestanten

- Waren in 'protest' tegen de katholieke kerk

- Vereren van beelden, aflaten kopen en hele dure kerken bouwen was volgens hen in strijd met de leer van Jezus.

- Moesten stiekem hun geloof uitoefenen (Hagepreken).

- Het protestantisme was illegaal.

1566: De Beeldenstorm

 In 1566 hadden veel Nederlanders er genoeg van. Ze gingen naar katholieke kerken en sloegen alles kort en klein.

Wat zou jij doen als je niet mocht geloven wat je zelf zou willen? (Niet geloven telt ook)

De Hertog van Alva

- Als reactie op de onrust in De Nederlanden stuurde koning Fillips de Hertog van Alva om orde op zaken te stellen.

- Streng en gewelddadig.

- Als je protestants was kreeg je de doodstraf.

- Belasting verhogen (tiende penning)

Willem van Oranje (Vader des Vaderlands)

- Was eigenlijk Duits. Geboren in Dillenburg 1533.

- Hij had een stukje land in Frankrijk (Orange). Ook was hij stadhouder van een groot deel van De Nederlanden.

- Hij voelde zich verbonden met de Nederlanden omdat Duitsland en Nederland in die tijd vaak als één land werd gezien.

- Willem geloofde in geloofsvrijheid. Het moest niet uitmaken of je katholiek of protestants was.

- Toen Willem hoorde wat Fillips en Alva in de Nederlanden hadden aangericht, vond hij dat verschrikkelijk en stuurde hij in 1568 een leger om Alva te verjagen.

Op 1 april, verloor Alva zijn bril.

- Op 1 april, 1572, bevrijdde Willem van Oranje samen met de watergeuzen Den Briel.

- De Watergeuzen waren een soort piraten, die tegen de Spaanse koning Fillips vochten.

- De watergeuzen waren door een storm, van hun koers afgeraakt en kwamen in de buurt van Den Briel. Toen ze zagen dat er heel weinig Spaanse soldaten waren, kwamen ze aan land en bevrijdden ze Den Briel.

Leidens ontzet 1574

- De Spanjaarden sloten Leiden helemaal af. Niemand kon naar binnen of naar buiten. De mensen in de stad hadden geen eten meer en aten zelfs ratten en huisdieren om te overleven.

- Willem van Oranje liet de dijken doorsteken, zodat het land onder water liep, waardoor de Spaanse soldaten moesten vluchten. Dit deden ze zo snel dat ze in hun haast alles achterlieten. Dus ook hun eten, zoals grote potten met uien, wortelen en vlees. Dit werd later de Nederlandse Hutspot

- De geuzen brachten haring en wittebrood naar de hongerige mensen in Leiden. 

- De Leidenaren eten nog elk jaar hutspot, haring en wittebrood om de bevrijding te vieren.

Onafhankelijkheid van Spanje: 1581

- De opstand was een succes.

- In 1581 verklaarden de provincies in      Nederland dat ze niet langer bij Spanje wilden horen. Dit deden ze met het plakkaat van Verlatinghe. Dit is onze onafhankelijkheidsverklaring.

- Vanaf 1588 waren we de Republiek der zeven verenigde Nederlanden.

Willem van Oranje, vogelvrij verklaard.

- Koning Fillips II verklaard Willem vogelvrij. 

- Als je Willem van Oranje vermoordde kreeg je een beloning van 25.000 kronen. 

Moord op Willem van Oranje 1584

- Balthasar Gerards had een hekel aan Willem en wilde graag die 25.000 kronen ontvangen.

- Balthasar deed alsof hij een vriend was van Willem.

- Hij vermoordt Willem in zijn eigen huis met een pistool (Prinsenhof Delft).

- ''Mijn God, heb medelijden met mijn ziel en met mijn arme volk!''

Na de dood van Willem van Oranje

- 1584: Willem van Oranje werd vermoord, maar de opstand ging door onder zijn zoon Maurits van Nassau, een slimme legerleider.

- De Republiek werd sterker en rijker door handel en werd een belangrijke macht in Europa.

- Twaalfjarig Bestand (1609-1621): Tijdelijke wapenstilstand met Spanje, maar daarna laaide de strijd weer op.

- 1648: De oorlog eindigde met de Vrede van Münster. Nederland werd officieel onafhankelijk en kreeg de naam De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Waarom wilde Nederland vrij zijn?

Wat betekent vrijheid voor jou?

Wat zou jij doen als je in de 80-jarige oorlog had geleefd?