ABSTRACTIE

• KUA
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

ontstaan ABSTRACTE kunst 

in de cultuur van het Moderne

Wikiwijs les 9 en 10

Bespiegeling hfst. 8

korte HERHALING 

Modernisme, wat betekent dat ook alweer?

Welke ontwikkelingen uit de
19e eeuw zijn van invloed
op de moderne cultuur?

Welke kenmerken passen bij
het Modernisme?

1. traditioneel, kwaliteit, waarneming
2. consumptie maatschappij, alledaags
3. experimenteel, expressief, radicaal, primitief, onderbewuste
4. inhoudsloos, onbegrensde mogelijkheden.

ABSTRACTIE

Abstracte kunst geeft de zichtbare werkelijkheid niet weer. 

Een kunstwerk hoeft geen vertaling te zijn van wat je ogen zien. Maar wat dan wel ......

inleiding pagina 178 voorlezen

Door welke grote vernieuwende denkers lieten avant-garde kunstenaars zich begin 20e eeuw inspireren?

Darwin ontleent zijn roem aan zijn theorie dat evolutie van soorten wordt gedreven door natuurlijke selectie. Survival of the fittest. De sterksten zullen overleven en zich verder ontwikkelen.

De grondlegger van de psychoanalyse. In 1899 verscheen zijn boek 'Die Traumdeutung', over de relatie tussen het onbewuste en de inhoud van dromen. In dromen zouden verborgen boodschappen van het onderbewustzijn zitten: dromen zijn verkapte vervullingen van onbewuste wensen. Door dromen te analyseren kon men dus dingen over het onbewuste te weten komen.

De grondlegger van de quantummechanica. In het kort is dat onderzoek naar het grootst denkbare deel van het universum en het meest kleine denkbare deeltje. Hij was op zoek naar de essentie van de dingen om zich heen.

A

B

C

Abstractie in de cultuur van het moderne

Breken met regels, sterven naar vernieuwing

Abstractie in de cultuur van het moderne

1. Gevoelens uiten:

- Expressionisme

- Surrealisme

2. Kritiek leveren/gericht op maatschappij:

- Dadaïsme

- Futurisme

- Constructivisme

3. Op zoek te naar de essentie/waarheid:

- Kubisme

- de Stijl

- Suprematisme

- Brancusi

Kunstenaars willen niet meer beperkt worden door de lijnen en kleuren van een landschap, portret of stilleven. Ze willen graag hun creativiteit verdiepen en tot uitdrukking brengen. Hierbij willen ze zich niet laten beperken tot datgene wat herkenbaar en visueel herleidbaar is.

Expressionisme

Kandinsky: 

spel tussen vorm en kleur om zijn spirituele ideeën weer te geven

Grote invloed op de ontwikkeling van de abstracte schilderkunst. 

Psychologisch effect van kleur 'als klank'  op de menselijke ziel: ‘composities’

Surrealisme

Surrealisten hadden negatief beeld van de bestaande maatschappij, ze wilden een positieve bijdrage leveren. 

Dromen, visioenen en erotische fantasieën stonden in centraal. 

Zij zochten een hogere werkelijkheid achter de uiterlijke verschijningsvorm (Sigmund Freud)

Automatisme: spontaan uiten van wat er in je gedachten opkomt

Joan Miro: Catalaans landschap (de jager) – 1923/1924

vormentaal van Miró verwijst naar de realiteit van de droomwereld

Dadaïsme

zeer politiek geëngageerde pacifistische bewegingen van links-denkende kunstenaars die zich afzetten tegen de maatschappij.

Ze maken anti-kunst: zonder boodschap en elke logische redenering.

Readymade: is dit ook kunst?

Marcel Duchamp, Flessenrek, 1914-1964

pagina 176

Futurisme

Nieuwe techniek, hoop op een betere toekomst en vooruitgang waren de belangrijkste ingrediënten van het futurisme in Italië

Het weergeven van beweging in de schilderkunst

Marinetti  1909: futuristisch Manifest:  snelheid, technologie, geweld (en oorlog) en jeugd werden verheerlijkt.

Gino Severini, Gepantserde trein in actie , 1915,

Constructivisme

Russische Revolutie: verzetten tegen de oude wereld. Constructie van een nieuw toekomst: kunst van de arbeiders: communisme

Kunst verwijst niet naar object, maar moet zelf object zijn. Intrinsieke kwaliteiten van een materiaal om een constructie te maken zijn + zuivere geometrische en abstracte vormen

Beelden:constructies, assemblages en installaties die konden bewegen  

Alexander Rodchenko, Oval Hanging Construction No. 12, ca. 1920, multiplex met alumiumverf en draad, 

Kubisme

Beinvloed door Cézanne: de hele natuur is opgebouwd uit geometrische grondvormen. 

Abstrahering: vereenvoudiging van vormen tot grondvormen,

Loslaten  regels van het centrale perspectief: niet één enkel aanzicht van het onderwerp (ahw tegelijkertijd vanuit verschillende standpunten  getoond) = een soort montage/collage

Pablo Picasso, L'Aficionado [De Toreador] , 1912

de Stijl

kunst hoefde geen verhaal te vertellen. 

Het kunstobject mocht juist abstract zijn, zonder de werkelijkheid te verbeelden. 

Belangrijkste boodschap: het werk moet harmonie en rust moest uitstralen.

Abstractie van Kubisme verder doorvoeren tot een tijdloze stijl voor iedereen begrijpelijk.

Victory Boogie Woogie – Piet Mondriaan, 1944

Suprematisme

Volledig abstract: suprematie (oppermacht) van geometrische vormen. 

Kunst terug te brengen tot zijn essentie. Kunst diende geen politieke of sociale doelstellingen of pretenties te hebben. 

De weergave van zowel voorwerpen als ideeën werd volkomen afgewezen. Elke vorm van een persoonlijke toets werd uitgesloten bij het streven naar de essentiële werking van vorm en ordening.

Kazimir Malevitsj, Suprematisme, 1915

Brancusi

 ‘eenvoud’ is voor hem geen doel op zich, en abstractie ook niet.

Brancusi probeert al het overtollige weg te laten.

Hij verfijnt de vormen totdat hij de volmaaktheid bereikt. Hij wil in zijn werk doordringen tot de kern. 

‘Als je de werkelijke betekenis van dingen benadert, bereik je de eenvoud ondanks jezelf.’

Le commencement du monde, 1924

Het begin van de wereld

CONSTANTIN BRANCUSI

Welke stroming hoort  waarbij?

intuitief, het verstand op nul, het gevoel uitdrukken, het onderbewuste

analyse, zoeken naar essentie, met het verstand (ratio)

Suprematisme

De Stijl

Expressionisme

Futurisme

Kubisme

Constructivisme

Surrealisme

Dada-isme

Brancusi

TEST

inleiding pagina 178 voorlezen

Expressionisme

Futurisme

De Stijl

Surrealisme

Dadaïsme

Suprematisme

Brancusi

Kubisme

Surrealisme 

Constructivisme

Huiswerk

Morgen ben ik er niet. Wat ga je zelfstandig doen in lestijd: 

- les 12 bestuderen (komt zeker in de toets), bekijk ook het filmpje

- Bekijk vervolgens de PPT (esthetica en Bauhaus)

- Maak dan het werkblad (oefenen in beschrijven van Bauhaus design)