Samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Nederlands 26-9

Wat gaan we doen deze les?

1. Spullen op tafel en telefoons in de tas
2. Het belang van komma's  
3. Opdrachten nakijken 
4. Uitleg samengestelde zinnen
5. Opdrachten maken

Belang van komma's 

De komma is belangrijker dan je denkt. Want verkeerd kommagebruik zet je lezer op het verkeerde been:

‘Ik hou van kinderen koken en lezen.’

• Tenzij je een psychopaat bent die graag kinderen kookt, zet je een komma na kinderen.

Belang van komma's 

Juist gebruik van komma’s kan levens redden:

‘Eet je mee grootvader?’ 

• is een uitnodiging om opa te verorberen.

‘Eet je mee, grootvader?’ 

• is een verzoek aan je opa om samen te eten.

Spelen met komma's 

Mijn hobby's zijn mijn hond, koken en eten?

--> wat gebeurt er als je de komma weglaat?

De man riep: 'Wacht, niet schieten!' 
--> wat gebeurt er als je de komma achter 'niet' zet?

Opdrachten nakijken

Kijk kritisch je opdrachten na! 

Let ook goed op de hoofdletters! 

Samengestelde zinnen

Komma's gebruik je dus vaak in samengestelde zinnen.

Dit zijn zinnen die aan elkaar zijn vastgeplakt door voegwoorden en bestaan uit twee of meerdere persoonsvormen.

Vóór een voegwoord plaats je een komma

en tussen twee persoonsvormen

Samengestelde zinnen

– Jelmer fietst naar huis. Robbert neemt de bus.

– Jelmer fietst naar huis, maar Robbert neemt de bus.

Soms verandert de volgorde van de woorden in het tweede deel van de zin.

Bijvoorbeeld:

– Daan koopt een nieuwe telefoon. Zijn oude is kapot.

– Daan koopt een nieuwe telefoon, omdat zijn oude kapot is.

Samengestelde zinnen

In een samengestelde zin kunnen naast de persoonsvormen nog meer werkwoorden staan. Bijvoorbeeld:

– De fietser wil (pv) graag doorrijden (geen pv), maar de weg is (pv) geblokkeerd (geen pv).

PV en OW in samengestelde zinnen

Persoonsvorm:  Zet de zin in een andere tijd. Je maakt van de tegenwoordige tijd verleden tijd, of andersom. De werkwoorden die veranderen, zijn persoonsvormen.

Bijvoorbeeld:

– Yilmaz bewaart alle leuke mails, zodat hij die later nog eens door kan lezen. 

– Yilmaz bewaarde alle leuke mails, zodat hij die later nog eens door kon lezen.

PV en OW in samengestelde zinnen

Onderwerp: Stel bij elke persoonsvorm de vraag: wie/wat + pv? Het antwoord is het onderwerp. Bijvoorbeeld:

 Yilmaz bewaart alle leuke mails, zodat hij die later nog eens door kan lezen. 

– Wie bewaart? → Yilmaz = ow

– Wie kan? → hij = ow

Zelfstandig werken

Maak de volgende opdrachten:

1 t/m 4 op blz. 58-59

Dit is huiswerk voor de les van ?

1 en 2 in het boek

3 en 4 in je schrift