7.3

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Hoe komt de overheid aan geld?

Het doel van vandaag:

Aan het eind van de les weet je:

- Nakijken rekenopgaven 7.1 + 7.2

- De verschillende soorten inkomsten van de overheid;

- Wat het draagkrachtbeginsel is;

 - Wat het profijtbeginsel is.

Opgaven 6 - blz. 191:

a) Totale accijnsverhoging: € 0,14 + € 1,00 + € 0,12 = € 1,26 per pakje en 

€ 1,26 ÷ 20 = € 0,063 per sigaret.  

b) Bijvoorbeeld:

- Ja. Hoe hoger de accijns, hoe duurder roken wordt. Daardoor vinden mensen het roken te duur en stoppen ermee of beginnen er niet aan.

 - Nee. Het maakt voor veel mensen niet uit hoe duur een pakje sigaretten is. Als ze verslaafd zijn aan roken, dan kopen ze toch wel sigaretten.

Opgaven 9 - blz. 192:

a) De overheid (de gemeente) betaalt en levert de speeltuin en iedereen kan er gebruik van maken.  

b) Leefomgeving

c) Totale uitgaven: 

(75 + 28 + 83 + 41 + 14 + 20 + 52) × € 1 miljoen = € 313 miljoen

 € 863.000 ÷ € 313.000.000 × 100% = 0,276%.

Opgaven 3 - blz. 194:

a) 70 ÷ 100 × € 1.472 = 0,7 × € 1.472 = € 1.030,40

€ 1.030,40 × 12 ÷ 52 = € 237,78 per week.

b) Gehuwden/samenwonenden delen ook veel kosten, zoals huur en verzekeringen.

Opgaven 5 - blz. 195:

a) Totale premie volksverzekering is 17,90% + 0,10% + 9,65% = 27,65%

Kiojah: 27,65 ÷ 100 × € 34.300 = 0,2765 × € 34.300 = € 9.483,95

Marcel: 27,65 ÷ 100 × € 27.500 = 0,2765 × € 27.500 = € 7.603,75

b) Voor Marcel maakt het niet uit. Zijn inkomen van € 27.500 blijft onder het maximum bedrag waarover de premie berekend wordt.

Kiojah betaalt nu meer premie, want het maximum bedrag is omhoog gegaan. (namelijk 27,65% van (€34.300 – € 33.791) = € 147,74).

Opgaven 6- blz. 195:

a) € 68.600.000.000 ÷ 9.000.000 = € 7.622.

b) € 68,6 miljard – € 85,8 miljard = € 17,2 miljard tekort. 

c) Een deel van de uitgaven aan sociale zekerheid betaalt de overheid met belastinginkomsten.

Opgaven 9 - blz. 197:

a) 3 × 8 maanden = 24 maanden = 2 jaar. 

De AOW-leeftijd wordt dan 67 + 2 jaar = 69 jaar. 

b) Nadeel verhogen AOW-premies:

- Werkenden houden dan een lager netto inkomen over. Zij kunnen dan minder geld uitgeven. Dat is slecht voor hen en voor de economie.

Nadeel verlagen AOW-uitkering:

- Als je alleen van een AOW-uitkering moet rondkomen, is dat nu al lastig. Met nog minder komen deze ouderen in geldproblemen. 

Inkomsten overheid (zie werkblad)

Niet-belasting

Directe-belasting

Indirecte-belasting

Wat is een directe belasting

1. BTW
2. Accijns
3. Vennootschapsbelasting
4. Aardgas opbrengsten

Wat is een voorbeeld van een kostprijsverhogende belasting?

1. Aardgas opbrengsten
2. BTW

Draagkrachtbeginsel

Met een lager inkomen betaal je in verhouding minder belasting dan met een hoger inkomen.

- loon- en inkomstenbelasting

-Verschil in netto-inkomens verkleind

Wat is de juiste definitie van het draagkrachtbeginsel.

1. Hoe meer inkomen, hoe meer belasting.
2. Hoe minder inkomen, hoe meer belasting.
3. Hoe meer inkomen, hoe minder belasting.
4. Hoe meer inkomen, hoe meer koopkracht.

Het draagkrachtbeginsel is gebaseerd op

1. gebruik
2. verbruik
3. belasting
4. inkomen

Profijtbeginsel

Je betaalt als je ergens gebruik van maakt.

Wat is het profijtbeginsel

1. Dat de belasting wordt afgestemd op de hoogte van je inkomen
2. Dat het inkomen voor een deel naar de armen gaat
3. Dat je betaald als je ergens gebruik van maakt
4. Dat je belasting moet betalen over een slecht (ongezond) product

Het profijtbeginsel wordt toegepast bij

1. Loonbelasting
2. Wegenbelasting
3. Sociale zekerheid
4. Vermogensbelasting

In welk voorbeeld past de overheid het profijtbeginsel toe?

1. Als je een scooter koopt betaal je btw.
2. Als je gaat studeren dan betaal je collegegeld.
3. Elke maand wordt loonheffing op je inkomen ingehouden.
4. Met een laaginkomen krijg je huurtoeslag.

Aan de slag

• Wat? Maak van blz. 198 opdracht 1 t/m 10
• Hoe? Zelfstandig
• Tijd? 25 minuten

• Klaar? Maak de herhalingsopgaven op blz. 208 / 209