2vwo Grammatica zinsdelen 6: zinsdeelzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

grammatica H4 en H5

Leer: blz. 118-121 en 148 t/m 151

Dit moet je kunnen:

- In een zin de hoofd- en bijzinnen benoemen

- aangeven of er sprake is van onderschikking of nevenschikking

- voegwoorden herkennen en aangeven of ze nevenschikkend of onderschikkend zijn

- werkwoorden benoemen in samengestelde zinnen (kww, hww, zww)

- aangeven of zinsgedeelten zinsdeelzinnen of zinsdelen zijn

- bijzinnen benoemen in ow-zin, lv-zin, mv-zin, bwb-zin

- hele zinnen kunnen ontleden, inclusief de bijzinnen (pv, ow, wg/ng, lv, mv, bwb)

Hoewel de ozonlaag de meeste uv-straling absorbeert (1), zal (2) toch ook een deel ervan je lichaam bereiken (3) wanneer je in de zon zit (4), zodat je huid bruin wordt (5).

Iedereen weet (1) dat je afvalt (2) zodra je minder gaat (3) eten (4), doch dat je ook de verwarming lager kunt (5) zetten (6), blijkt (7) bij velen niet bekend te zijn (8).

Hoofd- en bijzinnen

Als een zin twee persoonsvormen heeft, is het een samengestelde zin. Deze samengestelde zin bestaat uit hoofdzinnen of hoofd- en bijzinnen.

Samengevat

Hoofdzin:

Pv en ow naast elkaar

Pv staat vooraan

Bijzin:

Pv en ow niet naast elkaar

Pv staat achteraan.

Toen de zomervakantie dichtbij kwam, werden sommige leerlingen minder gemotiveerd.

1. 1x HZ
2. 2x HZ
3. BZ + HZ
4. HZ + BZ

Daniël had zich opnieuw verslapen, omdat hij had zitten gamen tot laat in de avond.

1. 1x HZ
2. 2x HZ
3. BZ + HZ
4. HZ + BZ

Zinsdeelzinnen

Zinsdeelzinnen

Als een samengestelde zin bestaat uit een hoofdzin (HZ) en een bijzin (BZ), is de bijzin een onderdeel (een zinsdeel) van de hoofdzin. Je zet dan strepen om de bijzin. Dit is één zinsdeel.

Een zinsdeel is een zinsdeelzin als er een persoonsvorm in staat.

Opdracht 1

Geef van het deel dat tussen "aanhalingstekens" staat aan of het  een zinsdeel is of een zinsdeelzin. 

"Wat Jan jou wijsmaakt", heeft hij zelf verzonnen.

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

"Het jongste meisje uit dit gezin" krijgt van haar broers veel aandacht.

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

Je moet meteen naar huis komen, "zodra de training voorbij is."

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

De zomers worden steeds warmer "door een toename van zonnestraling."

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

Dit artikel beschrijft "de ontwikkeling van duurzame energievoorziening".

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

Dit artikel beschrijft "hoe duurzame energievoorziening zich zal ontwikkeling".

1. zinsdeel
2. zinsdeelzin

functie bijzinnen

bijzinnen zijn een onderdeel van de hoofdzin en horen ook bij het ontleden van zinnen. Bijzinnen kunnen zijn:

• onderwerpszin (ow-zin)
• lijdendvoorwerpszin (lv-zin)
• meewerkendvoorwerpszin (mv-zin)
• bijwoordelijke bepalingszin (bwb-zin), 'bijwoordelijke bijzin'

Hoe weet je welke functie een bijzin heeft?

Bepaal wat de hoofdzinnen en bijzinnen zijn. 

Zet de bijzinnen tussen haken --> dit is nu een zinsdeel

Vervang lange bijzinnen door één woord

Ontleed de zin zoals je normaal doet. 

Rond middernacht zal de NOS bekendmaken wat de uitslagen van de verkiezingen zijn.

Opdracht 2

Geef van de delen tussen "aanhalingstekens" aan om wat voor zinsdeel of zinsdeelzin het gaat. 

"Wat Jan jou wijsmaakt", heeft hij zelf verzonnen.

1. ow
2. lv
3. lv-zin
4. ow-zin

"Het jongste meisje uit dit gezin" krijgt van haar broers veel aandacht.

1. ow
2. mv
3. bwb-zin
4. ow-zin

Je moet meteen naar huis komen, "zodra de training voorbij is."

1. bwb-zin
2. lv
3. mv
4. mv-zin

De zomers worden steeds warmer "door een toename van zonnestraling."

1. ow-zin
2. mv-zin
3. lv
4. bwb-zin