In Catalinam historische achtergrond

• Latijn
• Secundair onderwijs

Cicero & Catilina,
historische context

Onder welke staatsvorm leefde Cicero?

1. Koninkrijk
2. Republiek
3. Keizerrijk
4. Constitutionele Democratie

Verdeel de uitspraken over de juiste conclusies.

Cicero was een homo novus

Cicero was een rhetor

Cicero kwam uit Arpinum

Cicero hield redevoeringen voor zijn clientes

Cicero is opgeleid in Griekenland

Cicero schreef ook niet-politieke teksten

Geef een definitie voor de term
"homo novus".

In 75 v. Chr. (op 31-jarige leeftijd) is Cicero quaestor. Wat is die functie en waar was die?

1. militair, Africa
2. militair, Sicilië
3. financieel, Africa
4. financieel, Sicilië

66 v. Chr.

Cicero werd praetor

Op p. 64 van jullie boekje staat "pmetor" ipv "praetor".

Er waren meerdere praetoren en ze hadden vooral  gerechtelijke macht.
Ze werden verkozen door de volksvergadering.

Revolutie

Sinds 376 v. Chr. was het mogelijk om als plebejer de trap van het cursus honorum te betreden.
(cursus honorum is pas in
82 v.Chr. officieel als zodanig vastgelegd en beschreven)

Gevolg van toetreding plebejers

Tegenstelling: 

Optimates vs. Populares 

Uitvergroot door de Gracchi 

(133 v. Chr.)

- Graanprijs verlagen

- Akkerwet

Escalatie

Burgeroorlogen

1) Marius vs. Sulla (88-87 v.Chr.)

- Proscriptielijsten

- Sulla = dictator

2) Caesar vs. Pompeius

3) Octavianus vs. M Antonius

Waar of niet waar: "Cicero was afkomstig uit de senatorenstand."

1. Waar
2. Niet waar

Hoe liep het voor Cicero af?

1. Hij kreeg de titel primus inter pares
2. Hij pleegde zelfmoord
3. Hij leefde nog lang en gelukkig
4. Hij werd vermoord door Marcus Antonius

Tot welke groep behoort Cicero?

1. Populares
2. Optimates

Trek de parallel.

Optimates

Populares

Politiek rechts, conservatief

Politiek links, progressief

Waarom moest Cicero zijn best doen niet als popularis gezien te worden?

7 november 63 v. Chr.

Datum van de eerste Catalinische redevoering: 
de redevoering die wij lezen.

Cicero verwijt Catilina  een moordaanslag op hem te hebben beraamd tijdens de consulverkiezingen waarin Catilina en Cicero het tegen elkaar opnamen.

December 63 v. Chr.

Cicero laat aanhangers van Catilina executeren. 

Deze aanhangers spanden samen met enkele Galliërs voor militaire steun tijdens een staatsgreep.

Cicero kreeg hiervoor bij zijn aftreden in 64 v. Chr. de titel
"pater patriae". 

58 v. Chr.

Cicero's harde optreden in 63 v. Chr. wordt tegen hem gebruikt 
(hij had Romeinse burgers laten doden, wat tegen de burgerrechten was)

=> Cicero gaat in ballingschap (hij houdt de eer aan zichzelf)

Welk genre teksten schreef Cicero vooral tijdens zijn ballingschap?

1. hij redigeerde zijn redevoeringen
2. hij schreef filosofische teksten
3. hij schreef persoonlijke brieven
4. hij schreef een epos

A deed hij al tijdens zijn politiek actieve leven, als een soort reclame voor hemzelf

B deed hij juist na terugkomst uit ballingschap

D deed hij tijdens zijn jeugd als literaire oefening, daar hebben we helaas niks van

Eerste Triumviraat (60 - 53 v.C.)

Cicero in ballingschap, 
deze drie mannen hadden Rome goed in hun greep.

De drie namen....

Pompeius, Caesar en Crassus

Trium wordt duorum

Crassus sterft in een veldslag tegen de Parthen;

Pompeius en Caesar komen tegenover elkaar te staan.

Moet Cicero kant kiezen?

Epistulae ad familiares 16.11.2

"Ik ben op 4 januari [red: 49 v.Chr.] bij Rome aangekomen. Onderweg ben ik op de meest eervolle manier ingehaald. Ik ben echter midden in de brand van een politiek conflict, zeg maar gerust een burgeroorlog, terechtgekomen. Ik heb geprobeerd het kwaad te verhelpen en had dat, geloof ik, ook gekund, maar de persoonlijke ambities van bepaalde figuren -in beide kampen zijn er mensen die op oorlog uit zijn- hebben mij dat onmogelijk gemaakt."

Wat was er denk je vooral voor Cicero nodig geweest om de republiek te redden?

aanwezigheid in Rome ipv de belegering van Pindenissus

de plek van Crassus in het triumviraat

vriendschap met Caesar

het was niet meer te redden

meer tijd, geld en nieuwe consul-verkiezingen

Hij koos in 48 v. Chr. voor Pompeius' kamp (optimates)

Dat bleek het verkeerde paard. Pompeius werd kort daarna verslagen door Caesar bij Pharsalus.

Wie heeft Cicero zeker niet ontmoet in zijn leven?

1. Julius Caesar
2. Keizer Augustus
3. Cleopatra
4. Seneca

Is er nog iets uit de historische achtergrond dat je niet snapt of waar je benieuwd naar bent?

Terug naar de tekst: 15.4b

TB p. 182

Misschien handiger:
pak je werkboekje erbij, dan kan je notities bij de tekst maken. 

r. 3 ereptam
Waarmee congrueert het?

1. terras
2. vitam istam
3. suppliciis iustis
4. fugae

r. 3 ereptam
Wat is het?

1. PV
2. ppp
3. ppa
4. gerundivum

next slide:

Wat bedoelt Cicero?

Wat wil Cicero denk je zeggen
met r. 1-3?

r. 4 sibi
Hoe vertaal je sibi in deze context?
"als ze hebben besloten dat "sibi placere]"

1. zichzelf
2. hem
3. hen
4. zij

Wel woord uit r. 3 t/m 5
past niet bij de andere drie?

1. senatum
2. id
3. ordo
4. sibi

ind.pr.

coni.pr.

ind.fut.

ind.pf.

referam

abhorret

faciam

intellegas

sentiant