Zwangerschap en bevalling

• Verzorging
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 2

Zwangerschap

Leerdoel

• Je weet hoe de bevruchting gaat
  
• Je weet welke 3 trimesters er zijn tijdens een zwangerschaps 
  
• Je weet welke fases er zijn tijdens een bevalling
  

De bevruchting

De eicel raakt bevrucht van de spermacel

De drie trimesters + geboorte

Trimester 1

- ontwikkelt de eicel zich tot foetus (7 centimeter)

- ontwikkelen van belangrijkste organen en het zenuwstelsel

- meest cruciale fase

Tijdens deze periode ontwikkelt een bevruchte eicel zich tot een foetus van ongeveer 7 cm. De belangrijkste organen en lichaamssystemen zitten dan al op hun plaats waaronder het zenuwstelsel, hart, bloedsomloop, darmen, ogen, huid en longen. De eerste fase  van de zwangerschap is een cruciale fase. Voor de vrouw kunnen deze veranderingen hevig zijn. Ze kunnen de volgende symptomen veroorzaken:

Extreme vermoeidheid

Zachte, gezwollen borsten. Je tepels kunnen ook uitsteken.

Maagklachten met of zonder overgeven (ochtendmisselijkheid)

Verlangen of afkeer van bepaalde voedingsmiddelen

Stemmingswisselingen

Constipatie (problemen met stoelgang)

Moet vaker plassen

Hoofdpijn

Brandend maagzuur

Gewichtstoename of -verlies

Symptomen

- Extreme vermoeidheid

- Zachte, gezwollen borsten. Je tepels kunnen ook uitsteken.

- Maagklachten met of zonder overgeven (ochtendmisselijkheid)

- Verlangen of afkeer van bepaalde voedingsmiddelen

- Stemmingswisselingen

- Constipatie (problemen met stoelgang)

- Moet vaker plassen

- Hoofdpijn

- Brandend maagzuur

- Gewichtstoename of -verlies

Trimester 2

- groeit de foetus van 7 tot 36,8 centimeter en stijgt het gewicht

- ontwikkeling versnelt: trainen spieren, ademhaling, zuigen en slikken. 

- werken de zintuigen: bijvoorbeeld herkennen van de stem

- makkelijkere periode

De baby traint de spieren, oefent ademhaling, zuigen en slikken. Tijdens de tweede fase werken de zintuigen ook, vanaf de baarmoeder is het mogelijk om je stem te horen en later zelfs te herkennen. De baby kan het licht door je buik waarnemen. Hoe verder de baby zich ontwikkelt, hoe meer de zintuigen zullen werken. Tijdens de tweede fase wordt het gezicht menselijker en krijgt de baby steeds meer menselijke trekjes. De baby kan de hik krijgen, kan geeuwen en ook duimen. De baby uiterlijke kenmerken van de baby zijn dan bijna gereed, alleen aan de binnenkant zal het zich nog moeten door ontwikkelen. Over het algemeen vinden de meeste vrouwen het tweede trimester gemakkelijker dan het eerste.

De misselijkheid en de vermoeidheid verdwijnen, maar er gebeuren meer opvallende veranderingen aan het lichaam.

Symptomen

- Lichaamspijn, zoals rug-, buik-, lies- of dijpijn

- Striemen op de buik, borsten, dijen of billen

- Verdonkering van de huid rond de tepels

- Een lijn op de huid van navel tot schaamhaar

- Een zwangerschapsmasker; dat is extra pigmentontwikkeling, meestal over de wangen, het voorhoofd, de neus of de bovenlip of hals

- Gevoelloze of tintelende handen, carpaal tunnelsyndroom genoemd

- Jeuk op de buik, handpalmen en voetzolen.

- Zwelling van de enkels, vingers en gezicht.

Lichaamspijn, zoals rug-, buik-, lies- of dijpijn

Striae op uw buik, borsten, dijen of billen

Verdonkering van de huid rond uw tepels

Een lijn op de huid van navel tot schaamhaar

Een zwangerschapsmasker; dat is extra pigmentontwikkeling, meestal over de wangen, het voorhoofd, de neus of de bovenlip of hals

Gevoelloze of tintelende handen, carpaal tunnelsyndroom genoemd

Jeuk op de buik, handpalmen en voetzolen.

Zwelling van de enkels, vingers en gezicht.

Trimester 3

- baby groeit ongeveer 14 centimeter

- kan de ogen openen en knipperen, zenuwstelsel is sterk genoeg om temperatuur en ademhaling te regelen, kraakbeen wordt bot

- je voelt de baby elke dag!

- Vanaf 37 weken is de baby klaar om te bevallen

Symptomen

- Bekkeninstabiliteit

- Spataderen

- Kortademigheid

- Brandend maagzuur

- Zwelling van de enkels, vingers en gezicht.

- Aambeien

- Zachte borsten, die een waterige voormelk kunnen lekken die colostrum wordt genoemd 

- Uw navel kan uitsteken

- Moeite met slapen

- De baby beweegt zich lager in uw buik

- Weeën, echte weeën of oefen weeën

Bekkeninstabiliteit

Spataderen

Kortademigheid

Brandend maagzuur

Zwelling van de enkels, vingers en gezicht.

Aambeien

Zachte borsten, die een waterige voormelk kunnen lekken die colostrum wordt genoemd (kuh-LOSS-struhm)

Uw navel kan uitsteken

Moeite met slapen

De baby beweegt zich lager in uw buik

Weeën, echte weeën of oefen weeën

Het 1e trimester is

1. van 0 t/m 3 maanden
2. van 0 t/m 4 maanden
3. van 3 t/m 7 maanden
4. van 1 t/m 6 maanden

In het tweede trimester kan je last hebben van

1. Misselijkheid
2. Lijn van navel tot schaamhaar
3. Vermoeidheid
4. Hoofdpijn

In het derde trimester kan je last hebben van

1. Hoofdpijn
2. Misselijkheid
3. Striemen
4. Branden maagzuur

En dan is het zover...

De geboorte!!!

De buik begint in te dalen: de baby zakt naar beneden

Tussen de 37 en 42 weken worden de meeste baby's geboren.

Fases van geboorte

1. latente fase

2. actieve fase

(3. overgangsfase)

4. Persfase

5. Na-geboorte

Fase 1: Latente fase

- begint met onregelmatige weeën. Bij een klein aantal vrouwen begint de bevalling met het breken van de vliezen 

- Wee: samentrekken van de baarmoeder

- ontsluiting ongeveer 3 centimeter

- ontspannen en zorgen voor afleiding!

Een wee is de samentrekking van de baarmoederspier.  In deze fase zal de baarmoedermond verweken en verstrijken. Dat houdt in dat de baarmoedermond zachter en korter wordt. Als dit is gebeurd, ontstaat er ontsluiting: vaak ontstaat er ongeveer 3 cm ontsluiting. 

De weeën bouwen zich vaak langzaam op en komen eerst om de 15, dan om de 8 en dan om de 5 minuten. Dit kan verschillen. Soms kan dit uren lang onregelmatig blijven. Dit noemen ze ''rommelen''

Wanneer je weeën krijgt die al gauw regelmatig zijn en redelijk intens zijn, zul je snel overgaan naar de actieve fase. 

Je kunt het beste lekker ontspannen tijdens deze fase. Zo veel mogelijk afleiding als de weeën nog onregelmatig blijven

Fase 2: Actieve fase

- Weeën worden intenser: om de  (ongeveer) 5 minuten

- gemiddeld elk uur 1 centimeter ontsluiting (bij eerste kindje)

- lichaam maakt endorfines aan (zorgt pijnstillend)

- kindje daalt dieper het bekken in. 

- kun je je vaak misselijk voelen of last hebben van je darmen.

Endorfines: Dit hormoon werkt pijnstillend en zorgt ervoor dat je in een roesje komt en meer naar binnen gericht raakt. Endorfines werken nauw samen met oxytocine, het hormoon dat onder andere zorgt voor de weeën. Deze twee hormonen versterken elkaar: wanneer je meer oxytocine aanmaakt, krijg je meer en betere weeën, waardoor je lichaam meer endorfines aanmaakt zodat je meer kan ontspannen. En wanneer je weer meer ontspant, kan je lichaam meer oxytocine aanmaken en krijg je dus betere weeën. Mooi toch dit systeem? En je lijft doet het helemaal zelf.

Tijdens deze fase, en soms ook al tegen het einde van de latente fase, kan het zijn dat je misselijk bent of last hebt van je darmen. Schrik niet als je een keer flink moet overgeven of als je diarree krijgt. Dit is weer zo’n mooie truc van je lijf: je lichaam werkt alles eruit zodat alle aandacht en energie naar je baarmoeder kan gaan.

Fase 3: Overgangsfase

-vlak voor de persfase

- meest intense fase voor de bevalling. 

- Weeën om de 3 minuten: 9 centimeter ontsluiting

- aanmaak adrenaline: aanmaak endorfines neemt af: pijn wordt dus intenser,

Deze fase wordt door de meeste vrouwen omschreven als de meest intense fase van de bevalling. Je hebt ongeveer 9 cm ontsluiting, en de weeën komen om de 3 minuten. Je bent misschien misselijk en je hebt mogelijk last van je onderrug omdat de baby op je staartbeen duwt.

Omdat je nu richting de persfase gaat, maakt je lichaam het hormoon adrenaline aan. Dat geeft je straks extra power voor het persen. Maar door de adrenaline neemt de aanmaak van endorfines af. Je wordt daardoor weer wat helderder waardoor je pijnbeleving verandert en je de weeën meer voelt. Het wordt dus even pittiger.

Op dit moment is het heel belangrijk dat je een positieve mindset houdt. En dat is soms echt wel lastig aangezien je natuurlijk al een flinke tijd hard hebt gewerkt. Als partner kan je nu echt een belangrijke rol vervullen door continue en positieve support te geven. Deze fase duurt gemiddeld maximaal een uur en bovendien: hierna mag je persen, je kindje is er bijna!

Fase 4: Persfase

- 10 centimeter ontsluiting: volledige ontsluiting

- persweeën: spiersamentrekking van je baarmoeder die niet te stoppen zijn

- tijdsduur van ongeveer 1 tot 1,5 uur

Vanaf dit moment krijg je persweeën, ook wel reflectoire persdrang genoemd. Dat zijn spiersamentrekkingen van je baarmoeder die niet te stoppen zijn. Het is vergelijkbaar met wanneer je moet overgeven, het kan niet anders! Doordat je baby dieper indaalt en op je rectum duwt, voelt persdrang alsof je moet poepen. Weet dat het normaal is en het juist een positief teken is dat de eerste echte ontmoeting met je kindje nu echt snel gaat gebeuren.

Tijdens de persfase pers je mee met deze weeën waardoor je je krachten verdubbeld. Je baarmoeder én jij persen samen. Als je voor de eerste keer bevalt, pers je gemiddeld een uur tot 1,5 uur. Ben je al eerder vaginaal bevallen, dan gaat dit meestal een stuk sneller.

Je perst totdat het hoofdje staat, en dus bijna geboren wordt. Dit is het moment dat je verloskundige je intensiever gaat coachen en begeleiden. Ter voorkomen van inscheuren is het belangrijk dat dit moment niet te snel gaat. Best intens, maar herinner je hier wederom: de baby is er bijna! Dus bij een brandend gevoel denk je vanaf nu ‘kom maar baby’. Je kindje zal geboren worden bij de volgende, of tweede wee die volgt.

Fase 5: Na-geboorte

- baby is geboren! Nu volgt de placenta

Deze is verbonden via de navelstring. Hier stroomt zuurstofrijk bloed doorheen.

- navelstreng doorgeknipt (als de placenta heeft losgelaten)

 Dan volgt alleen de placenta nog. De navelstreng laten we eigenlijk altijd uitkloppen, want er is nog bloeddoorstroming met zuurstofrijk bloed vanuit de placenta naar de baby. Zodra de placenta loslaat, stopt deze doorbloeding, wordt de navelstreng doorgeknipt (tenzij je een *lotus bevalling wil) en zal met nog 1 of 2 keer persen de placenta geboren worden.

Een heel mooi gegeven is dat uit de bevruchte eicel behalve een baby ook de placenta is ontstaan, en dat de placenta ervoor heeft gezorgd dat je baby groeide en veilig was. Een prachtig en briljant systeem.

Als het langer duurt voordat de placenta komt, of als er sprake is van ruim bloedverlies, kan het zijn dat je verloskundige adviseert een injectie in je bovenbeen te geven met synthetische oxytocine (of via het infuus als je al een infuus had). Dit zorgt ervoor dat je baarmoeder beter kan samentrekken, waardoor de placenta makkelijke loslaat. Ook kan synthetische oxytocine ingezet worden na de geboorte van de placenta zodat de wond beter wordt dichtgeduwd 

De placenta

De placenta (lotus-geboorte)

Overgangsfase

Latente fase

Na geboorte

Pers fase

Actieve fase

Wat komt er mee met de nageboorte

1. Baarmoeder
2. Maag
3. Placenta