17.5 nabespreken klassikaal

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

17.5 Genregulatie nabespreken

Leerdoelen 17.5

17.5 Genregulatie

- Je weet op elke manieren cellen selectief genen (de-)activeren om hun eiwitproductie te regelen; epigenetica.

- Je kunt het verschil tussen structuur- en regulatorgenen benoemen; operon, operator en promotor.

- Je kunt uitleggen wat de verschillen zijn tussen de genregulatie in prokaryotische cellen en eukaryotische cellen.

Vragen bij hw?

Genexpressie

Cellen kunnen de genexpressie regelen door:

• epigenetica - chromatinestructuur: hoe?
• epigenetica - DNA structuur: hoe?
• regelen van de transcriptie: nog nabespreken
• regelen van translatie: hoe?

Epigenetica

Genexpressie kan worden beïnvloed door wijzigingen in chromatine (DNA + eiwitten) zonder dat de nucleotidevolgorde wordt veranderd.

Spiralisatie

Wel of niet transcriptie?

Methylering en acetylering histonen

Acetylering (toevoeging van een -COOH groep): meer of minder spiralisatie?

Methylering en acetylering histonen

Methylering (toevoeging van een -CH3 groep) van een histonstaart zorgt voor meer spiralisatie

Genexpressie

Cellen kunnen de genexpressie regelen door:

• epigenetica - chromatinestructuur
• epigenetica - DNA structuur
• regelen van de transcriptie
• regelen van translatie

Methylering en acetylering DNA

Methylering (toevoeging van een -CH3 groep) van de Cytosine-base bij de promotor (aanhechtingsplaats van RNA polymerase) voorkomt de transcriptie

Na deze biologieles vermoed Elsbeth dat haar oogkleur beïnvloed is door genomische imprinting. Welke oogkleur zullen zij en haar ouders hebben?

1. Elsbeth: blauw Ouders: beide blauw
2. Elsbeth: blauw Ouders: beide bruin
3. Elsbeth: bruin Ouders: beide bruin
4. Elsbeth: bruin Ouders: beide blauw

Genexpressie

Cellen kunnen de genexpressie regelen door:

• epigenetica - chromatinestructuur
• epigenetica - DNA structuur
• regelen van de transcriptie
• regelen van translatie

Regulatie transcriptie

prokaryoot

1. Welk enzym zou er gemaakt kunnen worden zodat lactose afgebroken wordt?

2. Leg uit dat hier sprake is van een negatieve terugkoppeling

Regeling transcriptie - prokaryoten

Regeling transcriptie - eukaryoten (71F)

x

Hoe geactiveerd?

Wat doen: transcriptiefactoren?; - enhancer-DNA?

Regeling transcriptie - eukaryoten (71F)

x

Waardoor een haarspeld in het DNA bij activering van een gen?

Regeling transcriptie - eukaryoten (71F)

HoHH

Hoe kan het systeem geremd worden?

Regeling transcriptie - eukaryoten (71F)

Buigingseiwit is soms nodig om een juiste lus in het DNA te maken zodat het transcriptiecomplex gevormd kan worden. 

Wat is geen overeenkomst tussen genregulatie van eukaryoten en prokaryoten?

1. Beide maken gebruik van RNA-polymerase
2. Beide maken gebruik van een promotor
3. Beide maken gebruik van transcriptiefactoren
4. Beide maken gebruik van een repressor

Genexpressie

Cellen kunnen de genexpressie regelen door:

• epigenetica - chromatinestructuur
• epigenetica - DNA structuur
• regelen van de transcriptie
• regelen van translatie

Regeling translatie

micro RNA - kleine stukjes RNA - is complementair aan mRNA en kan hier aan binden. Daardoor kan het mRNA niet worden afgelezen (Hoofdstuk 18).

Op welke plek langs het mRNA begint het ribosoom met de eiwitsynthese?

1. promotor
2. tatabox
3. operator
4. startcodon