2.3 Tijd van televisie en computers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Welkom in de geschiedenisles!

a

b

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Herhaling
• Tijd van televisie en computer
• Opdrachten
  
• Afsluiting  
  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Kun je uitleggen hoe de economie zich ontwikkelde na 1945.

• Kun je beschrijven hoe de verzorgingsstaat zich ontwikkelde in Nederland na de Tweede Wereldoorlog.

• Kun je uitleggen wie Willem Drees is en waarom hij belangrijk was voor de opbouw van de verzorgingsstaat.

Wat denk jij, hoe is het gesteld met de SZ in NL net na de Tweede Wereldoorlog? Leg uit waarom je dat denkt.

Van wanneer tot wanneer was de tijd van televisie en computers?

1. 1700-1800
2. 1800-1900
3. 1900-1950
4. 1950-nu

Leg uit waarom de wederopbouw van Nederland een succes werd.

Bespreek in tweetallen:

Wat zie je op de afbeelding?

Waar werd dit voor gebruikt?

Hoe was het leven in Nederland vanaf 1960? Noem twee kenmerken.

Rol van de overheid verandert

• Crisis is niet vanzelf overgegaan
• Mensen hadden vóór de oorlog vertrouwen verloren in democratie en voor niet-democratische stromingen gekozen.
• Er was erg veel ellende in de oorlog geweest.

Wederopbouw

vanaf 1945

De Wederopbouw lukt!

• Afspraken over lonen en prijzen: geleide loonpolitiek
  
• Harmoniemodel: samenwerking tussen de werkgevers, werknemers en de overheid
• Eerste industrialisatie nota: kleine bedrijven gaan samenwerken ⇒ kosten lager ⇒ export stijgt
• De SDAP (vanaf 1946: PvdA) komt in de regering
• Hulp vanuit VS: Marshallplan (1947)

Wat is het harmoniemodel?

1. De samenwerking tussen de Amerikanen en de Sovjet-Unie
2. De samenwerking tussen regering, werkgevers en werknemers.
3. De samenwerking tussen de fabrieksbazen en de liberalen
4. De samenwerking tussen de landen van de EU.

Verzorgingsstaat in opbouw

• Werkloosheidswet (WW, 1949)
• Algemene Ouderdomswet (AOW, 1957)
• Algemene Bijstandswet (ABW, 1965)
• Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (WAO, 1967)
  

Bejaarden vieren de invoering van de AOW. Applaus voor minister Drees. (Foto uit: 1956)

Willem Drees

• Willem Drees (PvdA) was tussen 1948 en 1958 minister-president.

• 'Vadertje Drees' wordt dan ook wel gezien als de grote man achter de verzorgingsstaat, hoewel sommige wetten niet eens door hem zijn bedacht.

Het verhaal gaat dat Nederland de Marshallhulp heeft gekregen omdat de toenmalig minister-president Willem Drees de vertegenwoordiger van de Verenigde Staten in plaats van met een staatsbanket, met een kopje thee met een mariakaakje ontving. De vertegenwoordiger vond dat Nederland de steun blijkbaar hard nodig had en dat een land met een zo sobere minister-president het geld ongetwijfeld goed zou besteden.

Vanaf de jaren '60

• Geleide loonpolitiek wordt losgelaten
• Er komt een loongolf: een stijging van lonen, soms wel met 10%
• Uitkeringen zijn gekoppeld aan lonen, dus ook deze stijgen mee.
• Door de ontdekking gasveld in Slochteren (1959) kan de verzorgingsstaat makkelijker worden gefinancierd: het gas wordt aan het buitenland verkocht.
• Nederland verandert

De welvaart stijgt

Welvaart - mensen gaan meer geld uitgeven - geld voor luxeartikelen:

• Nederland wordt een consumptiemaatschappij.
  
• Mensen kregen steeds meer vrije tijd met de invoering van de vrije zaterdag in 1959.

Toename overheidsinvloed 

• De rol van de overheid neemt enorm toe
  
• Niet alleen op het gebied van welvaart, maar ook als het gaat om gezondheidszorg.
• Dat is ook logisch: zieke mensen kosten de overheid veel geld. 
• Uitbreiding verzorgingsstaat: 

1. Algemene Bijstandswet (ABW, 1965)
2. Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (WAO, 1967)

Hoe was het leven in Nederland vanaf 1960? Noem twee kenmerken.

Wat zijn de twee redenen dat de Nederlandse verzorgingsstaat vanaf de jaren '80 werd herzien?

Opdrachten

• 2,3 - De tijd van televisie en computer
  
• Blz. 60 t/m 64
  
• Opdrachten: 1, 2, 3b, 4, 5a, 7,  9
• Controleer je antwoorden

Klaar? --> Keuze

1. Aan de slag met de werkplaats vaardigheden opdrachten (blz. 70 t/m 73)

2. Nabespreken SO1

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Kun je uitleggen hoe de economie zich ontwikkelde na 1945

• Kun je beschrijven hoe de verzorgingsstaat zich ontwikkelde in Nederland na de Tweede Wereldoorlog.

Fijne dag!