Hoofdstuk 9 criminaliteit

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

9.1 Wat is criminaliteit?

lesboek bladzijdes 138 en 139

Leerdoelen

• Je kan het verschil uitleggen tussen een overtreding en een misdrijf
• Je kan uitleggen waarom criminaliteit tijdsgebonden is 

Wat kost de boete voor appen op de fiets?

1. 90 euro
2. 95 euro
3. 140 euro
4. 160 euro

Hoe lang is levenslang?

1. De rest van je leven
2. 30 jaar
3. 25 jaar
4. 20 jaar

Wat is de maximale straf bij een verkrachting?

1. 6 jaar
2. 10 jaar
3. 12 jaar
4. 100 uur taakstraf

Wat is de maximale strafmaat voor doodslag?

1. 5 jaar gevangenis
2. 10 jaar gevangenis
3. 15 jaar gevangenis
4. 25 jaar gevangenis

Criminaliteit is alles wat verboden is. 

 Criminaliteit zijn misdrijven zoals die in de wet staan.

Maar wanneer is iemand een crimineel?

Strafrecht

Hoe gaat de overheid om met burgers die de wet overtreden?

Wie treedt namens de overheid op?

Overtreding 

• Minder ernstig strafbaar
  
• Vaak met een boete afgedaan
• Niet altijd Officier van Justitie bij betrokken
  
• Veroorzaken van overlast, door rood rijden, wildplassen, zwartrijden
  
• Lagere straffen
  
• Niet altijd een strafblad

Misdrijf 

• Ernstig strafbare feiten
• Gevangenisstraf

• Altijd Officier van Justitie bij betrokken
• Moord, doodslag, verkrachting, drughandel, rijden onder invloed, ontvoering, diefstal
• Hoge straffen
• Strafblad 

Verschil misdrijf en overtreding

• Misdrijven worden altijd geregistreerd (ten minste 20 jaar). Dit geldt ook voor overtredingen met een boete vanaf 100 euro, taakstraf of vrijheidsstraf.
  
• De straffen voor misdrijven zijn hoger.
  
• Een poging tot overtreding is niet strafbaar, een poging tot misdrijf wel.
  

1. Overtreding
2. Misdrijf

1. Overtreding
2. Misdrijf

1. Overtreding
2. Misdrijf

1. Overtreding
2. Misdrijf

Rechtsregels zijn plaatsgebonden

• In Nederland zijn abortus en euthanasie (op voorwaarden) toegestaan

• In Nederland mogen homo’s met elkaar trouwen

• (Vuur)wapens zijn in Nederland verboden

• Nederland kent geen doodstraf

Rechtsregels zjn tijdgebonden

• Spugen was vroeger een misdrijf
  

• Sinds 1970 is overspel niet meer strafbaar

• Tegenwoordig is hacken van computers strafbaar

• Vroeger stonden er gevangenisstraffen op homoseksualiteit

Huiswerk 

Lezen paragraaf 9.1 Wat is criminaliteit?

lesboek bladzijdes 138 en 139

Maak paragraaf 9.1 

9.2 Oorzaken criminaliteit

Hoe worden mensen crimineel?

Wat zijn de factoren?

Individuele risicofactoren:

•  Slechte opvoeding
• Groepsdruk
• Alcohol of drugs
• Spijbelen of schooluitval
• Biologische factoren 

https://dnpprepo.ub.rug.nl/2131/1/CDV_1999_07-8-9_p134_Crul.pdf

Maatschappelijke risicofactoren:

• Slechte leefomstandigheden
• Minder strenge normen dan vroeger
• Minder sociale controle (pakkans kleiner)

Wat valt op?

Wat valt op?

Huiswerk maken

Maak van 9.2 opdracht 1 t/m 9

9.4 Opgepakt... En dan?

Wat mag de politie?

Als je verdachte bent...

• Fouilleren 
• Arresteren
• Huis doorzoeken
  (met bevel)
• Daarna schrijft de politie een proces verbaal

Halt

Je gaat naar Halt als:

- je tussen de 12 en 18 bent

- een licht misdrijf hebt gepleegd

Je krijgt een speciale straf

Zwaar misdrijf?

1. Politie schrijft proces-verbaal

2. Officier van Justitie onderzoekt het proces verbaal .

3. Beslist wat er gaat gebeuren:
- Seponeren
- Strafbeschikking
- Vervolgen

De Rechter

4. krijgt het proces-verbaal.

 

5. Alleen de rechter kan beslissen over een gevangenisstraf.

-> Het Vonnis

Huiswerk maken

Maak van 9.4 opdracht 1 t/m 11

9.5 De rechtszaak

Wie is wie?

Verdachte

Officier van Justitie

Advocaat

Rechter

Als de Officier van Justitie overgaat tot vervolging. Krijg je een .... thuis gestuurd.

Moet je komen?

De zaak komt nu voor de ..... 

Wie is wie?

1. Verdachte
2. Rechter
3. Advocaat
4. Getuige(n)
5. Pers
6. Publiek
7. Officier van Justitie
8. Griffier

Officier van Justitie

Getuige(n)

Verdachte

Advocaat

Griffier

Rechter

Pers

Publiek

Hoe verloopt 

een rechtszaak?

1. 

De opening

Controleren van jouw gegevens

2. 

De aanklacht

De officier van justitie leest de aanklacht (=tenlastelegging) voor

3. 

Het getuigenverhoor

Mensen die iets gehoord of gezien hebben dat met de zaak te 

maken kan hebben. Getuigen mogen niet liegen.

4. 

Het verhoor van de verdachte

Eerst zelf vertellen wat er is gebeurd. Dan ondervragen de rechters, de officier van justitie en je eigen advocaat jou.

5.

Officier van justitie

De officier van justitie zet na de ondervragingen alles nog even op een rijtje en komt met de strafeis

6. 

Het pleidooi

Jouw advocaat gaat jou verdedigen en vraagt om vrijspraak of een lichte straf. Soms doet de verdachte zelf zijn verdediging

7. 

Het laatste woord

Als verdachte heb je altijd het laatste woord. Je kunt ook nog iets zeggen over de strafeis van de officier

8. 

De uitspraak

De rechter vertelt of je schuldig of onschuldig bent en welke straf hij wil geven. Meestal is de uitspraak of het vonnis pas later