Bouwsteen 05 - Hoofd- en bijzaken

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Nederlands: Hoofd- en bijzaken

Taalblokken Bouwsteen 05

Agenda

• Uitleg hoofd- en bijzaken
• Korte quiz
• Instructie opdrachten
• Zelfstandig aan de slag
• Afsluiting en huiswerk

Hoofdzaak

- Opvang verslaafde ouderen

Bijzaken

- 'Gastvrijheid'
- Vroeger: 35 halve liters bier plus 4 flessen port
- Nu: 4 halve liters bier, soms 5
- Spelletjes

Wat is de belangrijkste boodschap uit het filmpje?

1. Nederland staat Europees gezien zelfs op plek één met online boodschappen doen.
2. 3 op de 10 Nederlanders heeft wel eens een maaltijdbox besteld.
3. Er worden online steeds vaker boodschappen en maaltijdboxen besteld.
4. Bij PICNIC staan 75.000 mensen in de wachtrij om te bestellen.

Hoofdzaak

• kun je niet weglaten;
• vind je door toepassen leesstrategie (verkennend, globaal, gericht, intensief);
• is de tekst zonder voorbeelden of uitleg;
• handig voor een samenvatting.

Bijzaken

• verduidelijken, opleuken
• horen bij hoofdzaak
• voorbeelden, uitleg, onderbouwing en argumenten die horen bij de hoofdzaak
• kun je weglaten

Bijzaken helpen hoofdzaken

Bijvoorbeeld:

• Zonder argumenten is een mening niet duidelijk.
• Plaatjes en voorbeelden verduidelijken een instructie of publicatie.

Hoofdzaken kun je weglaten uit de tekst. Je begrijpt de tekst dan nog steeds.

1. Ja, dat is waar.
2. Nee, bijzaken kun je weglaten.

Wat is in deze zin de hoofdzaak:
Ik heb mijn huiswerk niet gemaakt, want ik was ziek. Ik lag met 39 gr. koorts in bed, kon geen stap zetten en mijn concentratie was nul.

1. Ik heb mijn huiswerk niet gemaakt
2. Geen concentratie
3. Ik was ziek
4. Koorts

www.rtlnieuws.nl

Hoofd-/bijzaken

Wat is volgens jou in deze tekst de hoofdzaak?

En wat zijn bijzaken?

Ook hoofdzaken in alinea's

Hoofdzaak?

1. Oorsprong grondel Zwarte en Kaspische Zee
2. Exotische soorten door menselijk handelen
3. Grondel jaagt andere soorten weg
4. Grondel in Nederland door aanleg Main-Donaukanaal

www.ad.nl

Hoofdzaak?

Wat is volgens jou in deze tekst de hoofdzaak?

Als je een mindmap maakt, wat zet je dan in het midden?

1. De hoofdzaken
2. De bijzaken
3. De afbeeldingen
4. Het onderwerp

Wat zijn hoofdzaken?

1. De belangrijkste punten van een tekst
2. De plaatjes
3. Argumenten, voorbeelden en uitleg
4. Alle tussenkopjes samen

Waar in de mindmap zet je de hoofdzaken?

1. In het midden
2. Aan het onderwerp
3. Na de bijzaken
4. Aan de buitenkant

trekkeronline.nl

1. Hoofdzaak: batterijen nemen veel ruimte in
2. Bijzaak: nadelig voor het zicht van de trekkerchauffeur
3. Hoofdzaak: batterijen voor elektrische trekkers kunnen niet groter
4. Bijzaak: batterijen hebben limiet bereikt

eenvandaag.avrotros.nl

1. Hoofdzaak: het gaat slecht met weidevogels
2. Bijzaak: huiskatten jagen op weidevogels
3. Hoofdzaak: huiskat is grote bedreiging voor weidevogels
4. Bijzaak: vondst eerste kievitsei is de start van het weidevogelseizoen

www.rtvoost.nl

Bijzaken

Wat zijn de kenmerken?

Wat zijn in dit artikel bijzaken?

Wat is hier de hoofdzaak?

1. Gedrag van vrouwtjes kievit
2. Waar is het eerste kievitsei gevonden?
3. Kievit legt één ei per dag
4. Eerste kievitsei van Nederland

Let op hoofdzaak/bijzaken

Noteer bijvoorbeeld als volgt:

Hoofdzaak = ...

Bijzaken:

...

...

...

Hoofdzaak en bijzaken?

www.nieuweoogst.nl

Hoofdzaak?

1. Kinderen kennis laten maken met insecten
2. Hoe insecten te lokken
3. Tuincentra zetten insecten in spotlicht
4. Bewustwording nut insecten

Kijk-/luisterfragment

Bekijk van 1:07-3:07

• Wat is de hoofdzaak?
• Wat zijn bijzaken?

www.uitzendinggemist.net

Wat is de hoofdzaak?

1. Van der Plas voelt zich niet veilig genoeg
2. Van der Plas is niet aanwezig bij het boerenprotest
3. Van der Plas zegt dat ze wordt bedreigd
4. Van der Plas deed tijdelijk een stapje terug

Wat is de hoofdzaak?

1. Man veroordeeld tot gevangenisstraf wegens belediging van de koning
2. Man veroordeeld wegens afbeelden van koning
3. Man na zes dagen veroordeeld voor verkoop kalenders met gele eenden
4. De kalenders zijn in beslag genomen

Wat is de hoofdzaak?

1. Elon Musk heeft excuses aangeboden
2. Elon Musk zegt dat Thorleifsson zich aanstelt
3. Thorleifsson kon niet op computer inloggen
4. Thofleifsson leidt aan spierdystrofie

Huiswerk (2F)

In Taalblokken aan de slag met Bouwsteen 5: hoofd- en bijzaken

Voorbeeld en theorie - alles

Lezen/luisteren - bolletjes 1, 2, 7, 8, 9, 10, 13, 14

Woordenschat - bolletjes 1 t/m 18

Huiswerk (3F)

In Taalblokken aan de slag met Bouwsteen 5: hoofd- en bijzaken

Voorbeeld en theorie - alles

Lezen/luisteren - bolletjes 1, 2, 3 (opg. 12 niet), 8 (opg. 31 niet), 9, 10, 11, 12

Woordenschat - bolletjes 1 t/m 4