To do examen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Examen geschiedenis VMBO

STAATSINRICHTING

De vergissing van Troelstra

Laatste oorlogsjaar 

Leve de revolutie!

SDAP en Troelstra roepen in 1917 de revolutie uit.

Grote vergissing: er was geen revolutie

GEVOLG: Niemand wilde met de SDAP in een kabinet tot aan WO II

Grondwet 1848

Nieuw in de grondwet:

• Iedereen (klassieke) grondrechten
• Onschendbaarheid koning
   >> Ministers verdedigen koning
• Ministeriële verantwoordelijkheid
   >> Ministers moeten parlement uitleg geven over hun werk.

Klassieke grondrechten

• Om het volk tegen de overheid te beschermen zijn er klassieke grondrechten bedacht:

1. Vrijheid van Godsdienst
2. Vrijheid van meningsuiting
3. Vrijheid van drukpers (mogen schrijven wat je wil)

• Thorbecke voegde  1848 er een aantal aan toe:

1. Vrijheid van vereniging & vergadering
   
2. vrijheid van onderwijs
   

De Eerste Wereldoorlog 

1914-1918

Oorzaken

militarisme / nationalisme / modern

imperialisme / industrialisatie / moderne

(wapen)technieken / wapenwedloop /

bondgenootschappen / vijandbeelden

aanleiding

moord op kroonprins Frans Ferdinand

van Oostenrijk-Hongarije door Gavrilo Princip in

Sarajevo

Verloop

aanvankelijk enthousiasme / vrijwilligers /

Von Schlieffenplan / loopgravenoorlog in Noord Frankrijk en België

Kenmerken

'moderne’ wapens en soort

oorlogvoering / omvang en massaliteit / veel

slachtoffers (vooral soldaten) / propaganda / censuur /

totale oorlog / gevolgen voor het dagelijks leven

afloop: wapenstilstand

aanvankelijk enthousiasme / vrijwilligers /

Von Schlieffenplan / loopgravenoorlog in Noord Frankrijk en België

Nederland in WO I

neutraliteit / mobilisatie / handelsbelemmeringen /

schaarste aan goederen / distributiesysteem met

bonkaarten / opvang Belgische vluchtelingen /

dodendraad

Nederland in WO I

neutraliteit / mobilisatie / handelsbelemmeringen /

schaarste aan goederen / distributiesysteem met

bonkaarten / opvang Belgische vluchtelingen /

dodendraad

Nederland in WO I

Pacificatie (1917): einde schoolstrijd / financiële

gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs

Grondwet van 1917: algemeen kiesrecht (actief en passief

kiesrecht voor mannen / vrouwen alleen passief

kiesrecht) / de vervanging van het districtenstelsel door

een stelsel van evenredige vertegenwoordiging (voordelen

en nadelen van beide systemen)

revolutiepoging Troelstra (1918)

Bondgenoten

Centralen: Duitsland / Oostenrijk-Hongarije en het

Turkse Rijk

Geallieerden: Frankrijk / Groot-Brittannië / Rusland

(tot 1917: val van de tsaar en uitbreken Russische

Revolutie) en de Verenigde Staten (vanaf 1917:

onbeperkte duikbotenoorlog)

Onbeperkte Duikbotenoorlog

1915/1917

De Duitsers probeerden met de Onbeperkte Duikbotenoorlog alle schepen (oorlogs-, koopvaardij- en passagiersschepen) tot zinken te brengen.

Gevolg: veel burgerslachtoffers.

Onbeperkte Duikbotenoorlog

WOII

Aan beide zijden, maar door nieuwe technieken minder effectief dan in de Eerste Wereldoorlog.

Interbellum 1919-1939

Verdrag van Versailles / strafbepalingen voor Duitsland

zoals herstelbetalingen / gebiedsafstand / demilitarisatie

en ontstaan van nieuwe staten / oprichting van de

Volkenbond

de gevolgen van de economische crisis voor het

vertrouwen in de democratie in Europa en in het

bijzonder voor Duitsland herkennen en

beschrijven

Interbellum 1919-1939

parlementaire democratie / Republiek van Weimar /

Dolkstootlegende / bezetting van het Ruhrgebied (1923)

/ inflatie / mislukte staatsgreep door Hitler (1923) /

opleven van de economie in Duitsland (Dawesplan,

1924) / Duitsland lid van de Volkenbond (1926) /

Beurskrach op Wallstreet (1929) / de wereldwijde

economische crisis / Duitsland extra zwaar getroffen

Interbellum 1919-1939

kenmerken van het nationaal-socialisme in Duitsland en

overeenkomsten en verschil met het fascisme in Italië /

machtsovername door de nazi’s (1933) / afschaffing

parlementaire democratie / dictatuur / Führer (principe) /

terreur / gelijkschakeling / totalitair / censuur /

propaganda / indoctrinatie / vervolging van tegenstanders

/ geheime politie / persoonsverheerlijking /

herbewapening / gebruik maken van bestaand

antisemitisme / rassenleer / rassenwetten /

discriminerende maatregelen / Kristallnacht (1938) /

vervolging van ‘niet-arische’ bevolkingsgroepen en van

politieke tegenstanders / concentratiekampen /

naziorganisaties: NSDAP / SA / SS / Gestapo /

Hitlerjugend / Bund Deutscher Mädel

Interbellum 1919-1939

Buitenlandse politiek: Lebensraum / Heim ins Reich /

conferentie van München (1938) / Appeasementpolitiek /

Anschluss (1938) / niet-aanvalsverdrag (1939)

Interbellum 1919-1939

communisme / rol communistische partij in de SovjetUnie / planeconomie / vijfjarenplan / collectivisatie /

kenmerken van stalinisme: totalitair /

persoonsverheerlijking / indoctrinatie / censuur /

propaganda / terreur / geheime politie / vervolging van

tegenstanders /showprocessen / strafkampen /

zuiveringen

Interbellum 1919-1939

In Nederland:

crisistijd / werkloosheid / stempelen /

werkverschaffingsprojecten / aanpassingspolitiek /

gevolg van de economische crisis voor de democratie /

opkomst van de NSB / handhaving neutraliteit

personen en jaartallen

Hitler, Mussolini, Lenin, Stalin, (Hendrik) Colijn, (Anton) Mussert

 

1923, 1924, 1926, 1929, 1933, 1938, 1939

Interbellum

1924	Hyperinflatie Duitsland Dawesplan Lenin overlijdt
1928	Stalin aan de macht Vijfjarenplannen
1929	Beurskrach in Amerika Economische wereldcrisis
1933	Hitler komt aan de macht
1938	Anschluss Conferentie van München
1939	Hitler start een wereldoorlog

Nationaalsocialisme en Tweede Wereldoorlog

De Tweede Wereldoorlog

De partij van Hitler

De NSDAP:

Nationaal Socialistische Duitse Arbeiders Partij

1919 wordt Hitler lid.

Nazi: Aanhanger van de NSDAP

Heim ins Reich

Hitler vond dat alle Duitstaligen in één land moesten wonen: Heim ins Reich. 

- Anschluss (1938): de aansluiting van Oostenrijk aan Duitsland

- Sudetenland: provincie van Tsjecho-Slowakije waar veel Duitsers woonden. 

Appeasementpolitiek​

• Fr en Eng voerden een appeasementpolitiek:​
  
• ze grepen niet in en gaven  toe aan Hitler om de vrede te bewaren.​

Antisemitisme

• Antisemitisme = haat tegen Joden
• Europa kent een lange geschiedenis van antisemitisme
• Gaat in stappen in WOII met als gevolg de Holocaust

Oorlog in Azie

Oorlog in Azië

•