H9.1

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

H9.1

Wat haal je uit de aarde?

Welke eigenschappen hebben metalen?

Wat is het verschil tussen edele en onedele metalen?

Welke invloeden hebben metalen op het milieu?

Wat haal je uit de aarde?

-Natuurlijke bronnen

-Metaalerts

Wat is het verschil tussen edele en onedele metalen?

Onedele metalen

--> corrosie

Edele metalen

-Goud - Karaat

Edele metalen 

• Edele metalen reageren niet of nauwelijks met andere stoffen.
• daarom worden ze vaak gevonden als zuivere stof.
• 24 karaat goud =100 %  zuiver goud , 18 karaat = 18/24 x100%= 75 % goud (en 25 %  andere metalen meestal zilver of koper)

zeer onedele metalen

• alle metalen uit groep 1 = alkalimetalen, zijn zeer reactief.
• ze reageren zo heftig met b.v. zuurstof en water dat ze onder een laagje olie bewaard worden
• de aardalkalimetalen = groep 2 reageren ook heftig maar iets minder heftig 

Edele en onedele metalen

legeringen maken = metalen mengen

Dit doe je om betere eigenschappen te krijgen. Veel legeringen zijn harder dan de zuivere  stoffen.

Zuiver goud erg zacht --> mengen met zilver(=witgoud) of met koper (=roodgoud)

Oefen opgave

1) Hoeveel karaat is een ring van 30% massa% goud?

2) Uit hoeveel procent bestaat de 12 karaats gouden ring uit goud?

Verbrandingsproducten van aardgas

• Water 
• Koolstofdioxide

Aardgas

Methaan (80%) en stikstof (15%)

Reactieschema:

Methaan + zuurstof --> koolstofdioxide + water

Methaan is brandbaar, stikstof niet!

volledige verbranding

 - koolstofdioxide

- water(damp)

onvolledige verbranding

- koolstofmonooxide

-roet

-water(damp)

giftig

geurloos

kleurloos

• dus moleculen die in ieder geval C en H atomen bevatten
  
• bij volledige verbranding hiervan ontstaat dus altijd  CO_{2(g) en} H₂O_(l)  
•  aardolie is een mengsel van heel veel verschillende verbindingen

aardolie = fossiele brandstof en bestaat dus voor grootste deel uit koolwaterstofverbindingen

destillatie = scheiden op basis van kookpunt 

• koolwaterstofverbindingen met het laagste kookpunt verdampen als 1e en vind je bovenin 
• de afgetapte vloeistoffen noem je fracties (= zijn mengsels)
• voor sommige eindproducten (b.v. kunststoffen) moet je eerst "kraken"(= ontleding)
  

in een olieraffinaderij worden alle koolwaterstofverbindingen gesorteerd

• Fossiele brandstoffen
• - Aardgas (schaliegas)
• - Aardolie
• - Steenkool

• Nadelen:
• Voorraad raakt op
• Luchtvervuiling (CO²)

• Voordelen:
• Goedkoop + Makkelijk

• Duurzame energie
• - Windenergie
• - Zonne-energie
• - Waterkracht
• - Biogas

• Nadelen:
• Duur

• Voordelen:
• Goed voor het milieu

Aardolie

Destillatietoren:

De aardolie wordt in 7 fracties gescheiden

Aardolie = mengsel

Olieraffinaderij: 
destillatie van aardolie 

• aardolie=mengsel van gasvormige en vloeibare koolwaterstoffen. Deze mengsels scheid je op basis van kookpunt =destilleren
• de afgetapte vloeistoffen noem je fracties 
  ( het zijn zelf ook weer mengsels)
• fracties met het laagste kookpunt vind je bovenin (zie binas tabel 41)
• voor sommige eindproducten (b.v. kunststof) moet je eerst "kraken"(= ontleding, dit kan thermisch of katalytisch)

Kunststof

Kunststof/plastics verschillende eigenschappen

Voor van alles gebruikt, uit aardolie gemaakt

Kraken

= het in kleinere stukken "breken" van lange koolwaterstof moleculen.

thermisch kraken = onder hoge temp

katalytisch kraken = met een katalysator