Thema 3 Genetica B6 Speciale manieren van overerven

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 3 Genetica

B6

Speciale manieren van overerven

Wat gaan we doen?

Les 1

Uitleg BS6

Opdrachten BS6

Les 2

PO

Leerdoelen en begrippen

1 Je kunt een kruisingsschema opstellen voor onafhankelijke overerving van multipele allelen, letale factoren en gekoppelde genen en hieruit of uit stambomen de frequentie van genotypen en fenotypen van nakomelingen afleiden.

2 Je kunt het overervingspatroon uitleggen bij mitochondriale overerving.

3 Je kunt uitleggen hoe bij geslachtelijke voortplanting voortplantingscellen met een unieke combinatie van genen ontstaan door recombinatie van chromosomen en crossing-over.

Begrippen: multipele allelen. letale factor, gekoppelde overerving, onafhankelijke overerving, mitochondriaal DNA

Kansberekening

• Kansen per eigenschap vermenigvuldigen = snelle manier. 
  
  
• Dihybride kruising: eerst kans van ene eigenschap bepalen, dan van andere eigenschap. 

Vraag 46

Bij mensen is het allel voor bruin haar (A) dominant over het allel voor blond haar (a). Het allel voor krullend haar (B) is dominant over dat voor steil haar (b). De genenparen liggen in verschillende chromosomenparen. Een vrouw met blond steil haar verwacht een kind van een man met bruin krullend haar. De man is heterozygoot voor beide eigenschappen.

a. Wat zijn de genotypen van de vrouw en de man?

Vraag 46

Bij mensen is het allel voor bruin haar (A) dominant over het allel voor blond haar (a). Het allel voor krullend haar (B) is dominant over dat voor steil haar (b). De genenparen liggen in verschillende chromosomenparen. Een vrouw met blond steil haar verwacht een kind van een man met bruin krullend haar. De man is heterozygoot voor beide eigenschappen.

a. Wat zijn de genotypen van de vrouw en de man?

♀ aabb × ♂ AaBb

Vraag 46

♀ aabb × ♂ AaBb

b. Hoe groot is de kans dat het kind dezelfde haarkleur en haarvorm heeft als de vader? Noteer de berekening.

	a	a
A	Aa	Aa
a	aa	aa

	b	b
B	Bb	Bb
b	bb	bb

Vraag 46

b. Hoe groot is de kans dat het kind dezelfde haarkleur en haarvorm heeft als de vader? Noteer de berekening.

aa : Aa = 1 : 1 , dus 1/2 kans op Aa              bb : Bb = 1 : 1, dus 1/2 kans op Bb

1/2 x 1/2 = 1/4 (of 25%)

	a	a
A	Aa	Aa
a	aa	aa

	b	b
B	Bb	Bb
b	bb	bb

Vraag 46

De vrouw blijkt in verwachting te zijn van een tweeling.

c. Hoe groot is de kans dat beide kinderen dezelfde haarkleur en haarvorm hebben als de vader wanneer het om een eeneiige tweeling gaat? Leg je antwoord uit.

Vraag 46

De vrouw blijkt in verwachting te zijn van een tweeling.

c. Hoe groot is de kans dat beide kinderen dezelfde haarkleur en haarvorm hebben als de vader wanneer het om een eeneiige tweeling gaat? Leg je antwoord uit.

Dat is ook 25%, omdat de kinderen zich uit dezelfde zygote ontwikkelen. 

Vraag 46

d. Hoe groot is de kans dat beide kinderen dezelfde haarkleur en haarvorm hebben als de vader wanneer het om een twee-eiige tweeling gaat? Leg je antwoord uit en geef het getal in twee decimalen.

Vraag 46

d. Hoe groot is de kans dat beide kinderen dezelfde haarkleur en haarvorm hebben als de vader wanneer het om een twee-eiige tweeling gaat? Leg je antwoord uit en geef het getal in twee decimalen.

De kans dat het ene kind die eigenschappen heeft is 1/4, en bij het andere kind is de kans ook 1/4. 

De kans dat ze allebei de eigenschappen hebben, is dus 1/4 x 1/4. 

https:

https:

Beredeneer vanuit bloedgroep 0. 

Andere verhoudingen in nakomelingen dan verwacht. 

https:

Maak opdracht 54 en 55

Dihybride kruising

Ongekoppelde overerving

of

gekoppelde overerving

https:

Anders dan bij niet-gekoppelde overerving!

https:

Crossing-over

• Chromatiden raken verstrengeld.
• Als breuken niet worden hersteld: crossing-over
• Uitwisseling van chromosoomdelen tussen homologe chromosomen.
• Een chromosoom bevat dan allelen van twee verschillende ouders. 
• Nieuwe haplotypen: combinatie van allelen.

Maak opdracht 56 t/m 61

Neem daarna de context 'Killermuggen uit het lab' door en maak opdracht 62 en 63

Klaar? Oefen de flitskaarten en maak Test Jezelf

Letale factor:

AkAk

Nog een extra uitlegvideo nodig?

Extra oefeningen

- over dihybride kruisingen

https: