PV - ZD - OW - WG

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 2

Wat weet je nog van de basisschool:
Welke zinsdelen zijn er allemaal?

Zinsdelen

Elke zin betekent iets.

Elk zinsdeel heeft een eigen functie in het geven van die betekenis. Zinsdelen zijn een soort legoblokjes waarmee je de zin opbouwt. 

Een zinsdeel is een woord of een groepje woorden dat bij elkaar hoort. Dat groepje woorden vormt samen een zinsdeel en dat zinsdeel heeft dus een functie in de zin.

Bijvoorbeeld: iets/iemand die iets doet = onderwerp

Betekenis zinnen

Elke zin gaat ergens over. Vaak over iets dat er gebeurt of gebeurd is. En over iets/iemand die iets doet.

Lesdoelen

• Ik weet wat zinsdelen zijn
• Ik kan de persoonsvorm van een zin vinden (stap 1)
  
• Ik kan zinnen in zinsdelen verdelen (stap 2)
• Ik kan het onderwerp van een zin vinden (stap 3)
• Ik kan het werkwoordelijk gezegde van een zin vinden (stap 4)

Stap 1: Zoek de PV

• Zin van tijd (tt/vt) veranderen --> PV verandert mee!
• Zin van getal (ev/mv) veranderen --> PV verandert mee! 
• Ja/nee-vraag maken --> PV komt vooraan!

De tweekoppige slang probeert water te drinken.

Social humanoid Sophia kijkt 

Wat is de PV?
De tweekoppige slang probeert water te drinken.

1. De tweekoppige slang
2. probeert
3. water
4. drinken

Het hongerige hondje wil de pizza hebben.

De geniale student kan de ingewikkelde som berekenen.

Andere gebeurtenissen 

Wat is in beide zinnen de PV?
Het hongerige hondje wil de pizza hebben.
De geniale student kan de ingewikkelde som berekenen.

1. wil, kan
2. wil, hebben
3. kan, berekenen
4. hebben, berekenen

Zinsdelen

Hoe weet je nu welke woorden samen een groepje vormen?

--> Doe de zinsdeelproef!

Onthoud:
de PV staat in een mededelende zin altijd op plek twee.
Alle woorden voor de PV vormen het eerste zinsdeel.

Zinsdeelproef

1. Ruil woorden of groepjes woorden uit de zin om met het eerste zinsdeel voor de PV
2. Blijft het een goede zin en blijft de betekenis gelijk?
   Ja: dan vormt dat woord of groepje woorden een apart zinsdeel
   Nee: dan vormt dat woord of groepje woorden geen apart zinsdeel
3. Probeer dit met alle woorden na de PV

Uit hoeveel zinsdelen bestaat de volgende zin?

Jouw coole vader heeft een hele mooie auto!

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Uit hoeveel zinsdelen bestaat de volgende zin?

Gisteren schreef mijn moeder een e-mail aan de burgemeester.

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Streepjes zetten

Zet verticale streepjes tussen de zinsdelen om ze goed te kunnen onderscheiden:

Gisteren / schreef / mijn moeder / een e-mail / aan de burgemeester.

(Voor het eerste woord en na het laatste woord hoef geen streepje.)

Onderwerp (OW)

• = Degene die de handeling/actie uitvoert
• = Datgene dat iets 'doet'

• Wie / wat 'doet' het?
• Wie / wat voert de handeling/actie uit?

• Formule: Wie/wat + PV = OW

Wat is het onderwerp in deze zin?

Jouw coole vader heeft een hele mooie auto!

1. coole vader
2. een hele mooie auto
3. Jouw coole vader
4. mooie auto

Wat is het onderwerp in deze zin?

Gisteren schreef mijn moeder een e-mail aan de burgemeester.

1. de burgemeester
2. mijn moeder
3. een e-mail
4. aan de burgemeester

Werkwoordelijk gezegde (WG)

• geeft aan wat er gebeurt
•  geeft de handeling of actie aan
• bestaat uit alle werkwoorden van de zin
•   (dus ook de PV!)
•  als 'te' of 'aan het' voor een werkwoord staan, horen die woordjes bij 

        het WG

• Het WG is het enige zinsdeel dat gescheiden in de zin kan voorkomen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

Gisteren heeft mijn moeder een e-mail geschreven aan de burgemeester.

1. heeft mijn moeder
2. geschreven
3. heeft
4. heeft geschreven

Uit hoeveel zinsdelen bestaat de volgende zin?

Gisteren heeft mijn moeder een e-mail geschreven aan de burgemeester.

Heb je het nog onthouden?

Maak de sleepvragen op de volgende twee slides.

Hoe vind je de persoonsvorm?

Hoe vind je het onderwerp?

Hoe vind je het werkwoordelijk gezegde?

Hoe bepaal je de zinsdelen?

Wie/wat + PV?

Alle werkwoorden in de zin

1. Vraagzin

2. Andere tijd

3. Getalsproef

Plaats (groepjes) woorden voor de PV. Is de zin correct?

(zinsdeelproef)

Stappenplan

werkw. gezegde

onderwerp

persoonsvorm

zinsdelen

De juf / heeft / de klas / een online les / gegeven. 

De juf heeft de klas een online les gegeven. 

De juf heeft de klas een online les gegeven. 

De juf heeft de klas een online les gegeven. 

werkw. gezegde

onderwerp

persoonsvorm

zinsdelen

Stappenplan zinsontleden

	Zinsdeel	Hoe vind je het?
1	Persoonsvorm (PV)	Tijdproef; getalsproef; vraagproef
2	Zinsdelen (stukjes zin)	Zinsdeelproef
3	Onderwerp (O)	Wie/wat + pv? ( doet iets )
4	Werkwoordelijk gezegde (WG)	Alle werkwoorden (de handeling/actie)

Nu jij!

Werk online in NN aan de opdrachten van deze week:

Grammatica - zinsdelen

--> zie studiewijzer

In hoeverre kun je zinnen verdelen in zinsdelen?

😒🙁😐🙂😃

In hoeverre kun je de PV uit de zin halen?

😒🙁😐🙂😃

In hoeverre kun je het OW uit de zin halen?

😒🙁😐🙂😃

In hoeverre kun je het WG uit de zin halen?

😒🙁😐🙂😃