Thema 4 Blok 3 - Rampen in de Middeleeuwen

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Rampen in de Middeleeuwen

Thema 4 blok 3

Hongersnood

Romeinse Rijk was uiteen gevallen.

Hierdoor slechte wegen en veel oorlog.

Daardoor waren er weinig steden (over).

Geen tot weinig handel.

Boerenwerk

Ze specialiseerden zich niet

Eenvoudige werktuigen

Moesten deel van de oogst afstaan aan de Heer, ook als deze mislukte.

Wat waren horigen?

    Horigen waren boeren in de Middeleeuwen die moesten werken op het land van de heer, ze mochten niet zomaar weggaan of verhuizen, ze waren gebonden aan het land. Ook moesten ze herendiensten doen voor de heer, allerlei klussen en werkzaamheden. Dit mochten ze niet weigeren. Het is bijna slavernij.

Vikingen

• Vikingen komen naar Europa om te handelen
• Ze merken dat Europa zwak is (veel kleine gebeiden, niet één groot leger)
• Gaan plunderen 

Vikingen weg

• Vikingen hadden veel verwoest (boeken dus kennis)
• Handel stopte uit angst voor de vikingen
• Rijke boeren gingen hun boederij versterken (kastelen)
• De meeste kasteelheren waren ridders en vochten in het leger van de koning als dat nodig was. 
  

De pest in Europa

• In 1347 komt de pest aan in Europa: via de Krim naar Italië
• Via de handel verspreidt de ziekte zich razendsnel door Europa
• De viezigheid en het ongedierte in de middeleeuwse steden helpen ook mee in het ontstaan van de grote pestepidemie van 1347 tot 1351
• Uiteindelijk sterft 1/3 van de Europese bevolking, ongeveer 20 miljoen mensen.

De pest door de ogen van schilder Pieter Brueghel de Oude (1562). Voor veel mensen moet de pest zo zijn ervaren: overal dode mensen en complete steden die zijn verlaten.

Straf van God!

• De oorzaken van de pest zijn pas in de 19e eeuw bekend geworden
• Voor de mensen in de Middeleeuwen was de ziekte een straf van God
• De mensen dachten dat God hen ging straffen, omdat ze niet goed en zondig hadden geleefd.
• Ook de joden kregen de schuld van de ziekte. Zij werden vermoord of verdreven. 
  

Flagellanten sloegen zichzelf om zo aan God te laten zien dat zij spijt hadden van hun zonden. De naam Flagellant komt van het Latijnse woord voor zweep: flagellum. Aan het eind van de leren riempjes zitten spijkers.

De Pest

Waarom had een pestmeester of snaveldokter zo'n masker?

bestrijding van de pest 

• medicijnen 
• aderlaten 
• gebeden en rituelen  
• quarantaine 
• stilleggen handelsverkeer
• Pestmasker: kruiden en voorkomen van slechte dampen (zo kreeg je de pest dacht men) 

Watersnood in Nederland

De Sint-Elisabethsvloed 1421 

• Nederland had in de middeleeuwen veel last van overstromingen= watersnoden
• 1421: Sint-Elisabethsvloed. Polder de Grote Waard en 30 dorpen verdwijnen onderwater
• Oorzaken dijken slecht onderhouden doordat er veel oorlog was
• Na de ramp: aanleg van nieuwe dijken droogleggen van De Grote Waard
• Na 3 jaar klaar, maar toen kwam er een nieuwe watersnood: ontstaan van de Biesbosch