Rechtstaat

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Nederland is een Rechtstaat

Maatschappijkunde 

VMBO Basis en Kader

H4

leerdoelen

Aan het eind van de paragraaf 

• weet je wat een rechtstaat is en wat de bijhorende taken zijn
• ken je de kenmerken van de rechtstaat

Nederland is een rechtsstaat,

een land waar de rechten en plichten van burgers én de overheid

zijn vastgelegd in de wet.

In een rechtsstaat heeft iedereen rechten en plichten.

Een recht zegt wat je mag doen.

Denk aan het stemrecht of de vrijheid van meningsuiting.

Een plicht geeft aan wat je moet doen.

Bijvoorbeeld de belastingplicht en de leerplicht.

De principes van de rechtstaat

1. Trias politica - scheiding der machten (3)

2. Grondrechten - recht op privacy, vrijheid van meningsuiting

3. Rechtsgelijkheid - Alle burgers zijn voor de wet gelijk

4. Rechtszekerheid - Al het handelen van de overheid is gebaseerd op de wet

RECHTSTAAT:

Een land waar de rechten en plichten van de burgers en de overheid zijn vastgelegd.

Nederland is een rechtstaat

Een rechtsstaat is een land waar rechten en plichten van burgers en van de overheid zijn afgesproken 

uitleg

Noem 1 recht en 1 plicht wat jij als burger hebt.

Rechtstaat

• In een rechtsstaat weet elke burger wat er gebeurt alshij de wet overtreedt .Dit noemen we rechtszekerheid.
• Rechtsgelijkheid: iedere burger wordt hetzelfde behandeld 

In een rechtstaat is de rechterlijke macht...

1. Afhankelijk en partijdig
2. Onafhankelijk en onpartijdig
3. Afhankelijk en onpartijdig
4. Onafhankelijk en partijdig

Wat is een rechtstaat?

1. Een land waarin de rechters de macht hebben
2. Een land waarin wetten gemaakt worden door rechters
3. Een land waarin burgers vrijheden hebben die door wetten bepaald zijn
4. Een land waarin je geen vrijheden hebt

Herhaling H4

Rechtstaat 4 kenmerken:

Grondrechten

overheid moet zich aan de wet houden

politieke macht in 3 verdeeld (welke drie)

Iedere burger is voor de wet gelijk

Basis van strafrecht

• Alleen straf voor iets wat bij wet strafbaar is.
  
• Eerlijk proces, met een onafhankelijke en onpartijdige rechter

Klassenjustitie

Van klassenjustitie is sprake als politie, justitie of de rechter mensen uit verschillende sociale klassen en uit verschillende etnische groepen verschillend behandelen. Hierdoor is er een kans op rechtsongelijkheid bij aanhouding, vervolging en veroordeling.

Aantekening voor het examen

Waarom past klassenjustitie niet in een rechtsstaat?

Regels van het strafrecht (1)

• Strafbaar volgens wet?

- Wat waren de omstandigheden? Noodweer/ overmacht?

- Wat is de achtergrond van de dader? Leeftijd? Eerste keer? Psychisch ok?

- Er is een maximale straf waar de rechter zich aan moet houden.

Waarom kan je alleen een straf krijgen als het in de wet staat?

Uitgangspunten van het strafrecht (2)

De verdachte heeft recht op een eerlijk proces.

-Onafhankelijke en onpartijdige rechter

Waarom is een rechter onafhankelijk?

Trias Politica

Een belangrijk kenmerk van onze Nederlandse democratie

is de trias politica, de scheiding van de macht in

drie onderdelen.

 de macht in drieën verdeeld:

• de wetgevende macht;

• de uitvoerende macht;

• de rechterlijke macht.

Waarom heb je in een rechtstaat deze machten verdeeld? Dus niet bij 1 groep of persoon? (K)