H4 4.3 Schakelingen K2 les 3

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 4: Elektriciteit

Introductie

§ 4.1 Een stroomkring maken

§ 4.2 Spanningsbronnen

§ 4.3 Schakelingen

§ 4.4 Vermogen en energie

Leerdoelen 4.3 Schakelingen

1. Je kunt twaalf symbolen voor onderdelen in schakelschema’s herkennen en tekenen.
   
2. Je kunt het verschil uitleggen tussen een parallelschakeling en een serieschakeling.
   
3. Je kunt het schakelschema tekenen van eenvoudige serie- en parallelschakelingen.
   
4. Je kunt uitleggen waarom elektrische apparaten bijna altijd parallel geschakeld worden.
   
5. Je kunt de grootte van de stroomsterkte beredeneren in een schakeling.

 Schakelingen

Je kunt lampen, schakelaars, snoeren en spanningsbronnen op verschillende manieren met elkaar verbinden. 

Anders gezegd: je kunt ze op verschillende manieren schakelen. 

Als je tekent hoe de draden lopen, kun je snel zien of er een of meer stroomkringen aanwezig zijn.

Schakelingen tekenen

Schakelschema's

De symbolen zijn bedoeld om overzichtelijke

tekeningen van schakelschema's te maken. 

Schakelschema’s zijn onmisbaar bij proeven met 

elektriciteit. Het schema vertelt je welke onderdelen 

je nodig hebt en hoe je die met elkaar verbindt. 

Bij veel proeven is een schakelschema gegeven. 

Soms moet je zelf een schakelschema tekenen. 

Nadat je alle onderdelen hebt verzameld, 

bouw je de schakeling aan de hand van het schema.

Open stroomkring

.

•  Als je de schakelaar op UIT zet, onderbreek je de stroomkring en gaat de lamp uit.

• In een open stroomkring staat de schakelaar open en is de lamp uit (afbeelding 3).

Gesloten stroomkring

.

• Als je de schakelaar op AAN zet, sluit je de stroomkring en gaat de lamp weer aan.

• In een gesloten stroomkring staat de schakelaar dicht en is de lamp aan (afbeelding 4)

Serieschakelingen

.

• Serieschakeling heeft geen  vertakkingen. 
• Er is dus maar één stroomkring. 
• De stroom gaat door alle onderdelen van   de schakeling. 
• Als één lampje in een serieschakeling   doorbrandt, is de stroomkring verbroken.   Dan gaan alle lampjes uit. 
• Het is daarom niet handig om lampen in   serie te schakelen.

Ampèremeter

Stroomsterkte in een serieschakeling

• Een stroommeter moet je altijd in serieschakelen. 
• Let op hoe je de draden op de meter moet aansluiten. 
• De stroommeter meet de stroomsterkte 
• door de lamp.
• De stroomsterkte in een serieschakeling is overal even groot.
• Het maakt niet uit waar je de stroomsterkte meet.

Parallelschakelingen

Een parallelschakeling heeft vertakkingen.

De stroom kan dus meer dan één route ‘kiezen’.

Elke vertakking is, samen met de batterij, een aparte stroomkring. Op de plaats waar een parallelschakeling zich vertakt, splitst de stroom zich. Door elke tak loopt een stroom met een bepaalde sterkte.

In een parallelschakeling kun je elk lampje apart aan en uit doen. 

Als je de totale stroomsterkte door de schakeling wilt weten, moet je de stroomsterktes in alle takken bij elkaar optellen.

De onderdelen zitten in dezelfde strookring

Aantekening

De onderdelen zitten in verschillende stroomkringen

Serie-schakeling ----- Parallel-schakeling

Voorbeeld gemengde schakeling

van 2 lampjes en 1 schakelaar

Ik heb eventjes de stroomkringen erin getekend, in de groene stroomkring staat alleen 1 lampje, in de gele stroomkring staat de schakelaar en het andere lampje. Dit is een gemengde schakeling want het lampje en de schakelaar staan in serie met elkaar. Het andere lampje staat weer parallel aan de eerder genoemde onderdelen.

Dit is het schakelschema van dezelfde schakeling. Ik weet dat de schakelaar dicht is,  want het lampje stond aan. 

Dit is een gemengde schakeling want het lampje en de schakelaar staan in serie met elkaar. Het andere lampje staat weer parallel aan de eerder genoemde onderdelen.

Serieschakeling

Parallelschakeling - schema tekenen

Huisinstallatie

Parallel. Want in serie zouden alle stopcontacten en alle lampen in jouw huis 'aan' moeten staan voordat de rest het zou doen. Als alles in serie zou staan kan je alleen alles aan of alles uit zetten. Dat is natuurlijk niet zo in huis

?

Aan de slag!

Maak de opdrachten van 4.3 Schakelingen

Huiswerk: Alle opdrachten paragraaf 3