Indonesie: kolonisatie, dekolonisatie en globalisering

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Indonesië, dekolonisatie & globalisering

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe Indonesië zich heeft bevrijd van Nederland.

• Je kunt beschrijven wat er bijzonder is aan het land en de geschiedenis van Indonesië.

• Je kunt Indonesië met Nederland vergelijken. 

B

De leerling kan ook nog beknopt beschrijven hoe Indonesië onafhankelijk is geworden van Nederland. 

• politionele acties
• onafhankelijkheidsoorlog
• Bersiap
• Soekarno
• soevereiniteit (zelf de baas mogen zijn in eigen land)

B

De leerling kan drie interessante of bijzondere dingen noemen over het land Indonesië of over de geschiedenis van het land.

B

De leerling kan overeenkomsten en verschillen tussen Indonesië en Nederland op een overzichtelijke manier laten zien.

• Grote & inwoneraantallen
• belangrijke sectoren/producten in de industrie
• religies

Nieuw Zeeland is met beide eilanden samen een stuk kleiner dan Groot-Brittannië. Toch wonen er in de GB 60 miljoen inwoners en ik NZ slechts 5 miljoen.

Maar dat is nog niks vergeleken met Japan. Het is ruwweg even groot als NZ maar heeft 127 miljoen inwoners. En Japan zelf is ook behoorlijk gigantisch, hier zie je Japans grootte uitgebeeld in relatie tot andere grote landen.

Hoe groot denken jullie dat Indonesië is in vierkante kilometers?

429000000

Hoeveel inwoners heeft Indonesië denk jij?
(de VS heeft +/- 300.000.000 miljoen inwoners)

0900000000

Welke twee oorzaken worden er gegeven voor het feit dat de Europeanen, vanaf het begin van de 16e eeuw, naar Azië gaan reizen?

Welk Europees land was als eerst bij de Indonesische eilanden?

1. Nederland
2. Portugal
3. Frankrijk
4. Spanje

Wanneer kwamen de Nederlanders in Indonesië aan?

1. Het eind van de 15e eeuw.
2. Het begin van de 15e eeuw.
3. Het eind van de 16e eeuw.
4. Het begin van de 16e eeuw.

Wie is Jan Pieterszoon Coen? En hoe wordt hij omschreven in de video?

Wat is een monopolie?
Waarom willen bedrijven dit graag hebben?

Wat waren de belangrijkste goederen die de VOC uit Indonesië haalde?

1. Specerijen en kruiden
2. Goud en zilver
3. Aardolie en rubber
4. Staal en aardolie

Wat gebeurde er in 1796 met de VOC en welke drie redenen geven ze hiervoor?

Klik op de bronnen, je ziet dan een afbeelding en tekst. 

Plaats de bronnen op de juiste plekken van de tijdlijn.

eind 16e eeuw

1602

1617

1621

17e eeuw

Het begint slechter te gaan met de VOC.

Jan Pieterszoon Coen werd vanaf 1617 de gouverneur-generaal over alle bezittingen van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) buiten de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. 

De eerste Handelcompagniën uit de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden gaan naar Indonesië en gaan concurreren met de Portugezen die al handelsposten hebben gebouwd.

De eerste Handelcompagniën werden samengevoegd in de VOC. Dit was slim omdat ze nu niet meer met elkaar hoefde te concurreren maar alleen nog met de andere Europese landen.

Ook hadden ze door samen te gaan veel meer schepen en dus meer macht om gebied te veroveren.

Jan Pieterszoon Coen richt een bloedbad aan op de Banda-Eilanden. Dit was de enige plek waar nootmuskaat en foelie groeide (dit waren erg kostbare specerijen). De bewoners hielden zich niet aan het monopolie dat de VOC op deze kruiden had gelegd. 

Zij verkochten het ook aan andere Europeanen en werden hiervoor extreem hard gestraft.

Wat is waar?

1. De VOC was een bedrijf dat helemaal los was van de Nederlandse overheid. Zoals b.v. Phillips.
2. De VOC was een bedrijf dat helemaal van de Nederlandse overheid was, zoals b.v. de belastingdienst.
3. De VOC was een bedrijf dat los was van de Nederlandse overheid, maar wel geholpen werd door de overheid
4. De VOC was geen Nederlands bedrijf, het was begonnen door de mensen in Indonesië.

In het KNIL zaten vooral Molukkers, dit is ook de grootste groep Indonesiërs die na de onafhankelijkheid naar Nederland kwamen. Wat heeft dit met elkaar te maken denk je?

Waarom leidde het cultuurstelsel tot hongersnood op Java en andere eilanden?

Noem manieren waarop de Nederlanders in Indonesië slecht waren voor de Indonesiërs.

• Cultuurstelsel (economische uitbuiting + leidde tot hongersnood)
• Koelies moeten zwaar werk doen tegen hongerloon.
• De inheemse vrouwen van Nederlanders worden als slaven behandeld. Ze hebben geen rechten, kunnen zomaar verlaten worden en mee verkocht kunnen worden met het huis.

Ethiek is een tak van de filosofie die zich bezighoudt met de nadenken over het juiste handelen. Met andere woorden, ethisch handelen wil zeggen goede dingen doen.

Ethiek is een tak van de filosofie die zich bezighoudt met de nadenken over het juiste handelen. Met andere woorden, ethisch handelen wil zeggen goede dingen doen.

Was Indonesië een democratie?

1. Ja
2. Nee

Hoe was het voor de mensen in Indonesië tijdens de bezetting van de Japanners?

Macht = dat je mensen kunt laten doen wat jij wilt dat ze doen.

Vacuüm = dat er niks is. Iets is helemaal leeg.

Machtvacuüm = dat er tijdelijk helemaal niemand de baas is in een gebied.

Onafhankelijkheid van Indonesië

• Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Indonesië veroverd door Japan 

• Nadat Japan verslagen was op 15 augustus 1945 riepen Indonesische nationalisten hun onafhankelijkheid uit.
• Leider van de Indonesische nationalisten was Soekarno

• Nederland accepteerde de onafhankelijkheid niet zomaar, zij zagen Indonesië nog steeds als een deel van hun rijk.
• In hun ogen wat het een opstandige provincie van het rijk

Bezetting Japan

Japan had grondstoffen nodig om de oorlog voort te kunnen zetten en Indonesië is rijk aan olie, rubber en staal (belangrijke grondstoffen voor het maken van wapens). De Japanners deden alsof ze bevrijders waren en de Europeanen uit Azië wilde jagen zodat de Aziatische landen zichzelf zouden kunnen besturen. Daarom werden ze door veel Indonesiërs gezien als bevrijders, toen ze echter het land overgenomen hadden bleek dit niet zo te zijn. De Indonesiërs werden niet de baas over Indonesië maar de Japanners. Mensen die zich hier tegen verzette werden hard aangepakt en ook Indonesische mensen werden gedwongen om arbeid te leveren voor het Japanse Rijk.

Soekarno

Was nationalist, wat betekent dat hij erg trots was op zijn volk en land. Hij wilde daarom niet meer dat Nederland of Japan de baas zou zijn over Indonesië. Hij vond dat de Indonesiërs zelf hun eigen land moesten besturen. Hij werd verkozen tot de eerste President van het onafhankelijke Indonesië.

Hoe was de Japanse bezetting voor de inwoners van Indonesië?

1. Die was goed voor de Nederlanders (werden eerlijk behandeld) en ook voor de Indonesiërs want die kregen onafhankelijkheid.
2. Was slecht voor de Nederlanders (strafkampen) maar goed voor de Indonesiërs want die kregen onafhankelijkheid.
3. Die was goed voor de Nederlanders (werden eerlijk behandeld) maar slecht voor de Indonesiërs want ze werden gebruikt voor dwangarbeid.
4. Slecht voor de Nederlanders (strafkampen) en slecht voor de Indonesiërs want die moesten dwangarbeid leveren.

Wie was Soekarno en waarom was hij belangrijk?

Waarom accepteerde Nederland de onafhankelijkheid van Indonesië niet zomaar?

Was Nederland in 1928 al een democratie?

1. Ja
2. Nee

Onafhankelijkheid van Indonesië

• Bersiap periode 

• Politionele acties
• Nederland was aan de winnende hand

• Druk vanuit de VS, als Nederland door zou gaan met de oorlog in Indonesië dan zou de VS het Marshallplan stopzetten en kreeg Nederland geen geld meer

• Nederland draagt soevereiniteit over aan de Verenigde Staten van Indonesië in december 1949

Bersiap periode

Periode waarin Indonesische nationalisten extreem geweld gebruikte om hun land te bevrijden van wie zij zagen als de onderdrukkers. 

(Indische) Nederlanders en andere niet-inlanders zoals de Chinezen en andere Europeanen, maar ook onder van ‘collaboratie’ met het Nederlandse gezag verdachte inlanders, zoals Molukkers. Werden gezien als vijanden en aangevallen.

politionele acties

Nederland zag Indonesië niet als onafhankelijk land maar als opstandig deel van hun koninkrijk. Bij een opstand stuur je de politie, dus werden de acties politionele acties genoemd, feitelijk was het alleen geen politie actie maar een militaire actie. Ze stuurde grote hoeveelheden soldaten en hebben de nationalisten hard bestreden.

Dit deden ze om het geweld van de Bersiap periode te stoppen en ook om weer de macht te heroveren over de kolonie.

soevereiniteit

Een staat is soeverein wanneer hij binnen zijn grondgebied het hoogste gezag voert. Dus het volk dat in het land woont zelf hun eigen beslissing mag nemen.

Een ander land is niet meer de baas over hun grondgebied.

Leg in eigen woorden uit wat de politionele acties zijn en waarom ze zo werden genoemd.

Leg uit wat de Bersiap periode was en wat dit te maken had met de politionele acties.