Regeling

• Biology
• Secondary Education

Vandaag

• Hoofdstuk Regeling
• Zintuigen en Prikkels
• Zenuwen en Impulsen
• Spieren en beweging
• Klieren en hormonen 

Regeling

Het lichaam behoudt in het inwendige milieu een constant milieu.

Dit houdt in dat alle waardes, alle voedingstoffen en gassen en cellen enzo (zo'n beetje) constant dienen te blijven.

Als je iets gebruikt => moet er meer komen

Als er te veel is => moet iets weg.

Zintuigen en Prikkels

Zintuigen zijn de cellen die prikkels opvangen.

Prikkels zijn invloeden van (vooral) buitenaf.

Prikkels

Prikkels zijn bijvoorbeeld:

• Licht
• Pijn
• Temperatuur (warm/koud)
• Druk
• Tast
• Geluid

Zintuigen

Zintuigen zijn dus de cellen die dit opvangen:

Licht              Ogen 

Geluid              Oren

Tast/druk                Huid

Zintuigcellen

Die zintuigcellen worden ook wel "receptoren" genoemd. Dit betekend letterlijk "ontvangers". Die receptoren zijn gevoelig voor één soort prikkel.

Receptoren, prikkels en plaats

Receptor	Prikkel	Plaats
Mechanisch	Tast (zacht gevoel)	(hoog) in de huid
Mechanisch	Druk (hard gevoel)	dieper in de huid
Temperatuur	Warmte / kou	Huid, lichaam
Foto (licht)	Licht	Netvlies / ogen
Chemische	Smaak/reuk/PH	Tong/neus/maag

Belangrijk

Receptoren zijn gevoelig voor één soort prikkel.

Er zijn verschillende soorten receptoren die verschillende dingen meten.

De plaats van de receptoren verschilt waar het meest nuttig is.

Zenuwen en impuls

Wanneer een zintuig een prikkel ontvangt, zetten deze cellen de prikkel om in een elektrisch signaal. 

Dat signaal noemen we een impuls.

Impulsen worden vervoerd door het Zenuwstelsel.

Volgorde

                                    Impuls  

Prikkel                         Zintuig                             Zenuw

Wat is een prikkel?

1. Een elektrisch signaal
2. Een invloed van buitenaf
3. Een brandstof
4. Een impuls

Wat is een impuls?

1. Een elektrisch signaal
2. Een invloed van buitenaf
3. Een brandstof
4. Een zenuw

Wat vangt een prikkel op?

1. Een elektrisch signaal
2. Een invloed van buitenaf
3. Een zintuig
4. Een zenuw

Wat vervoert een impuls?

1. Een elektrisch signaal
2. Een invloed van buitenaf
3. Een zintuig
4. Een zenuw

Het zenuwstelsel

Het zenuwstelsel is het netwerk van zenuwen die door je lichaam lopen om alle impulsen te vervoeren.

We kunnen het zenuwstelsel op twee manieren indelen.

Eerst op locatie:

Het centrale zenuwstelsel

Het centrale zenuwstelsel zijn de 

• Grote hersenen
• kleine hersenen
•  de hersenstam
•  het ruggenmerg

Centraal zenuwstelsel

Het centrale zenuwstelsel

Naam	Functie
Grote hersenen	Contact met de buitenwereld d.m.v. verschillende centra. (spraakcentrum)
Kleine hersenen	Controle over bewegingen van de spieren
Hersenstam	Basisfuncties ademhaling, hartslag
Ruggenmerg	Doorgeven berichten

Perifeer zenuwstelsel

Het perifere zenuwstelsel zijn alle zenuwen die niet bij het centrale zenuwstelsel horen.

Dus alles die vanuit het lichaam naar het ruggenmerg of de hersenen loopt is het perifere zenuwstelsel.

Centraal en perifeer zenuwstelsel

Benoem de vier onderdelen van het centrale zenuwstelsel

Doorgeven

De prikkels die door de zintuigen worden omgezet in impulsen en worden vervoerd door de zenuwen gaan altijd van het perifere zenuwstelsel naar het centrale zenuwstelsel.

In het centrale zenuwstelsel wordt er "beslist" of er wat gedaan moet worden met de prikkel.

Volgorde

                                              Impuls  

Prikkel                 Zintuig                 perifeer zenuwstelsel                  Centrale zenuwstelsel (hersenen)

En dan...

Als die impuls dan eenmaal in de hersenen aankomt dan gaan de hersenen besluiten of er iets moet gebeuren.

Bijvoorbeeld:

Jij ruikt iets heel lekkers. Jouw chemische receptoren vangen dan een geur prikkel op en zetten dat om in een impuls. 
Jouw perifere zenuwstelsel stuurt het door naar het centrale zenuwstelsel. Die beslist dat je het wil eten. Het centrale zenuwstelsel stuurt dan een signaal naar de spieren om op te staan en te gaan eten.

Bewuste reactie en reflex

Het lichaam kan op twee manieren reageren op een prikkel.

óf het is bewust (zoals iets gaan eten)

Of een reflex.

Reflexen zijn reacties waar wij geen controle over hebben...

Voorbeeld reflex

Als je iets heets grijpt heb je pijn/voel je de hitte. 
Je laat het dan eigenlijk vrijwel meteen los...

Dat is omdat jouw hersenen er niet over na hoeven te denken. Jouw spieren worden meteen ontspannen en je laat het los.

Spieren en Klieren

Het lichaam kan op twee manieren, bewust of onbewust, reageren. Namelijk met de spieren (bewegen) of met de klieren (hormonen).

Er wordt dan een signaal van het centrale zenuwstelsel via het perifere zenuwstelsel naar de spier of klier gestuurd.

Stappen

1. Prikkel
2. Zintuig vangt het op. Zet het om in een impuls
3. Impuls gaat via het perifere zenuwstelsel naar het centrale zenuwstelsel
4. Het centrale zenuwstelsel stuurt een impuls via het zenuwstelsel naar de spieren of klieren
5. Spieren bewegen, klieren maken hormonen aan

Oefening

Benoem de volgorde:

Je voelt jeuk en je gaat krabben.

Is dit een bewuste reactie of een reflex?

Huiswerk

• Zoek de anatomie van een zenuwcel op
• Bekijk de filmpjes van Biologie met joost over het hoofdstuk "regeling"

Biologiepagina.nl

https://biologiepagina.nl/34mavo/6Regeling/samenvatting.htm

Samenvatting hoofdstuk regeling

https://biologiepagina.nl/34mavo/6Regeling/Oefenen.htm

Oefeningen regeling