1.2 De invloed van de mens

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.2 De invloed van de mens

Hoofdstuk 1 

domein Leefomgeving

4 havo

Leerdoelen

Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je:

- een dwarsprofiel van de benedenloop van een rivier beschrijven.

- uitleggen hoe het overstromingsgevaar van een gebied wordt beïnvloed door de ruimtelijke inrichting, zowel binnen- als buitendijks.

- verklaren hoe het menselijk ingrijpen in het stroomgebied leidt tot een onregelmatiger neerslagregiem, verkorting van de vertragingstijd en een verhoogde piekafvoer.

Wonen in het rivierengebied

Vervlechtende rivieren

Meanders

Het meanderen van de rivier.. = de rivier maakt bochten

In de buitenbocht stroomt het water harder. Hier vindt daardoor erosie plaats: de rivierbedding schuurt uit.

In de binnenbocht stroomt het water langzamer. Hier vindt sedimentatie plaats: materiaal wordt afgezet.

Zo verandert de bocht van de rivier constant

Dwarsprofiel: ongetemde rivier

Dwarsprofiel: getemde rivier

(teken mee)

Dwarsprofiel bedijkte rivier

▪️ winterdijk —> ligt op de verder van de rivier af, hoog

▪️ zomerdijk —> ligt dichtbij de rivier, lager

▪️ Uiterwaarde —> stroomt onder bij hoog water.

Wat zie je op de foto?

1 uiterwaard

2 zomerdijk

3 winterdijk

4 zomerbed

5 winterbed

Zomerdijk

Winterdijk

Uiterwaarde

Zomerbed

Kribben

Binnendijks

Binnendijks / Buitendijks gebied

Binnendijks = gebied ligt binnen de bescherming van de dijk.

Buitendijks = gebied ligt buiten de bescherming en mag en kan overstromen.

buitendijks

binnendijks

Niet alle maatregelen hebben de veiligheid bevorderd

Krib

• Dam loodrecht op de rivier
• Houdt rivier in midden van stroomgeul
  
• houdt de rivier bevaarbaar want er is een hogere stroomsnelheid --> geen sedimentatie in het midden van de rivier
  

• Meanderen wordt voorkomen
  

Uiterwaard

Bebouwing in uiterwaarde

-> verhoging zomerdijk

-> hierdoor is er geen overstromings-mogelijkheid voor de rivier

Dijken

aanleg of verzwaring van dijken

-> sedimentatie in winterbed

-> ophoging rivier

-> verhoging dijken 

Kanaliseren

• Het nemen van maatregelen gericht op het reguleren van de waterstand van de rivier dmv stuwen en sluizen

• Hoe? Bochten afsnijden. Gevolg: hogere stroomsnelheid
  

Verstedelijking

Verstening/verharding = groter oppervlakte straten, wegen en bebouwing.

-> kortere vertragingstijd en piekafvoer 

Vertragingstijd

De tijd die water nodig heeft om na een regenbui in de rivier terecht te komen

Hoe sneller een regendruppel in de rivier terechtkomt, hoe korter de vertragingstijd

Welk gebied is binnendijks?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

In de rivier worden stuwen, sluizen en kribben geplaatst

1. kanaliseren
2. dwarsprofiel
3. uiterwaarden
4. winterbed

Wat is de vertragingstijd?

1. Bij meer water in de rivier stroomt het water langzamer
2. Bij meer regen doet de neerslag er langer over om de rivier te bereiken
3. Bij meer begroeiing doet de neerslag er langer over om de rivier te bereiken
4. De tijd die het regenwater nodig heeft om de rivier te bereiken

in de winter stroomt de rivier door het....
in de zomer stroomt de rivier door het .....

noem twee functies van kribben

Beschrijf wat er in de uiterwaarden gebeurt als de zomer - wintersituatie zich honderden jaren blijft herhalen (de overstroming van de uiterwaarden)

www.overstroomik.nl