3.1 - B - Handel en kolonialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

3.1 Handel en kolonialisme

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe het cultuurstelsel werkte en wat de gevolgen ervan waren. 
  
  
• Je kunt uitleggen wat Nederland deed in Indonesië in de jaren 1870-1942. 

Planning

• Cultuurstelsel
• Gevolgen voor Java
• Nederlands imperialisme
• Ethische politiek
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Welke conclusie kun je trekken na het zien van deze
afbeelding?

Gebruik de bron

1. VOC voerde niet alleen handel maar ook oorlog!
2. VOC maakte kanonnen
3. VOC hield van mode
4. VOC had weinig wapens

De VOC kreeg van de Staten-Generaal in 1602 het monopolie op de vaart en de handel met gebieden ten oosten van Kaap de Goede Hoop.

Wat wordt daarmee bedoeld?

1. Al het geld dat met de handel in Azië werd verdiend, moest aan de Staten-Generaal worden gegeven.
2. Alle mensen die in Aziatische landen woonden, waren voortaan Nederlander.
3. Alleen de VOC mocht handel drijven ten oosten van Kaap de Goede Hoop.
4. Alles ten oosten van Kaap de Goede Hoop was voortaan Nederlands koloniaal gebied.

Welke zin over de VOC is juist?

1. De VOC was een initiatief van Amsterdamse handelaren
2. De Staten Generaal investeerde in de VOC
3. Iedereen kon aandelen kopen in de VOC, dus iedereen kon eigenaar zijn.
4. De VOC was een bedrijf dat eigendom was van de Staten Generaal.

VOC staat voor?

1. Vereniging Oost-Indische Compagnie
2. Verenigde Oost-Indie Compagnie
3. Verenigde Oost-Indische Compagnie
4. Verenigde Oost-Indische Campagne

1. Alleen de VOC mocht handelen in Zuid-Amerika.
2. Alleen de VOC mocht handelen in Azië.

1. Beide zinnen zijn goed
2. Beide zinnen zijn fout
3. Zin 1 = fout, Zin 2 = goed
4. Zin 1 = goed, Zin 2 = fout

Het cultuurstelsel

 (1830-1870)

• Indonesië werd Nederlands-Indië. 
  
  
• Doel: Indië moet weer winstgevend (voor Nederland) worden. Met dat geld kan Nederland een modern land worden (wens van koning Willem I).

• Oprichting KNIL om heel Java te veroveren en in 1830 het cultuurstelsel in te voeren. 

Leerdoel 1

Hoe werkt het cultuurstelsel? (1)

• Javaanse boeren moeten 1/5 deel van hun land verbouwen met voor de Nederlanders interessante producten: koffie en thee.
  

• Javaanse boeren moeten 66 dagen werken voor de Nederlanders, bijvoorbeeld wegen, kanalen en spoorwegen aanleggen.
  
  

De Javaanse vorsten (Regenten) krijgen cultuurprocenten. Hoe meer hun boeren leveren, hoe meer cultuurprocenten.

Leerdoel 1

🏵

🌴

🌴

🌴

🕳

🌴

🕳

🛢

🛢

🛢

Koffie

☕️

⚽️

🌴

🍚

🍚

🍚

🍚

🖇

🖇

🚬

🌴

🚬

Goud

🏵

🌴

🛢

🌴

🌴

☕️

🛢

🌴

🍭

🏵

🏵

☕️

Palmolie

🌴

Tabak

🚬

Aardolie

🛢

Suikerriet

🍭

Kolen

🕳

Rubber

⚽️

Rijst

🍚

Tin

🖇

Thee

🍵

🍵

🍵

Gevolgen voor Java

• Het beste land was voor het cultuurstelsel. Uitbuiting, weinig loon en hongersnood.  De meeste winst ging naar De Nederlandse Handelsmaatschappij. 
  
  
• Max Havelaar -  Multatuli  (Eduard Douwes Dekker).
  
  
• Belangrijkste protest tegen het cultuurstelsel. Uiteindelijk wordt het cultuurstelsel in 1870 afgeschaft

Leerdoel 1

Welk bedrijf was verantwoordelijk voor het cultuurstelsel

1. VOC
2. HMA
3. VED
4. NHM

Goed of fout?
Het cultuurstelsel werd in heel Nederlands-Indië
ingevoerd.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?

In het cultuurstelsel draaide het om de levering
van cultuurproducten aan de Nederlanders.

1. Goed
2. Fout

Aantekeningen

• De Nederlanders wilden winst halen uit de kolonie. Heel Java werd verovert door het KNIL. En het cultuurstelsel werd opgericht. Boeren werden gedwongen om te produceren voor de Nederlandse markt en moesten verplicht werken voor de Nederlanders.  De winst ging naar NHM.
• Als gevolg ontstonden er grote hongersnoden in Java. Door Max Havelaar kwam er veel kritiek. Het cultuurstelsel werd in 1870 afgeschaft. 

Nederlands Imperialisme 

• Europese landen stichten grote koloniale rijken overzee in Azië en Afrika. Nederland gaat over tot het volledig veroveren van Indonesië. 

• Oorlogen in Lombok en Atjeh. 

• Eind 1910 is heel Indonesië in bezit van de Nederlanders. 

Leerdoel 2

Ethische politiek (1)

• Ontstaat rond 1900 in Nederland.

• Nederland wil iets terugdoen voor de Indonesische bevolking (Ereschuld).

• Beschaving en cultuur bijbrengen. 
  
  
• Ook hier profiteerde vooral de Nederlandse ondernemers van de ethische politiek...

Leerdoel 2

Ethische politiek (2)

• Verbetering van het onderwijs in Nederlands-Indië.

• Irrigatie aanleggen voor betere oogsten.

• Verbetering gezondheidszorg.
  
  
• De bevolking en de omgeving kwam in dienst te staan voor Shell en de Nederlandse overheid. 

Leerdoel 2

Aantekeningen

• Door het modern imperialisme wil Nederland heel Indonesië veroveren.  Rond 1900 ontstaat het idee dat Nederland iets terug wil doen voor de kolonie. De ethische politiek wordt ingevoerd.  Het doel was het bijbrengen van beschaving door de verbetering van het onderwijs, de gezondheidszorg en het aanleggen van irrigatie. Tegelijkertijd komen deze opgeleide mensen in dienst te staan van Shell en de Nederlandse overheid. 

Huiswerk

• Gezamenlijk lezen paragraaf 3.1.
  
  
• We maken opdracht 2 samen, daarna ga je aan de slag met opdracht 5. 
  
  
• Klaar? Maak opdracht 2, 4, 8, 9 en 10.

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe het cultuurstelsel werkte en wat de gevolgen ervan waren. 
  
  
• Je kunt uitleggen wat Nederland deed in Indonesië in de jaren 1870-1942.