Maatschappijleer

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Maatschappijkunde | Paragraaf 7

Voor de rechter! 

Herhaling paragraaf 6

- Wat zijn de taken en bevoegdheden van de politie?

- Wat is de taak van een OvJ? 

Lesdoelen paragraaf 7

- Aan het einde van de les kan je uitleggen wat er gebeurt als je van de OvJ naar de rechter moet.

- Aan het einde van de les weet je hoe een rechtszaak werkt. 

Dagvaarding

Als de Officier van Justitie besluit te vervolgen, krijg je een dagvaarding. Je moet dan voor de rechtbank verschijnen. 

Officier van Justitie wordt Openbaar Aanklager namens het OM. 

Rechtsinstanties 

Drie rechterlijke instanties:

- Rechtbanken;

- Gerechtshof;

- Hoge raad. 

Rechtbanken

Elke rechtbank heeft verschillende soorten strafrechters:

Soort rechtbank	Toelichting
Kantonrechter	Behandelt lichte overtredingen, zoals wildplassen, te hard rijden of in beroep gaan tegen boetes.
Politierechter	Overtredingen en lichte misdrijven die maximaal 1 jaar gevangenisstraf kunnen krijgen.
Meervoudige kamer	Zwaardere en ingewikkeldere misdrijven, zoals moord, mishandeling of verkrachting.

Gerechtshof

Als je na je rechtszaak in hoger beroep wil, kan je als verdachte en als Officier van Justitie (OvJ) naar het gerechtshof.

Je kan als verdachte in beroep als je de straf te hoog vindt. Als OvJ als de straf te laag is. 

Meervoudige kamers, enkelvoudige kamers.

Hoge Raad

Den Haag

Kan eventueel de uitspraak van het gerechtshof casseren (vernietigen). Kan niet de straffen verhogen/verlagen.

Kijkt of alle procedures goed gevolgd zijn. 

Kijkt ook naar jurisprudentie: zijn in andere zaken soortgelijke straffen gegeven?

De rechtszaak

Twee partijen: Officier van Justitie & de verdachte met zijn advocaat. Beide proberen gelijk te krijgen. De rechter beslist uiteindelijk.

Iedere zaak is openbaar, behalve zaken door de kinderrechter.

Rechters dragen een toga, maar waarom?

Stappen rechtszaak (1 t/m 4)

Stap	Uitleg
De opening	De rechter opent de zaak en leest de gegevens van de verdachte voor. Zegt dat hij niet verplicht is alle vragen te beantwoorden.
De aanklacht	Tenlastelegging, de OvJ leest de aanklacht voor die voor de verdachte geldt.
Verhoor van getuigen en deskundigen	Nadat de aanklacht voorgelezen is, mag de rechter, officier van justitie en advocaat vragen stellen aan de getuigen en deskundigen. Getuigen hebben iets zien gebeuren en staan onder ede tijdens de rechtszaak. Liegen = maximaal 6 jaar gevangenisstraf.
Verhoor verdachten	De verdachte wordt ondervraagd door de rechter, officier van justitie en ten slotte door zijn eigen advocaat. Hij staat niet onder ede en mag zelfs liegen.

Stappen rechtszaak (5 t/m 8)

Stap	Uitleg
Het requisitoir	Een toespraak waarin de OvJ alle feiten op een rij zet, zijn mening geeft over het bewijs en daarna een straf eist.
Het pleidooi	De advocaat komt op voor het belang van de verdachte. Advocaat probeert strafvermindering te krijgen voor zijn client of vrijspraak.
Het laatste woord	De verdachte heeft het laatste woord. Hij kan zeggen dat hij onschuldig is of spijt heeft. Hij kan ook de rechter overtuigen dat zijn straf nadelig zal uitpakken.
De uitspraak	De rechtbank komt met het vonnis : de uitspraak van de rechtbank. Als een verdachte niet bij de uitspraak is, noemen we dat een veroordeling bij verstek.

Het vonnis

Om tot een vonnis te komen, moet de rechter de volgende vragen beantwoorden:

Vraag	Toelichting
Is er voldoende bewijs?	Er moet voldoende bewijs zijn wil de verdachte veroordeeld worden. Als er te weinig bewijs is, wordt iemand vrij gesproken.
Gaat het om een strafbaar feit?	Is wat degene gedaan heeft strafbaar, of niet? Een juwelier die een dief een klap geeft is niet strafbaar.
Is de dader strafbaar?	Hoe is de dader tot zijn daad gekomen? Stel dat iemand geestelijk niet in orde was (ontoerekeningsvatbaar), kan hij/zij TBS krijgen.
Welke straf of maatregel wordt er opgelegd?	Als de 3 vragen hierboven met 'ja' worden beantwoord, wordt er gekeken welke straf hij krijgt. Afhankelijk van hoevaak en of de verdachte spijt heeft.

Aan de slag

Wat?	Maken examenopgaven en opdracht 9.
Waarom?	Je oefent met de examenopgaven en gaat zo nog beter voorbereid de examens in.
Hoe?	Zelfstandig en stil tijdens de examenopgaven. Daarna mag je samenwerken.
Hulp?	Vragen mag je stellen als je je vinger opsteekt, maar niet tijdens de examenopgaven.
Tijd?	15 minuten
Uitkomst?	Je hebt de examenopgaven gemaakt en hier goed mee geoefend.
Klaar?	Vul alvast de bekende begrippen in bij de samenvatting.