4H 1.1 - 1.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom 4 havo!

Weer in nieuwe samenstelling...

4 havo geschiedenis

Het hele boek! Dat is echt hard werken... Maar we kunnen dit!

3 PO´s 

3 RTTI´s 

Studiewijzer bekijken (PTA kijken we volgende week naar!)

https://www.examenblad.nl/examenstof/syllabus-geschiedenis-havo-2022/2022/f=/geschiedenis_havo_2022_versie_2.pdf

Deze les:

Door het gedoe van vorige week: 1.1 - 1.3

1.1 De agrarische revolutie

1.2 Machtige rijken in het Midden-Oosten 

1.3 De Griekse democratie

Ontstaan van de landbouw: tussen 9000 en 6000 v. Chr. in het Midden-Oosten.

= landbouw-samenlevingen

Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen

= kenmerkend aspect 3 (zie pag. 11)

Gevolgen van de landbouwrevolutie = agrarische revolutie

• Van nomade naar vaste woonplaats

• Ontstaan van de eerste steden in Soemerië (rond 3300 v. Chr.)

• Niet iedereen hoefde zich bezig te houden met voedsel voorziening

Egypte

Rondom de Nijl was er genoeg vruchtbare grond voor de eerste boeren om planten te laten groeien. De Egyptenaren leerden de Nijl's overstromingen te gebruiken voor de landbouw

Mesopotamië

Tussen de grote rivieren de Eufraat en de Tigris ontstond voldoende vruchtbare grond door het slib van de rivieren. Hier ontstonden de eerste grote samenlevingen. 

"Vruchtbare 
Halve Maan."

Landbouw-stedelijke samenleving: Samenleving waarin de landbouw het allerbelangrijkst is, maar waarin ook steden bestaan 

Mesopotamië

Stedelijke gemeenschappen 

 

1. Polytheïstisch 

2. Priesters genoten veel aanzien 

3. Bestuurders (irrigatie, wegen, bescherming)

Spijkerschrift

• Eerste schrift ook rond 3300 v. Chr: Hiermee begint de HISTORIE
  
  
• Maakt het besturen in Soemerië makkelijker  (handel, contacten, wetten, brieven)
• Ieder vormpje staat voor een klank of lettergreep. 

• De richting, de vorm en de combinatie van de icoontjes kan de betekenis veranderen

Hiërogliefenschrift

Egyptenaren

1.2 Machtige rijken in het Midden-Oosten

Wij kijken naar Egypte (ligt de nadruk op in deze paragraaf)

Egypte, het geschenk van de Nijl

De Nijl bracht leven in de woestijn. Overstroming en het irrigatienetwerk: bruikbare landbouwgrond.

Egypte: de eerste staat ter wereld! --> 3100 v. Chr. ontstaan

Staat = afgebakend gebied met een centraal bestuur

Besturen van een staat

• Hiervoor heb je een leider nodig...
  

• Elke stam had een leider (dorpshoofd)

• Die dorpshoofden kregen ruzie met elkaar

• Uiteindelijk blijft er één leider over: de farao ('Groot Huis')

Hoe kreeg de farao zoveel macht? 

• Was eerst niks anders dan een grootgrondbezitter.
• Eerst twee Egyptes (dus ook 2 farao's) -> Later één Egypte.
• Mensen dachten dat de farao goddelijke krachten had. 

Egyptische godsdienst

• De Egyptenaren aanbaden meerdere goden: ze waren polytheïstisch
• De Egyptenaren waren erg afhankelijk van de natuur (de Nijl)

• Ze vereerden de natuur = natuurgodsdienst
• Goden verklaarden alle mysterieuze natuurverschijnselen

• Veel Egyptische goden waren dieren

Seth

Osiris

Horus

Isis

Nephtys

Sobek

Neith

Thot

 Ra

Priesters

Priesters waren belangrijk in Egypte.

Zij zorgden voor contact met de goden. 

Ze maakten gebruik van speciale rituelen. 

Griekenland was geen staat, zoals Egypte...

Griekse 

stadstaten (1)

• Griekenland bestond uit ruim 200 zelfstandige stadstaten (poleis)

• Dit waren vaak (grote) steden die als landen werden bestuurd: met eigen wetten en een eigen bestuur 

Griekse 

stadstaten (2)

• 
  
• Poleis (meervoud van polis) worden op verschillende manieren bestuurd

• Ze hebben wel vaak dezelfde 'Griekse' cultuur, taal en goden

• De bekendste poleis waren Athene en Sparta

Verschillende bestuursvormen in Griekenland

• In het begin waren alle poleis een monarchie.
• Aristocratie, een regeringsvorm waarbij de edelen de macht in handen kregen. Het draaide niet alleen om de afkomst maar ook om de kwaliteiten op het slagveld.
• Tirannie, een regeringsvorm waarbij een alleenheerser de macht naar zich toe had getrokken. Soms met toestemming van het volk maar vaker kwamen er wrede tirannen aan de macht, waardoor tirannie iets negatiefs werd.

De Atheense democratie

De Atheense democratie

• In Athene ontstond de eerste democratie.
• Bij een democratie neemt het volk de politieke beslissingen.
• Alleen vrije mannen hadden burgerschap, waren vrij en gelijk, en mochten dus politiek meebeslissen (stemmen en spreken).
• Om mee te mogen beslissen moet je aanwezig zijn = directe democratie.

Lezen: blz. 24 --> stukje over de Atheense democratie

Griekse filosofen

Socrates , Plato, Aristoteles. 

• Wat is geluk? 
• Wat is de beste vorm van bestuur? (kritiek op de democratie)
• Wat is goed en wat is slecht? 

PO: Historisch Journaal

Deadline: laatste week voor de herfstvakantie

Volgende week:

1.4 Het Romeinse Rijk en 1.5 Joden en christenen

Huiswerk (in Magister)

Leren paragraaf 1 t/m 3

Maken:

1.1: 5, 6, 9, 12, 13

1.2: 2, 8, 10, 12, 13

1.3: 4, 5, 9, 10, 15