Les 4 Hokjesdenken

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hokjesdenken

= categoriseren 

Om de wereld overzichtelijk te maken heeft je brein allerlei hokjes waarin je automatisch mensen, dingen en situaties plaatst. 

Stereotypen en vooroordelen

Vergelijking stereotype/vooroordeel

Stereotype

Vooroordeel

• kenmerk van de groep wordt sterk overdreven
• kan zowel positief als negatief zijn

• als stereotypen als waarheid worden gezien
• is altijd negatief

Vooroordelen en stereotypen

Deze slide bevat de introductie van het thema.

Als opwarmer zou je met de leerling de afbeelding kunnen analyseren. Wat zou de afbeelding met vooroordelen te maken kunnen hebben?

Bij de nabespreking kun je stilstaan bij de volgende kernwoorden: hokjes denken, snelle oordeel, in- en out groep, wij/zij denken, indelen in groepen, etc.

Neem een stereotype.
Bedenk een vooroordeel

Stereotypen zijn bijvoorbeeld:  

• "Gehandicaten zijn zielige mensen"

• "Boeren zijn simpele lui"

• "Homo's zijn verwijfd."

• "Blondjes zijn dom."

• "...en Belgen ook!"

Oordelen over iemand die je niet kent= een vooroordeel  

VOORBEELDEN VOOROORDELEN : 

• "Die jongen is zielig want hij is blind

• "Die boer heeft echt geen verstand"

• "Dat meisje is een dom blondje "
• "....en die Belg ook!". 

0

Laten leiden door vooroordelen kan zorgen voor discriminatie...

Wanneer er onterecht verschil wordt gemaakt in de behandeling van mensen 

Discriminatie en racisme

Discriminatie:

Iemand anders behandelen vanwege persoonlijke kenmerken (geslacht, religie, leeftijd)

Racisme:

Is discriminatie maar dan vanwege huidskleur en afkomst.

Maatschappelijke gevolgen

Discriminatie

• Op de arbeidsmarkt
• In het onderwijs 
• Bij opsporing criminaliteit (personen met donkere huidskleur worden vaker staande gehouden)
• Op straat en sociale media  (belediging en geweld)

Ontstaat: SOCIALE ONGELIJKHEID

Institutionele discriminatie

Discriminatie die gelegen is in de regels van een organisatie. (belastingdienst: kinderopvangtoeslag)

Etnisch profileren

Een vorm van discriminatie waarbij de politie iemand stopt, fouilleert enz. op grond van zijn huidskleur.

En vervolgens tot polarisatie 

WIJ-ZIJ tegenstelling krijgt dan extra nadruk en zet groepen mensen tegenover elkaar: 

Verschillen worden benadrukt

in plaats van de overeenkomsten

met gevolg weinig onderlinge 

binding (=sociale cohesie).

Oplossing? Sociale Cohesie

Sociale cohesie: mensen hebben het gevoel dat ze bij elkaar horen

> Polarisatie en discriminatie?  

Dus:

Stereotypen > Vooroordelen > Discriminatie > Polarisatie

Klaar?

Lees uit je lesboek paragraaf 4.3 (vanaf blz. 128)

Maak opdrachten 3, 5, 8 en 10 

Pubers zijn altijd onbeleefd

1. Vooroordeel
2. Stereotype

Nederlanders houden van kaas

1. Vooroordeel
2. Stereotype

Je bent een vrouw, je kan dus niet klussen

1. Vooroordeel
2. Stereotype

Wat heb je geleerd deze les?

Aan het einde van deze les

• Kan je uitleggen wat er wordt bedoeld met hokjesdenken  
• Ken je het verschil tussen stereotypen en vooroordelen.
• Weet ik wat sociale cohesie en polarisatie is

Afsluiting

Morgen: Maatschappelijke gevolgen 

DEVICES MEE!