Hoofdstuk 7: Gevaarlijke stoffen A

• Logistiek
• MBO
• Studiejaar 2

Wat betekent PGS?

PGS

Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen

Een gevaarlijke stof is een stof die een risico vormt voor de veiligheid en/of gezondheid van de mens en de staat van het milieu.

Wat is de Arbowet?

Doel van de Arbowet

De Arbowet heeft als doel dat iedere werknemer veilig, gezond en prettig (welzijn) kan werken.

Onder arbeidsomstandigheden verstaan we:

* de veiligheid

* de gezondheid

* het welzijn tijdens het werk

Arbowet

In de Arbowet staan algemene richtlijnen waaraan bedrijven zich moeten houden. De Arbowet noemt men dan ook een 

RAAMWET!

Inspectie van SZW houdt toezich op naleving van de Arbowet.

Arbeidsomstandigheden

Goede arbeidsomstandigheden in het bedrijf zijn een verantwoordelijkheid van:

* werkgever

* werknemer

Verplichtingen van de werkgever

Werkgever is verplicht een Arbobeleid te voeren:

--> Arbojaarplan (>100 werknemers dan verplicht overleg OR)

--> Arbojaarverslag (>100 werknemers verplicht dit te maken)

--> RI&E (wat zijn de risico's - hoe dit aan te pakken?)

--> Ziekteverzuimbeleid

--> Voorlichting

--> Ongevallen melden

--> BHV

--> Derden (bezoekers of omwonenden)

Verplichtingen van de werkgever

Werkgever is verplicht een Arbobeleid te voeren:

* ze dienen juiste werkmethoden aan te bieden

* ze dienen gevaren bij de bron aan te pakken

* de werkplek, de werkmethode en de gereedschappen dienen ergonomisch te zijn

* de juiste werkzaamheden dienen voor de juiste werknemers te zijn

* ze dienen werk aan te bieden wat het welzijn van de werknemer bevordert

Recht op werkonderbreking

Soms heb je recht je werk te onderbreken. De werkonderbreking dient dan wel direct bij de bedrijfsleiding gemeld te worden.

* direct gevaar voor explosie

* direct vrijkomen van een gevaarlijke stof met een accuut effect

* direct gevaar door het gebruik van onveilig gereedschap of hulpmiddelen

Als blijkt dat de werknemer volgens inspectie SZW terecht het werk heeft onderbroken, dan is er recht op doorbetaling

Onderzoek

Alle werknemers moeten door de werkgever in staat worden gesteld zich regelmatig te laten onderzoeken; dit is vrijwillig. Dit gebeurt door middel van het PAGO

P periodiek

A arbeids

G gezondheidskundig

O onderzoek

Inspectie SZW houdt toezicht op de naleving van de Arbowet!

Wm = Wet Milieubeheer

Is in Nederland de belangrijkste wet op het gebied van milieubescherming. Gevaarlijke stoffen kunnen een bedreiging vormen voor het milieu.

De wet bepaalt op welke manier en met welke middelen je het milieu kunt beschermen.

REACH-wetgeving

REACH

Registratie

Evaluatie

Autorisatie en restrictie van 

CHemische stoffen

Risicobeheersing bij bedrijven met chemische stoffen

Opslag en PGS

Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen

Voor het opslaan van verpakte gevaarlijke goederen moet een bedrijf voldoen aan de richtlijn Publicatiereek Gevaarlijke Stoffen 15 (PGS 15). Hierin staan eisen voor

* brandveiligheid

* arbeidsveiligheid

* milieuveiligheid

Hoofdstuk 7: gevaarlijke stoffen

• In de chemische industrie wordt gewerkt met chemische stoffen
  

• De chemische stoffen zijn nuttig, maar hebben ook gevaarlijke eigenschappen 

• Chemische stoffen met gevaarlijke eigenschappen noemen we gevaarlijke stoffen 

Wat zijn gevaarlijke
stoffen?

Gevaarlijke stoffen

Chemische stoffen die gevaarlijke eigenschappen hebben!

Gevaarlijke stoffen zijn stoffen die reeds in betrekkelijk kleine hoeveelheden, door hun specifieke eigenschappen, gevaarlijk kunnen zijn voor mens, dier, plant en milieu.

PGS 15: opslag tot 250kg

De regels voor opslag van gevaarlijke stoffen gelden niet voor bepaalde ondergrenzen van kleinere hoeveelheden minder gevaarlijke stoffen. 

• afhankelijk van gevaarsaspecten tussen 1 en 250kg
• mogen niet op werkvloer opgeslagen zijn, mits werkvoorraad

PGS 15: opslag tot 10.000kg

Voor opslagvoorzieningen tot 10 ton volstaat in veel gevallen een basisvoorziening.

In bepaalde opslagsituaties wordt vanaf een opslaghoeveelheid van 2,5 ton een branddetectiesysteem met doormelding geëist.

PGS 15: opslag vanaf 10.000kg

Voor opslagvoorzieningen van gevaarlijke stoffen en/of CMR-stoffen tot en met 10.000kg, kan met een basisvoorziening worden volstaan. 

Verpakte gevaarlijke stoffen en CMR-stoffen moeten worden opgeslagen in een daarvoor bestemde opslag voorziening. De noodzakelijk werkvoorraad is hiervan uitgezonderd.

ADR klasse 1 t/m 9 

4.1, 4.2, 4.3,

5.1, 5.2

6.1, 6.2

Werkvoorraad
= verkapte opslag 

CMR-stoffen

CMR-stoffen

De afkorting CMR staat voor:

• Carcinogeen: kankerverwekkend.

• Mutageen: schadelijk voor het erfelijk materiaal in uw cellen. Dit kan leiden tot erfelijke

afwijkingen bij (ongeboren) kinderen en in veel gevallen zijn deze stoffen ook kankerverwekkend.

• Reprotoxisch: schadelijk effect op de vruchtbaarheid, namelijk verminderde vruchtbaarheid

en/of effect op het ongeboren kind.

Opslag andere stoffen

Andere stoffen zijn mogelijk om bij gevaarlijke stoffen op te slaan mits:

Totale hoeveelheid opslag niet meer dan 10 ton

Geen gevaarlijke stoffen geclassificeerd als verpakkingsgroep O

Elektrische componenten spanningsvrij

Wat weet je al over het vervoer
van gevaarlijke stoffen?

Transport van gevaarlijke stoffen

ADR = Transport gevaarlijke stoffen over land

IATA = Transport gevaarlijke stoffen door de lucht

IMDG = Transport gevaarlijke stoffen over zee

WVGS (Wet Vervoer Gevaarlijke Stoffen) --> regelt het vervoer van gevaarlijke stoffen in Nederland. De wet verwijst naar het ADR. 

Transport van gevaarlijke stoffen

Hoe ga je om met
gevaarlijke stoffen?

• niet mengen
• beschermende kleding dragen
• niet eten/drinken/rook
• zorg voor "counter"materialen
• gebruik niet meer dan nodig is
• stel jezelf zo min mogelijk "bloot"
• zorg voor ventilatie indien nodig
• werk zorgvuldig en schoon
• aparte omkleedruimte
• werkkleding niet mee naar huis
• werkkleding niet in de kantine

• PBM's niet mee naar huis
• controleer kleding of PBM's
• was altijd je handen
• hou je aan de regels
• .....

Eisen aan opslag en opslagplaats

• Je mag de verpakkingen nooit ompakken en bijvullen in opslagplaats
• De opslagplaats moet minimaal 1 uur een brand kunnen tegen houden
• De muren, daken en vloeren moeten van onbrandbaar materiaal zijn
• Er moet voldoende ventilatie zijn

Waarschuwingsborden

In veel bedrijven kan je werkplekken waar met gevaarlijke stoffen gewerkt wordt herkennen aan de waarschuwingsborden

Veiligheidssignalering

Waarschuwingsbord

geel --> gevaar of extra aandacht vereist

Verbodsbord

rood --> stop- en verbodstekens, brandbestrijding of - preventie

Gebodsbord

blauw --> informatie, o.a. ter voorkoming van ongevallen

Reddingsbord

groen --> veiligheids- en reddingstekens, hulpverlening

Waar staat de afkorting
VIB voor?

VIB en Chemiekaart

VIB: Informatie over gezondheidseffecten van een gevaarlijke stof kun je in het VIB lezen

VIB: Het VIB kan opgevraagd worden bij de leverancier van de gevaarlijke stof

Chemiekaart: Op de chemiekaart van een stof zijn de gevaarseigenschappen bij elkaar gebracht

Chemiekaart: Ook de beschermingsmaatregelen kun je op de chemiekaart lezen

Gevarendiamant

Rood: brandgevaar

Blauw: Gezondsheidsrisico

Geel: Reactiviteit

Wit: Specifiek gevaar

De gevarendiamant geeft in één oogopslag informatie over het gevaar van een stof

0 is geen risico

4 is zeer groot risico

Waar staat de afkorting
GHS voor?

GHS - Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals

GHS-symbolen staan in een witte ruit met een rode rand. 

Waar staat dit GHS-symbool
voor?

Oxiderend

Oxiderende of brandbevorderende stoffen reageren heftig exotherm met andere ontvlambare stoffen. Gevaar voor huid, kleding en brand.

Voorbeelden zijn; waterstofperoxide, ozon en zuurstof

3 soorten gevarenklassen

1. fysische gevaren
2. gevaren voor de gezondheid
3. gevaren voor het milieu

R- en S-zinnen

Op de oude etiketten staan R- en S-zinnen vermeld

Risk en Safetey

R- en S-zinnen

Op de oude etiketten staan R- en S-zinnen vermeld

Risk en Safetey

H- en P-zinnen

Op de nieuwe etiketten staan gevaren en veiligheidsaanbevelingen. De zogeheten H- en P-zinnen.

Gezondheidseffecten

Je kunt stoffen binnenkrijgen door:

Inslikken via de mond

Inademen door de neus of de mond

Opname via de huid of de ogen

Opname door een wond(je)

Accuut effect en chronisch effect

Acuut effect

Op het moment dat een gevaarlijke stof je lichaam binnenkomt, kan het direct een effect teweeg brengen (bijvoorbeeld tranende en prikkelende ogen bij ammoniak)

Chronisch effect

Deze effecten merk je pas op langere termijn (bijvoorbeeld longkanker door werken met asbest)

Grenswaarden

Om te weten te komen of een gevaarlijke stof in de lucht van een werkruimte een nadelig effect heeft op de gezondheid, gebruiken we de MAC-waarde

Maximaal Aanvaarde Concentratie van de stof in de lucht op de werkplek

MAC C (C = ceiling (zolder))

MAC H (H = huid)

MAC TGG (MAC Tijd Gewogen Gemiddelde)

Grenswaarden

Om te weten te komen of een gevaarlijke stof in de lucht van een werkruimte een nadelig effect heeft op de gezondheid, gebruiken we de MAC-waarde

Maximaal Aanvaarde Concentratie van de stof in de lucht op de werkplek

MAC C (C = ceiling (zolder))

MAC H (H = huid)

MAC TGG (MAC Tijd Gewogen Gemiddelde)

Beheersen van risico's

Aanpak bij de bron

1. Verboden

2. Vervang van gevaarlijke stof door minder gevaarlijke stof

3. Hergebruik van gevaarlijke stoffen

4. Beperken van de hoeveelheid

5. Gebruik van een gesloten systeem

Ventilatie

Ruimteventilatie

Puntafzuiging, zuurkasten (afzuigen bij de bron)