Les 4B: reptielen en amfibieën

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 4. 

Reptielen en amfibieën

IBS 3: Dierenspeciaalzaak

MBO niveau 2

Metamorfose kikkers

Voortplanting reptielen

- Bevruchting vind plaats na een paring.

- Vrouwtjes kunnen sperma opslaan om later nog te gebruiken.

- Eierleggend.

- Geen broedzorg --> meteen zelfstandig 

     (behalve krokodillen en bepaalde slangen)

- Hemipenis = 2delig geslachtsorgaan

    (behalve krokodillen en schildpadden)

Mannetjes slangen zijn over het algemeen kleiner dan de vrouwtjes slangen.

1. waar
2. niet waar

Geslachtsbepaling - slangen

• Sonderen (holle naald, man er verder in dan vrouw)
• Poppen (jonge leeftijd, hemipenis 'eruit drukken')
• Schieten (jonge leeftijd 'ballen voelen')
• Kijken naar uiterlijke kenmerken   

         (mannetje dikkere en langere staart)

Wat is de meest betrouwbaarste manier om het geslacht van een slang te bepalen?

1. sonderen
2. poppen
3. schieten
4. kijken naar uiterlijke kenmerken

Geslachtsbepaling - hagedissen

Kijken naar uiterlijke kenmerken. Zoals;

- mannen grotere dijklieren (leguanen en agamen)

- mannen klieren bij de anaalschub (gekko's)

- mannen vergrote schubben aan beide kanten van de cloaca (teju's en varanen)

- mannen sporen op de achterpoten, soort extra teentje (kameleons) 

- mannen meer kleur of gezichtversiering, zoals hoorns of extra grote helm (kameleon)

- mannen uitstulpingen (bobbels) van de hemipenis (baardagaam)

Geslachtsbepaling - landschildpadden

Hoe zie je het verschil tussen een mannetjes en een vrouwtjes kameleon?

1. de mannetjes hebben grotere dijklieren
2. de vrouwtjes hebben grotere dijklieren
3. mannetjes hebben een extra teentje
4. vrouwtjes hebben een extra teentje

Hoe zie je het verschil tussen een mannetjes en vrouwtjes landschildpad?

Slang hanteren

1 hand achter de kop +1 hand achterkant lichaam ondersteunen (voor cloaca)

of met een haak 

          (grote slangen: 1/3 van het hoofd af, kleine slangen: halverwege)

Hagedis hanteren

Kleine hagedissensoort

snel met een platte hand. 

Deze hand leg je boven het dier. Je duim en

wijsvinger houd je achter zijn kop en de andere vingers

buig je om zijn kop. Dan kun je het dier optillen.

Grote hagedissensoorten (varanen) 

1 hand achter de kop.  Duim en wijsvinger achter de kaken 

en houdt de voorpoten met de rest van hand klem. 

Met andere hand pak je de achterpoten en staart.

Schildpad hanteren

 Pak het dier of aan de zijkant of aan de achterkant vast. 

Houd je duim aan de bovenkant en de overige vingers aan de onderkant van het schild. 

Til dan het dier met beide handen op.

Hoe kun je amfibieën het beste hanteren?

1. achter de kop
2. van achteren
3. van boven
4. niet

Amfibieën hanteren

Beter niet doen!

Was je handen (zonder zeep).

Grote kikkers en padden 

Omsluit je de taille van het dier met duim en wijsvinger.

Zorg ervoor dat de cloaca naar voren wijst.

Kleinere amfibieën

Opscheppen met natte (!) handen.

Voedingsbehoefte

• Carnivoor (inclusief vis): 

Slangen, Grote varanen, sommige waterschildpadden

• Insectivoor: 

Kikkers, padden, meeste kleine hagedissen

• Omnivoor: 

Aantal hagedissen en veel moerasschildpadden

• Herbivoor: 

Meeste landschildpadden, enkele grotere hagedissensoorten

• Specialisten: 

Er zijn soorten die zich specialiseren in bepaalde prooien:

- Slakken (Slakkenkink, Kaaimanteju)

- Mieren (Padhagedis)

- Hagedissen/kikkers (bepaalde slangensoorten)

Voeding

Herbivoren

Afwisseling van groente/fruit --> let op dat het niet gaat rotten 

eventueel calciumsupplement

let op gifitige planten!

Carnivoren

variatie van voedseldieren

mineralen(calcium) en vitaminesupplement 

Manier van voeding geven

Let op de natuurlijke manier van:

1. Voedselverwerving

2. Opsporen van voedsel

3. Grootte van het voedsel

4. Hoeveelheid voedsel

5. Dood of levend aanbieden

Water

Waterbak of ook in 'badderen'?

Verdrinken?

Hoe wordt water opgenomen?

Met welk apparaat meet je de luchtvochgtigheid in een terrarium?

1. thermometer
2. hygrometer
3. aquameter
4. saturatiemeter

Type terraria

• Paludarium (moerasterrarium) (2/3 water, 1/3 land)
• Riparium (oeverterrarium)
• Tropisch regenwoudterrarium (warm en vochtig zonder waterpartijen)
• Schildpaddenterrarium
• Steppeterarium (temp. 20-25 graden, moeilijk voor planten)
• Woestijnterrarium (droog en heet overdag; 42 graden, 's nachts afkoelen)
• Gezelschapsterrarium 

Terrarium 

Belangrijke onderdelen:

•  Hygiëne
  
•  De temperatuur (hoe warm afhankelijk van de natuurlijke omgeving)
• De verlichting (voor natuurlijk dag- en nachtritme en lengte)
• Luchtvochtigheid
  
• De wanden
  
• De bodem
  
• Decoratie materiaal
  
• Water en voerbakjes

Op wat voor manier kun je de luchtvochtigheid in een terrarium verhogen?

Wat voor functie heeft decoratiemateriaal nog meer behalve 'mooi zijn'?

Verlichting

• UV- A 

veel reptielen afhankelijk van UV-A om hun soortgenoten en voedsel te herkennen. 

Ook vertonen dieren die blootgesteld worden aan UV- A meer natuurlijk gedrag.

• UV- B

Erg belangrijk voor veel reptielen, door UV- B straling kunnen de dieren

vitamine D3 aanmaken, wat ze zelf niet kunnen. 

Wanden

• Geven beschutting (minder stress)
• Het is decoratief
  
• Geeft klim mogelijkheden
  
• Een achterwand met etages vergroot het                   leefoppervlak en de temperatuurgradiënt

Terrariumonderhoud

Aan de slag!

Hoofdstukvragen:

H. 5 Identificatie registratie

H. 8 Klanten (publiek)

Leeractiviteiten:

3.16 Terrariumdieren

3.17 Informatieblad reptiel of amfibië 

3.18 Hanteren terrariumdieren (op school)

Werken aan product

joinmyquiz.com 

vogels: 3692 2597

vissen: 6313 6997

reptielen: 0599 9077