H1 De tijd van Burgers en stoommachines

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H1 tijd van burgers en stoommachines 

Engels landschap rond 1700

Engels landschap rond 1800

2 begrippen

Industrialisatie = De opkomst van de productie in fabrieken

Fabrieken = Grote werkplaatsen waar met machines producten gemaakt worden 

Huisnijverheid 

Van huisnijverheid naar industrie Engeland

Oorzaak:

- De bevolking steeg waardoor er meer vraag kwam naar kleding. De huisnijverheid kon dit niet aan. 

Voorwaardes:

- Er waren genoeg grondstoffen (uit de koloniën) 

- In GB was veel steenkool en ijzererts aanwezig 

Industrie in Nederland 1860

- De eerste fabrieken kwamen in Twente 

1. In Twente was er al veel huisnijverheid

2. In Twente wilden veel mensen voor weinig geld in fabrieken werden 

Gevolgen in Nederland:

1. Er werden kanalen en spoorwegen aangelegd --> vervoer goederen

2. In Limburg kwamen steelkoolmijnen --> Zelfvoorzienend in grondstoffen

De industriële revolutie had 5 grote gevolgen

1. Het landschap veranderde sterk

2. Steden groeiden 

3. Er kwam een nieuwe groep in de samenleving: Arbeiders

4. Luchtverontreiniging

5. Het begin van de moderne tijd

Zelfstandig werken

Maak alle opdrachten van H1.1

Kijk alle opdrachten na

Verbeter je fouten 

H1.2

Leven in een industriestad

- Volgende week keuze SO H1.1 en H1.2!!!

Leerdoelen

- Je kunt werk- en leefomstandigheden van arbeiders beschrijven

- Je kunt de werk- en leefomstandigheden van de gegoede burgerij beschrijven

- Je kunt twee belangrijke ideeën noemen die liberalen in de 19e eeuw hadden op het gebied van bestuur en economie

De klassensamenleving 

De gegoede burgerij

= Mensen met veel geld (fabriekseigenaar, bankier, advocaten)

Hun leven wat goed:

- Mooie, grote huizen en schone wijken

- Goede hygiëne 

- Geld voor goed eten en schoon drinkwater

- Kinderen konden naar school

- Vrouwen werkten niet, hadden personeel

Middenklasse 

= Beroep waar een opleiding voor nodig was, maar niet mega veel verdiende (winkeliers, onderwijzer, kantoorpersoneel)

- kinderen gingen naar school

- Woonden in prima huizen 

- konden een opleiding volgen 

De werkomstandigheden in de fabrieken waren slecht

1. Lage lonen

2. lange werkdagen

3. Vieze lucht, smerig, geluidsoverlast

4. Erg gevaarlijk werk

5. Bij protesten werd je op staande voet ontslagen 

De woonomstandigheden waren ook slecht!

1. Huizen waren klein en van slechte kwaliteit

2. Geen stromend water en riolering --> veel ziektes 

3. Vieze lucht door huis naast de fabriek

4. Armoede waardoor kinderen moesten werken ipv naar school kunnen

De politiek deed niks om de woon en werkomstandigheden te verbeteren!!!!!!

Liberalisme 

• Politieke stroming
• Vrijheid is belangrijk
• De rijke burgers waren voornamelijk liberaal
• De overheid moet zich niet met de economie bemoeien! Veel vrijheid voor ondernemers 
• Vrijheid van mening en geloof is goed
• Alleen de rijke mensen moeten kiesrecht hebben 

Zelfstandig werken

- Maak alle opdrachten van H1.2

Wil niet niet aftekenen? 

- Maak een samenvatting

- Maak een tijdlijn

- Maak de opdrachten

H1.3

Arbeiders gaan samenwerken 

Socialisme 

• Politieke beweging
• Kwam op voor de arbeiders
• Karl Marx was de grondlegger -> geloofde in een revolutie
• De gematigde stroming is de sociaaldemocratie
•  Via wetgeving verandering brengen
• Leef en werkomstandigheden verbeteren 
• Via vakbonden verenigen en staken

Alleen rijke mannen hadden kiesrecht en zij stemden vrijwel altijd op de liberale partijen. Het was hierdoor erg moeilijk om de arbeiders vertegenwoordigd te krijgen in het parlement!

Staking

De sociale kwestie

• Groeiende armoede onder de arbeidersklasse = sociale kwestie
• Niet alleen de socialisten maar ook de liberalen (bang voor opstanden) wilden de sociale kwestie oplossen 
• De eerste sociale wetten werden ingevoerd

1. Kinderwetje van houten
2. Woningeisen
3. leerplichtwet
4. Aanleg riolering en water

SDAP

De socialisten wilden invloed in de politiek. In 1894 richten ze hun eigen politieke partij op: SDAP.

Sociaal Democratische Arbeiders Partij. 

Wat wilden ze?

1. kortere werktijden
2. Hogere lonen
3. Algemeen kiesrecht

Langzaam verbetering

• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen -> alle mannen mogen stemmen

• 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen -> alle mannen en vrouwen mogen stemmen

Leg uit welke idealen de liberalen hadden op politiek en economisch gebied

Leg uit wat het socialisme inhoud en leg uit hoe hier twee stromingen in zijn ontstaan

Noem drie sociale wetten

Opdrachten Havo

Maak van H4.1 opdracht 4 t/m 11

Maak van H4.2 opdracht 3, 4, 6, 7, 11 en 12

Maak van H4.4 opdracht 1, 2, 3 + 6 t/m 11

Opdrachten VWO

Maak van H4.1; 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 14 en 15

Maak van H4.2; 5, 6, 7, 8, 9, 12, 13, 14 en 15

Maak van H4.4; 3, 4, 6 t/m 12