3.6 Het Parlement controleert

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE 

3.6: Het parlement controleert

Hoofdvraag 3.6:

De leerling legt uit welke taken het parlement (staten generaal) heeft. 

De leerling legt uit wat trias politica inhoudt 

• Leerdoelen
• Welke twee hoofdtaken heeft het parlement? 
• Welke verschillende wetgevende taken heeft het parlement? 
• Welke verschillende controlerende taken heeft het parlement? 
• Wat zijn een regeringspartijen en oppositiepartijen? 
• In welke stappen komt een wet tot stand?
• Hoe is de macht bij de trias politica ingedeeld?
• Waarom is de trias politica niet strikt doorgevoerd in Nederland?   

Het parlement?

1. Eerste Kamer
2. Tweede Kamer
3. Eerste + Tweede Kamer
4. Koning & ministers

Volksvertegenwoordigers?

1. Tweede Kamerleden
2. Lijsttrekkers
3. Eerste Kamerleden
4. Alle gekozen politici

De Eerste Kamer?

1. 50 leden
2. 75 leden
3. 100 leden
4. 150 leden

De Tweede kamer?

1. 50 leden
2. 75 leden
3. 100 leden
4. 150 leden

De regering?

1. Tweede Kamerleden
2. Ministers & staatssecretarissen
3. Koning & ministers
4. Coalitie

Het kabinet?

1. Tweede Kamerleden
2. Ministers & staatssecretarissen
3. Koning & ministers
4. Coalitie

Hoe worden de leden gekozen?

Leervragen

Wat zijn een regeringspartijen en oppositiepartijen? 

Leervragen

Waarom is de trias politica niet strikt doorgevoerd in Nederland? 

Leervragen

Waarom is de trias politica niet strikt doorgevoerd in Nederland? 

Niet strikt gescheiden

Ministers hebben:

- Uitvoerende taak, ze voeren de wetten uit door ambtenaren aan te sturen.

- Wetgevende taak: Ze mogen ook wetten maken

Doel trias politica

- Voorkomen van machtsmisbruik en onrechtvaardigheid

- De staatsmachten controleren elkaar, zodat niet één te machtig wordt

- De machten houden elkaar zo in evenwicht: Checks and balances

Leervragen

Welke twee hoofdtaken heeft het parlement? 

Twee hoofdtaken

Het parlement heeft twee taken:

- Controlerende taak en Wetgevende taak: Daarvoor heb je rechten als parlement.

Waarom kun je nooit tegelijk in de Tweede kamer zitten en in de regering?

Leervragen

Welke verschillende wetgevende taken heeft het parlement? 

Wetgevende taak - Parlement

Recht	Uitleg
Stemrecht	Stemmen over wetsvoorstellen
Budgetrecht	Recht om de rijksbegroting af te keuren
Recht van initiatief	Recht om zelf wetsvoorstel in te dienen (Tweede kamer)
Recht van amendement	Recht om wijzigingen in het wetsvoorstel te maken (Tweede kamer)

Leervragen

Welke verschillende controlerende taken heeft het parlement? 

Controlerende taal - Parlement

Recht	Uitleg
Vragenrecht	Kamerleden mogen schriftelijk of mondeling vragen stellen aan het kabinet
Recht van interpellatie	Kamerleden mogen een minister met spoed naar de tweede kamer laten komen
Recht van enquete en onderzoek	Kamerleden mogen onderzoek starten naar een onderdeel van het regeringsbeleid
Motierecht	Door het aannemen van een motie verzoekt de kamer om een minister om het beleid te veranderen
Motie van wantrouwen	De kamer zegt het vertrouwen op in het kabinet - Vertrouwensregel

Wat maakt de parlementaire enquête zo'n sterk instrument?

Leervraag

In welke stappen komt een wet tot stand? 

Hoe komt een wet tot stand?

1. Er is een maatschappelijk probleem

2. Een minister of Tweede kamer-lid dient een wetsvoorstel in

3. De tweede kamer debatteert over het wetsvoorstel

4. Tweede Kamerleden kunnen amendementen indienen

5. De Tweede kamer stemt over de amendementen en het definitieve wetsvoorstel

6. De Eerste kamer stemt over het wetsvoorstel. Zij mag niks aanpassen

7. De koning en de verantwoordelijke minister ondertekenen het wetsvoorstel

8. De wet wordt gepubliceerd op internet. Hiermee is de wet automatisch van kracht

recht om ministers ter verantwoording te roepen

2de kamer mag een wetsvoorstel aanpassen.

De 2de kamer mag buiten de regering om zelf onderzoek te doen en mensen onder ede verhoren. 

recht om de begroting van het kabinet goed of af te keuren.

recht van budget

recht van interpellatie

recht van enquete 

recht van amendement 

(Mede)wetgevende taak (3 rechten)

Controlerende taak (4 rechten)

(Mede)wetgevende taak én controlerende taak (1 recht)

Recht van initiatief

Recht van motie

Recht om een minister ter verantwoording te roepen in een debat

Vragenrecht

Recht van amendement

Recht van parlementair onderzoek

Goed- of afkeuren van wetsvoorstellen

Budget- of begrotingsrecht

Welke taak en welk recht worden hier benut door D66?

1. controlerende taak, recht van interpellatie
2. wetgevende taak, recht van amendement
3. wetgevende taak , recht van initiatief
4. controlerende taak, recht van initiatief

Huiswerk

Opdrachten blz. 92 en 93 maken

Leerdoelen

De leerling legt uit welke taken het parlement (staten generaal) heeft. 

De leerling legt uit wat trias politica inhoudt 

Stuur je antwoord in op de volgende vraag:
Welke twee hoofdtaken heeft het parlement?

Stuur je antwoord in op de volgende vraag:
Welke verschillende wetgevende taken heeft het parlement?

Stuur je antwoord in op de volgende vraag:
Welke verschillende controlerende taken heeft het parlement?

www.dumpert.nl