Meervoudsvorming en bijvoeglijk naamwoorden les 2 (23/11)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

 

10 minuten stil lezen uit je leesboek

Leg al je boeken op tafel en ga rustig op je plaats zitten

Leg je huiswerk op de hoek van je tafel (opdracht 3 en 4 op bladzijde 118)

Meervoudsvorming en bijvoeglijk naamwoord les 

Wat gaan we doen vandaag?

- Huiswerk bespreken

- Wat weet je al?

- Theorie

- Werken aan de opdracht 

Aan het einde van de les heb je de spelling van het meervoud van zelfstandig naamwoorden geleerd.

Huiswerk

Opdracht 3 en 4 op bladzijde 118

Wat weet je al/nog?

Meervoud van genie

meervoud van kopie

meervoud van paraplu

de (voorspellen) uitkomst

het (verwachten) probleem

Houdt rekening met alle (relevant) aspecten voor de onderzoeksvraag

Theorie meervoudsvorming

Meervoud op -en

De meeste woorden hebben een meervoud op -en.

Bij woorden die eindigen op één medeklinker verandert meestal de spelling, zodat de klank hetzelfde blijft. 

• Woord heeft korte klank -> medeklinker verdubbeld 
  bot - botten
• Woord heeft lange klank -> klink wordt weggelaten
  boot - boten 

Meervoud op -en

Woorden die eindigen op -ik, -es, -el, -is en -it verdubbelt de medeklinker als daar een klemtoon op valt 

• blik - blikken
• model -modellen 

Als een woord eindigt op een -s of een -f veranderen die letters meestal in een -z of een -v

• kaas - kazen
• schaaf - schaven 

Meervoud op -s

Woorden kunnen in het meervoud ook eindigen op -s

Als het zorgt voor een andere uitspraak dan krijg je een apostrof voor de s

• auto - auto's
• kiwi - kiwi's

Als het niet voor uitspraakverwarring zorgt schrijf je de -s eraan vast. 

• finale - finales
• café - cafés 

Engelse en Franse leenwoorden eindigen in het meervoud vaak op -s : cowboy - cowboys

Meervoud van afkortingen: -'en of -'s 

Afkortingen krijgen in het meervoud altijd een apostrof.

De letters -s of -x en afkortingen die hierop eindigen, hebben een meervoud op -'en.

• gps - gps'en 
• x - x'en 

Alle andere letters en afkortingen krijgen in het meervoud een -s (ook cijfers).

• dvd - dvd's
• WK - WK's
• mp3 - mp3's

Meervoud met een trema 

Woorden die eindigen op -ie of -ee met een meervoud op -(e)en, krijgen een trema zodat er geen verwarring ontstaat over de uitspraak.

Bij woorden met -ie komt de trema op de laatste -e 

• Als de klemtoon valt op -ie, dan is het meervoud met -ieën 
  melodie - melodieën
• Als de klemtoon op een andere klank valt, is het meervoud met -iën
  bacterie - bacteriën

Woorden met -ee schrijf je in het meervoud met -eën.

• idee - ideeën 

Twee meervoudsvormen 

Sommige woorden hebben twee meervoudsvormen.

• groente - groentes / groenten 
• adelaar - adelaars / adelaren 
• tralie - tralies / traliën
• museum - musea / museums 
• crisis - crises / crisissen 
• cello - celli / cello's

Bijzondere meervoudsvormen

Sommige worden die eindigen op een korte klank krijgen in het meervoud een lange klank

• dak - daken
  
  

Soms verandert de klinker in het meervoud 

• gezinslid - gezinsleden 

Enkele woorden hebben een meervoud op -eren 

• kind - kinderen

Er bestaan ook onregelmatige meervoudsvormen

• koe - koeien 

Theorie bijvoeglijke naamwoorden

Bijvoeglijke naamwoorden

Je hebt de onverbogen vorm (mooi) en de verbogen vorm (mooie)

Bij verbogen vorm:

• bijvoeglijk naamwoord + e
• de mooie smartphone
• goede ideeën
• het spannende verhaal

Bijvoeglijke naamwoorden

Onverbogen vorm (zonder e):

• Als het bn achter het zelfstandig naamwoord staat
  Deze smartphone is mooi.
• Bij het-woorden met een onbepaald lidwoord of geen lidwoord
  Het was een spannend verhaal
  Goed idee!

Bijvoeglijke naamwoorden

Bij bn die eindigt op één medeklinker, verandert meestal de verbogen vorm.

• Bij korte klank wordt de medeklinker verdubbelt
• Bij lange klank wordt de medeklinker weggelaten

• De witte gympen
• Het bezwete voorhoofd

• De -s en -f veranderen meestal in een -z of -v
• lief - lieve, boos - boze 

Bijvoeglijke naamwoorden

Als het bn als bijvoeglijk naamwoord wordt gebruikt, schrijf je het zo kort mogelijk -> tenzij het nodig is voor de uitspraak 

• het vergrote scherm
• het beantwoorde bericht 

• de ontpitte kersen
• de geredde drenkelingen 

Stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden eindigen meestal op -en. 

Bijvoeglijke naamwoorden

Werken aan de opdracht 

Wat? Opdracht 5 en 6 op bladzijde 119

Hoe? Zelfstandig en stil

Tijd? Tot het einde van de les, het is huiswerk voor 30/11/2023

Vragen? Steek je hand op en ik kom bij je langs 

Klaar? Lees verder in je leesboek of maak ander huiswerk

Gebruik de theorie op bladzijde 178-179 van je handboek 

Huiswerk:

Voor volgende week donderdag (30/11/23) moet opdracht 5 en 6 op bladzijde 119 af zijn. 

Schrijf dit op in je plenda!