Hoofdstuk 5 - Vragers en aanbieders

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Vragers en aanbieders

Hoofdstuk 5:

Hoe reageren we op veranderingen van prijs en inkomen?

Lesdoelen

Prijselasticiteit berekenen en interpreteren

Inkomenselasticiteit berekenen en interpreteren 

Externe effecten, overheidsingrijpen

Extern effect: 

effect als gevolg van productie en consumptie 

• waar mensen last van hebben.
  

Niet bij de prijs inbegrepen.

Negatieve externe effecten &  

positieve externe effecten

Maatschappelijke kosten en opbrengsten

Maatschappelijke kosten

Kosten van economisch handelen voor de samenleving. Kosten die de samenleving moet opbrengen, bijvoorbeeld door luchtvervuiling, roken, afval na de markt enz. 

De optelsom van de private kosten en de externe kosten van een product.

Maatschappelijke opbrengsten

Opbrengsten van economisch handelen voor de samenleving.

Internaliseren

Externe effect wordt in de prijs meegenomen. 

Kan met of zonder bemoeienis van de overheid. 

Bijvoorbeeld en accijns, heffing of subsidie.

Profijtbeginsel

Profijtbeginsel

• Je betaalt als je ergens gebruik van maakt
  
• Voorbeeld: wegenbelasting, de kilometerheffing of de hondenbelasting

Economische regel

Prijs omhoog > vraag omlaag

&

Prijs omlaag > vraag omhoog

Prijselasticiteit

De prijselasticiteit zegt iets over hoe sterk de gevraagde hoeveelheid reageert op een daling of stijging van de prijs.

Prijselasticiteit van de vraag berekenen 

Ev = procentuele verandering van de gevraagde hoeveelheid

          --------------------------------------------------------------

                            procentuele verandering van de prijs

Ev = gevolg

           ------- 

         oorzaak

Procentuele verandering berekenen 

Elastisch EV > -1

De vraag is (prijs)elastisch als de vraag relatief sterk reageert op een verandering van de prijs.

Dus prijs stijgt een klein beetje en de vraag daalt enorm

Als de prijs met bijvoorbeeld 1% stijgt, zal de gevraagde hoeveelheid met meer dan 1% dalen.

Andersom, als de prijs met bijvoorbeeld 1% daalt, zal de gevraagde hoeveelheid met meer dan 1% stijgen.

Inelastisch 0<EV>-1

De vraag is (prijs)inelastisch als de vraag relatief zwak reageert op een verandering van de prijs.

Dus de prijs stijgt en de vraagt daalt maar een klein beetje.

Als de prijs met bijvoorbeeld 1% stijgt, zal de gevraagde hoeveelheid met minder dan 1% dalen.

Andersom, als de prijs met bijvoorbeeld 1% daalt, zal de gevraagde hoeveelheid met minder dan 1% stijgen.

Volkomen inelastisch EV=0

De vraag is volkomen inelastisch als de vraag niet reageert op een verandering van de prijs.

Dus de prijs stijgt en de vraagt veranderd niet.

Bijvoorbeeld: Medicijnen

Berekening prijselasticiteit

De prijselasticiteit kun je als volgt berekenen:

                                                                                                                                                                                                   Oorzaak     

                    

E_v tussen 0 en -1: inelastisch

E_v kleiner dan -1: elastisch

Ev 0 : volkomen inelastisch

Prijselasticiteit via vraagfunctie

Als je een vraagfunctie hebt en er is een (prijs)verandering gegeven, kun je ook op die manier de prijselasticiteit berekenen. 

Je moet dan eerst de procentuele verandering van de prijs en van de gevraagde hoeveelheid berekenen.

Voorbeeld

De volgende vraagfunctie is gegeven: Q_v = -10P + 500

De prijs stijgt van 10 naar 15.

Hoe groot is de bijbehorende prijselasticiteit?

Voorbeeld

De volgende vraagfunctie is gegeven: Qv = -10P + 500

De prijs stijgt van 10 naar 15.

Inkomenselasticiteit

De inkomenselasticiteit zegt iets over hoe sterk de gevraagde hoeveelheid reageert op een daling of stijging van het inkomen.

Inkomenselasticiteit

De inkomenselasticiteit geeft weer hoe (sterk) de gevraagde hoeveelheid reageert op een verandering van het inkomen.

Normale producten

Normale producten splitsen we in twee soorten:

1   primaire producten

hierbij reageert de vraag relatief zwak op een                                                                    inkomensverandering = inkomensinelastisch.

2   luxe producten

hierbij reageert de vraag relatief sterk op een                                                                    inkomensverandering = inkomenelastisch.

              

 

Berekening inkomenselasticiteit

De inkomenselasticiteit kun je als volgt berekenen:

                                                                                                                                                                                        

                    

Ey > 0: normale producten

Ey < 0: inferieure producten (huismerk)

Gezamenlijk maken

5.35

Maken in de les

5.4, 5.8, 5.13, 5.16