3.1 De Sovjet Unie, 1922-1939

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

Interbellum

Een interbellum

• De Periode van vrede tussen oorlogen.
• Van 1918-1939

INTERBELLUM

De Sovjet Unie, 1922-1939

Het interbellum

...uitleggen wat Stalin veranderde in de industrie
en de landbouw van de Sovjet-Unie.

...met voorbeelden uitleggen dat de Sovjet-Unie onder Stalin
een totalitaire staat was.

...uitleggen waarom de Sovjet-Unie en nazi-Duitsland
een niet-aanvalsverdrag sloten.

Aan het einde van de les kan je...

Voorbeeld van goed en slecht antwoord

Uitleg §1.2

Aan de slag

Afsluiting

DOEN

GOED EN SLECHT ANTWOORD

GOED EN SLECHT ANTWOORD

GOED EN SLECHT ANTWOORD

§3.1

De Sovjet Unie, 1922-1939

A

Stalins economische verandering

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat Stalin veranderde in de industrie en de landbouw van de Sovjet-Unie.

Begrippen:

communisme

planeconomie

vijfjarenplannen

B

Leven in de Sovjet-Unie

Leerdoel:

Je kan met voorbeelden uitleggen dat de Sovjet-Unie onder Stalin een totalitaire staat was.

Begrippen:

totalitaire staat

Grote Terreur

showproces

C

De Sovjet-Unie en nazi-Duitsland

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom de Sovjet-Unie en nazi-Duitsland een niet-aanvalsverdrag sloten.

Begrippen:

niet-aanvalsverdrag

collectivisatie

stalinisme

In 1917 had Lenin het communisme ingevoerd in Rusland. 

In 1922 overleed Lenin. 

Na zijn dood werd Joseph Stalin de nieuwe leider van de Sovjet-Unie.

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat Stalin veranderde in de industrie en de landbouw van de Sovjet-Unie.

Begrippen:

communisme

planeconomie

vijfjarenplannen

§3.1

De Sovjet Unie, 1922-1939

A

DeBoze burgers

Stalins economische verandering

collectivisatie

Stalin benoemde vrienden in de top van de partij.

Hij werkte zijn vijanden weg.

Zo werd hij de machtigste man van de communistische partij en de machtigste man binnen de Sovjet-Unie.

§3.1

De Sovjet Unie, 1922-1939

A

DeBoze burgers

Stalins economische verandering

Om een machtig industrieland te worden, voerde Stalin de planeconomie in: de regering bepaalt de prijzen en lonen en wat en hoeveel geproduceerd moet worden.

De regering maakte vijfjarenplannen: daar stond precies in wat en hoeveel in 5 jaar geproduceerd moest worden.

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

A

DeBoze burgers

Stalins economische verandering

Door de planeconomie kwam de industrie goed op gang.

Er kwamen fabrieken waar staal, machines, vrachtwagens en tractoren werden gemaakt.

Ook de spoorwegen werden uitgebreid.

Terwijl de hele wereld in 1929 in een crisis zat, groeide juist de industrie in de SU.

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

A

DeBoze burgers

Stalins economische verandering

Ook de landbouw moest moderniseren volgens Stalin.

Er moesten hogere opbrengsten komen, zodat de overschotten konden worden verkocht.

Er kwam collectivisatie: zelfstandige boerderijen werden samengevoegd tot grote gezamenlijke boerderijen. De opbrengst ging naar de staat.

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

A

DeBoze burgers

Stalins economische verandering

De enorme boerderijen werden kolchozen genoemd en moesten werken volgens een vijfjarenplan. 

De verwachtingen waren hoog: grote boerderijen zouden efficiënter kunnen werken door het gebruik van moderne middelen (zoals tractoren en kunstmest).

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

A

DeBoze burgers

Stalins economische verandering

De collectivisatie was geen succes. Dat kwam omdat:

• Boeren werkten nu als arbeider voor de staat en niet voor zichzelf.
• De boeren verlieten niet graag hun geboortegrond om op een staatsboerderij te werken (soms aan de andere kant van het land!)

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

A

DeBoze burgers

Stalins economische verandering

In Duitsland was onder Hitler een extreemrechtse (nationalistisch) totalitaire staat ontstaan.

In de Sovjet-Unie ontstond nu onder Stalin een extreemlinkse (gelijkheid/communistische) staat.

Leerdoel:

Je kan met voorbeelden uitleggen dat de Sovjet-Unie onder Stalin een totalitaire staat was.

Begrippen:

totalitaire staat

Grote Terreur

showproces

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

B

DeBoze burgers

Leven in de Sovjet-Unie

Stalinisme

De totalitaire staat onder Stalin had de volgende kenmerken:

• Een planeconomie met vijfjarenplannen
• Propaganda en censuur
• Dictatuur: de Communistische Partij en vooral de partijleider Stalin had alle macht
• Persoonsverheerlijking: Stalin werd als een soort god vereerd
• Indoctrinatie
• Terreur 

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

B

DeBoze burgers

Leven in de Sovjet-Unie

Ook de Sovjet-Unie maakte dus gebruik van indoctrinatie:

• Er was censuur: de pers was compleet in handen van de Communistische Partij
• Er werd propaganda gemaakt (bijvoorbeeld tegen Hitler en tegen het kapitalisme, de VS)
• Er waren communistische jeugdverenigingen 

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

B

DeBoze burgers

Leven in de Sovjet-Unie

Er werd geweld gebruikt tegen politieke tegenstanders. Ze werden opgepakt, vervolgd of uit de weg geruimd.

De ergste periode wordt de Grote Terreur genoemd. 

In deze periode van 1934 tot 1938 voerde Stalin een schrikbewind waarin miljoenen mensen zijn vermoord. 

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

B

DeBoze burgers

Leven in de Sovjet-Unie

Op deze spotprent zegt Magere Hein tegen Stalin: "Je was altijd en goede vriend van me, Joseph"

Tijdens de Grote Terreur werden er ook veel mensen naar strafkampen verbannen.

Hier moesten tegenstanders van de collectivisatie of de communistische regering dwangarbeid verrichten.

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

B

DeBoze burgers

Leven in de Sovjet-Unie

Er zaten niet alleen tegenstanders van Stalin in de strafkampen. Stalin was voortdurend bang dat anderen populairder werden of machtiger dan hij. Uit voorzorg ruimde hij ook deze mensen uit de weg.
Stalin was paranoïde 

Veel slachtoffers van de Grote Terreur kregen een showproces.

Dat is een rechtszaak waarvan de uitkomst vooraf al vaststaat.

Het doel van een showproces is om de eigen bevolking en het buitenland het idee te geven van een eerlijke rechtszaak.

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

B

DeBoze burgers

Leven in de Sovjet-Unie

Tijdens de Grote Terreur overheerste angst het dagelijks leven.

In 1939 zag Stalin in dat de terreur ook nadelen had: veel slimme mensen op belangrijke posities waren ‘gezuiverd’ (verdwenen/vermoord).

Hij kondigde het einde aan van de grote zuivering.

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

B

DeBoze burgers

Leven in de Sovjet-Unie

Een spotprent uit 1928.

Stalin zegt: 'Voor mij is er geen honger in de Sovjet-Unie'

Na de oorlog kreeg Jezhov de schuld. Hij was degene die voor Stalin de Terreur had uitgevoerd. Jezhov werd gezuiverd; uit de weg geruimd en uit de geschiedenis gehaald.

Stalin controleerde het politieke, economische, culturele en sociale leven in de Sovjet-Unie. 

Zijn manier van besturen heet ook wel het stalinisme.

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

B

DeBoze burgers

Leven in de Sovjet-Unie

Stalin en Hitler waren aartsvijanden.

Hitler had communisten laten vervolgen en vermoorden. Ook had Hitler plannen om delen van de SU toe te voegen aan zijn Lebensraum.

Het nationaalsocialisme en het
communisme stonden lijnrecht
tegenover elkaar.

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom de Sovjet-Unie en nazi-Duitsland een niet-aanvalsverdrag sloten.

Begrippen:

niet-aanvalsverdrag

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

C

DeBoze burgers

De Sovjet-Unie en nazi-Duitsland

Communistische propaganda tegen de nazi's

Nazi propaganda tegen communisten

De wereld was dan ook stomverbaasd toen Hitler en Stalin in 1939 een niet-aanvalsverdrag afsloten. 

Ze beloofden elkaar niet aan te vallen of elkaars tegenstanders te helpen.

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

C

DeBoze burgers

De Sovjet-Unie en nazi-Duitsland

Een spotprent over het niet-aanvalsverdrag tussen Stalin (SU) en Hitler (Duitsland)

In een geheim gedeelte van het niet-aanvalsverdrag stond dat Duitsland en de Sovjet-Unie Polen onder elkaar zouden verdelen.

Toen Duitsland de Tweede Wereldoorlog in 1939 begon door Polen aan te vallen, viel de Sovjet-Unie het andere gedeelte van Polen aan.

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

C

DeBoze burgers

De Sovjet-Unie en nazi-Duitsland

Stalin en Hitler hadden elk een andere reden om het verdrag te sluiten:

• Stalin wist dat Hitler ooit de SU aan zou vallen. Hij wilde tijdrekken om zo een groot leger op te bouwen.
• Hitler wilde de SU wel aanvallen, maar wilde eerst West-Europa innemen. Op deze manier wilde hij een tweefrontenoorlog voorkomen. 

§3.4

De Sovjet Unie, 1922-1939

C

DeBoze burgers

De Sovjet-Unie en nazi-Duitsland

Welke kenmerken van het stalinisme zijn te herkennen op het plaatje?

1. censuur en collectivisatie
2. collectivisatie en persoonsverheerlijking
3. persoonsverheerlijking en terreur
4. terreur en censuur

Wat was Stalinisme?

1. Een vredesverdrag tussen de Sovjet-Unie en Duitsland
2. Een politieke ideologie van Jozef Stalin
3. Een religieuze stroming in Rusland
4. Een vorm van abstracte kunst

Planeconomie

1. Westen
2. Oosten

Wat is een planeconomie?

1. De overheid bepaalt wat bedrijven produceren
2. Bedrijven bepalen zelf wat er geproduceerd wordt
3. Hulpmiddelen die je nodig hebt om te produceren
4. Een planeconomie heeft nooit bestaan

Wat gebeurde met boeren die protesteerden tegen de collectivisatie?

1. Werden in strafkampen gezet
2. Kregen een boete
3. Werden het land uitgezet
4. Kregen een taakstraf

Wanneer was de collectivisatie

1. 1913-1919
2. 1920-1930
3. 1932-1940
4. 1945-1951

Waarom was de collectivisatie geen succes

1. Boer werd arbeider
2. Alle opbrengst naar de staat
3. Vee wordt afgeslacht in plaats van afgestaan
4. Boeren moeten uit eigen dorp weg

'De collectivisatie kan als een succes gezien worden'

1. Waar
2. Niet waar

Wat betekent Grote terreur?

1. Geschiedenis repetitie
2. Periode van grote vervolgingen, binnen en buiten de partij
3. Periode van grote angst voor oorlog met Nazi Duitsland
4. Periode van grote vervolgingen, buiten de partij

Wat was het doel van de showprocessen tijdens de Grote Terreur onder Stalin?

1. Om politieke tegenstanders te rehabiliteren en vrij te pleiten
2. Om een eerlijke rechtszaak te garanderen voor de beschuldigden
3. Om de eigen bevolking en het buitenland de illusie van een eerlijke rechtszaak te geven
4. Om politieke hervormingen in de Sovjet-Unie te bevorderen

Wat gebeurde er bij de Grote Terreur

1. Een paarmensen werden gelijk vermoord
2. Veel mensen werden naar strafkampen verbannen of vermoord
3. Belangrijke mensen werden naar strafkampen verbannen of vermoord
4. Veel mensen werden naar het front gestuurd

Aan de slag!

Examenopdrachten §3.4
(eindexamensite.nl)

Memo 

§3.1

§3.2

§3.3

§3.4

Moet eind van de les af!

Oefen ook verder op 

eindexamensite.nl

Ook hoofdstuk 1 en 2!!!