4.5 Geleedpotigen en gewervelden M3 2020 2023

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

PTA C thema 4 Ordening

Donderdag 9 februari!!

• Lees alle stof zodat je het begrijpt. (Kun je de stof uit je hoofd herhalen?!)
• Leer de begrippen met hun betekenis.
  
• Leer de plaatjes, met kenmerken en functies.
  
• Leer de kenmerken op grond waarvan organismen worden ingedeeld goed uit je hoofd.
  
• Leer de Samenvatting uit je boek.
• Bekijk de uitlegfilmpjes in Lesson Up
  
• Oefen in de online omgeving van Biologie voor jou (via SOM)
• Doe test jezelf (online)
  
• Maak de examenopgaven (online)

Leerdoelen bij 4.5 Geleedpotigen en gewervelden

• Je kunt geleedpotigen indelen door te kijken naar het aantal segmenten en het aantal poten.
  

• Je kunt gewervelden indelen door te kijken naar de bouw en de manier van voortplanten. 

 Geleedpotigen

Kenmerken:

• tweezijdig symmetrisch
• het skelet is een uitwendig pantser

1. insecten (6 poten)
2. spinachtigen (8 poten)
3. kreeftachtigen (10 poten)
4. veelpotigen

Insect

6 poten

1

Spinachtigen

8 poten

2

Kreeftachtigen

10  poten

3

Veel potigen

veel poten (meer dan 10)

4

00:41

Kenmerken van geleedpotigen zijn:

1. Uitwendig skelet, tweezijdig symmetrisch, vleugels
2. Uitwendig skelet, tweezijdig symmetrisch, poten in delen
3. Inwendig skelet, veelzijdig symmetrisch, 6 poten
4. Inwendig skelet, tweezijdig symmetrisch, inwendig skelet, poten in delen

00:58

De 4 groepen waarin we geleedpotigen verdelen zijn:

Kreeftachtigen 

Spinachtigen

Veel-potigen

Insecten

01:10

Kenmerken van geleedpotigen

Gesegmenteerd lichaam (verdeeld in stukjes): 

• Kop
• Borststuk
• Achterlijf

(bij veel-potigen is het hele lichaam gesegmenteerd)

01:32

Miljoenpoten en Duizendpoten

Miljoenpoten: 4 pootjes in elk segment (stukje) van het lichaam

Duizendpoten: 2 pootjes in elk segment (stukje) van het lichaam

01:47

Kreeftachtigen

10 of meer poten

Lichaam in 2 segmenten (stukjes): hoofdstuk en achterlijf

4 antennes

02:03

Spinachtigen

Spinnen en schorpioenen

Geen antennes

8 poten

Kop en achterlijf of één enkel segment (deel)

02:31

Insecten

3 lichaams segmenten: kop, borststuk en achterlijf

1 paar antennes

Soms vleugels

6 poten

Noem de 4 groepen waarin de stam geleedpotigen wordt verdeeld:

Lichaamsbouw van geleedpotigen

Een geleedpotige heeft een uitwendig skelet. Je noemt dat skelet het pantser. 

Het pantser zit om de geleedpotige heen.

De poten zijn opgebouwd uit kleine stukjes, de poten zijn geleed. De stukjes zijn de leden.

Het lichaam van veel geleedpotigen is ook uit delen opgebouwd. Die delen noem je segmenten. Het lichaam is 'gesegmenteerd' .

Bij veel geleedpotigen zitten aan 

elk segment poten vast.

Achterlijf

C

Kop

De kop heeft ogen en voelsprieten

A

Borststuk

Aan het borststuk zitten de poten vast.

Bij de meeste soorten insecten zitten er ook vleugels aan.

B

Leer de onderdelen

Wat zit er aan de kop, het borststuk en het achterlijf vast?

Gewervelden

Nog even over de opdracht!!

GEWERVELDEN

De stam van de gewervelden 

wordt onderverdeeld in 5 groepen

Gewervelde dieren

Het dierenrijk kent 7 stammen. 

Eén van de stammen noemt men 'gewervelden'. 

Kenmerken:

• inwendig skelet
• wervelkolom
• schedel

Binnen de stam van de gewervelden zijn er 

5 groepen, ingedeeld op basis van 4 kenmerken.

5 groepen

Ze hebben een wervelkolom die opgebouwd is uit wervels

1. vissen

2. amfibieën

3. reptielen

4. vogels

5. zoogdieren

Kenmerken van gewervelden

De vijf groepen gewervelden kun je onderscheiden door te letten op de volgende kenmerken:

1. De huid

2. De lichaamstemperatuur

3. De ademhalingsorganen

4. De manier van voortplanten

5. Milieu (leefomgeving)

Kenmerken van gewervelden

De vijf groepen gewervelden kun je onderscheiden door te letten op de volgende kenmerken:

1. De huid

2. De lichaamstemperatuur

3. De ademhalingsorganen

4. De manier van voortplanten

5. Milieu (leefomgeving)

Kenmerken van gewervelden

De vijf groepen gewervelden kun je onderscheiden door te letten op de volgende kenmerken:

1. De huid

2. De lichaamstemperatuur

3. De ademhalingsorganen

4. De manier van voortplanten

5. Milieu (leefomgeving)

Kenmerken van gewervelden

De vijf groepen gewervelden kun je onderscheiden door te letten op de volgende kenmerken:

1. De huid

2. De lichaamstemperatuur

3. De ademhalingsorganen

4. De manier van voortplanten

5. Milieu (leefomgeving)

   Uitzonderingen

Let op:

Bijna alle zoogdieren leven op het land. Er zijn zoogdieren die in het water leven.

Bijna alle vogels kunnen vliegen.

Vogels die niet vliegen, leven op het land en niet in de lucht.

Gewervelde dieren

Het dierenrijk kent 7 stammen. 

Eén van de stammen noemt men 'gewervelden'. 

Kenmerken:

• inwendig skelet
• wervelkolom
• schedel

Binnen de stam van de gewervelden zijn er 

5 groepen, ingedeeld op basis van 4 kenmerken.

5 groepen

Ze hebben een wervelkolom die opgebouwd is uit wervels

1. vissen

2. amfibieën

3. reptielen

4. vogels

5. zoogdieren

Vissen

kenmerken

kenmerken

kenmerken

kenmerken

0

kenmerken