3.3 De strijd van de arbeiders

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Paragraaf 3.3 De strijd van de Arbeiders

Na deze les kunnen jullie:

• vertellen waarom de arbeiders vakbonden oprichtten.
• vertellen wat de regering deed tegen de onrust in het land.
• vertellen wat de eerste sociale wet was en waar deze voor zorgde.
• vertellen welke wetten na 1900 werden ingevoerd.

Samen sta je sterk

• Sommige arbeiders wilden iets aan de slechte omstandigheden in de fabrieken doen. 
• Ze gingen staken uit protest tegen de lage lonen en de lange werkdagen.
• Maar als ze gingen staken konden ze hun baan verliezen.

Samen sta je sterk

• Als veel arbeiders ging staken, kon een fabrikant wel de fabriek sluiten.
• Hij kon niet iedereen ontslaan.
• De arbeiders richtten vakbonden op. Verenigen die zich inzetten voor het verbeteren van de omstandigheden. 

Sociale wetten

• Door de stakingen en de groei van vakbonden was er veel onrust in het land.
•  De regering ging sociale wetten maken. Hiermee wilden de regering het leven van de arbeiders verbeteren.
• De eerste sociale wet was het Kinderwetje van van Houten.

Sociale wetten

• Het kinderwetje van 1874 verbood fabriekswerk voor kinderen onder de 12 jaar.
• Andere sociale wetten regelden een kleine  uitkering bij ziekte, ongeval of ouderdom.

Sociale wetten

• Na 1900 volgden andere belangrijke wetten.
• De leerplicht werd ingevoerd, kinderen tot 12 jaar moesten naar school.
• Ook werd de achturige werkdag ingevoerd. 

Voorbeelden

Waarom richtten arbeiders vakbonden op?

Wat was de eerste sociale wet en waar zorgde deze voor?

1. De leerplichtwet. Het zorgde ervoor dat kinderen naar school moesten.
2. De arbeidswet. Deze zorgde ervoor dat vrouwen en kinderen niet langer dan 11 uur mochten werken.
3. Het kinderwetje. Het zorgde voor een verbod op fabriekswerk voor kinderen tot 12 jaar.
4. De ongevallen en ziektewet. Deze zorgde ervoor dat arbeiders geld kregen als ze ziek waren of een ongeluk hadden gehad.

Welke wetten werden na 1900 ingevoerd?

Socialisten

• Socialisten: Mensen die wilde dat de overheid iedereen die het moeilijk had deed helpen .
• Ze wilden algemeen kiesrecht, kiesrecht voor iedereen.
• De socialisten wilden betere omstandigheden, hogere lonen en een inkomen voor oude mensen.

Socialisten

• Aan het eind van de 19e eeuw stichtten de socialisten een politieke partij op.
• De Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP).
•  In 1917 kwam er algemeen kiesrecht voor mannen. Nu mochten alle mannen (18+) stemmen.

Aletta Jacobs

• Aletta Jacobs was de eerste vrouw In NL die naar de universiteit ging. 
• Veel mensen vonden dat niet kunnen, vrouwen hoorden thuis.
• Aletta zette door en werd arts. 
• Ze zag de armoede van de arbeiders en wilde hier wat aan doen.

Aletta Jacobs

•  Aletta vond het oneerlijk dat ze genoeg verdiende om te mogen stemmen maar niet kon stemmen omdat ze een vrouw was.
• Ze vond dat vrouwen dezelfde rechten moest hebben als mannen. 

Aletta Jacobs

• Aletta en haar medestanders noemen we feministen. Mensen die gelijke rechten willen voor mannen en vrouwen.
• In 1919 bereikten ze hun doel. Ook vrouwen kregen kiesrecht.

Opdracht

• Ga aan de slag met de opdrachten 2, 4, 5, 7 a - c, 8a in het werkboek (blz. 50 en 51).

Wie waren de socialisten en wat wilden zij?

1. De socialisten waren vrouwen die algemeen kiesrecht wilden.
2. De socialisten waren rijke burgers die algemeen kiesrecht voor mannen wilden.
3. De socialisten waren arbeiders die sociaal kiesrecht wilden..
4. Mensen die wilden dat de overheid sociale wetten maakten, wilden sociaal kiesrecht.

Welke partij richtten de socialisten op?

Wie was Aletta Jacobs en wat wilde zij bereiken?