Hoofdstuk 4 paragraaf 3 Machtige heren, halfvrije boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

§4.3 Machtige heren, halfvrije boeren 

Het hofstelsel

Leerdoelen voor deze les: 

- Uitleggen wat horigen zijn.

- Uitleggen hoe horigheid in West-Europa was ontstaan.

- Uitleggen hoe een domein van een heer eruitzag.

- Uitleggen wat de horigen in ruil voor bescherming aan de heer moesten leveren. Gebruik in jouw antwoord het begrip herendiensten.

- Aan de hand van alle leerdoelen hierboven uitleggen wat het hofstelsel was.

- Uitleggen uit welke drie standen de samenleving bestond.

- Uitleggen welke twee standen privileges hadden en uitleggen aan de hand van vier voorbeelden wat die privileges waren.

- Uitleggen welk privilege de edelen ook hadden.

- Uitleggen, dat West-Europa in de tijd van monniken en ridders een landbouwsamenleving was geworden.

Leg uit wat een domein is.

Het Domein

In de middeleeuwen was bijna iedereen een boer

Boeren werkten op het land, maar dat was vaak niet van hen

Dit was vaak van een rijke heer of van een klooster

Dit gebied van de heer werd het domein genoemd

Leg uit wat een horige is.

Leg uit waarom sommige boeren horige werden.

De horige

De boeren op het domein waren geen slaven

Maar ze waren ook niet echt vrij

Zo mochten ze bijvoorbeeld niet weg zonder toestemming

Deze halfvrije boeren noemen we horigen

Komt van het oude woord "ghehorich" wat gehoorzamen betekent. Horigen waren dus gehoorzaam (aan de heer)

Waarom horige worden?

De boeren kozen er vaak voor om horige te worden

Dit deden ze omdat het een onveilige en arme  tijd was

De heer kon de boeren beschermen

In ruil daarvoor deden ze klusjes voor de heer: herendiensten

Hij had wapens en een burcht (kasteel)

Wat is geen reden om horige te worden?

1. Armoede
2. Criminaliteit
3. Honger
4. Onveiligheid

Leg uit wat het hof stelsel is.

Het hofstelsel

Het domein werd soms ook wel het hof genoemd

De horigen werkten dus op het hof van de heer

Daarvoor gaf de heer bescherming op het hof

Deze afspraak noemen we het hofstelsel

Hofstelsel

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer

(de heer)

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer
(de heer)

De heer geeft 

• Bescherming
• Landbouwgrond

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer
(de heer)

De heer geeft 

• Bescherming
• Landbouwgrond

In ruil geeft de boer:

• Deel van oogst
• Herendiensten

Horigen

Leg uit welke drie standen er bestonden in de samenleving.

Drie groepen

In de middeleeuwen had je in de samenleving drie standen:

Geestelijken

Adel

Boeren

Elke groep heette  een stand. Letterlijk waar jij staat in de maatschappij, wat jouw plek is. 

0

Sleep de kenmerken naar de juiste standen

Eerste stand

Tweede stand

Derde stand

De geestelijken

De adel

De boeren

Moest vechten

Moest werken

Moest bidden

De eerste stand

De eerste stand bestond uit de geestelijken

Zij zorgden voor contact met God, dus zij waren het belangrijkst

Omdat ze zo belangrijk waren mochten ze ook meer

Deze rechten noemen we privileges

De tweede stand

De tweede stand bestond uit de adel

Zij konden voerden de legers aan en hadden het geld

Ook de tweede stand had vele privileges

De belangrijkste was dat ze wat te zeggen hadden in de politiek

De derde stand

De derde stand bestond uit de rest

Dit betekent eigenlijk vooral de boeren

De derde stand had niks te vertellen

Zij moesten al het werk doen

Leg uit waarom de meeste samenlevingen zelfvoorzienend waren.

Zelfvoorzienend

In de middeleeuwen was bijna iedereen zelfvoorzienend

Dit betekent dat als je iets nodig hebt, je het zelf maakt

Brood bak je, kleding weef je, huizen bouw je, bier brouw je etc.

Hierdoor kwamen mensen weinig buiten hun domein

Weinig handel

Mensen moesten zelfvoorzienend zijn, want er was weinig handel

In de tijd van de Romeinen was het veilig en makkelijk om te reizen

Maar in de middeleeuwen was het gevaarlijk en lastig

Als er werd gehandeld was het vaak ruilhandel

- Er waren veel rovers

- De wegen werden niet onderhouden

- In ieder gebied waren andere regels

- Soms wilde de heer betaald voordat je het gebied in mocht (tol)

Dit betekent dat je niet iets kocht met geld, maar door iets te ruilen (bijvoorbeeld wijn in ruil voor schoenen)

Huiswerk: Paragraaf 4.3. 

• Maken paragraaf 4.3. 
• Leren leerdoelen 4.3.