§3.4 Mythen en mummies

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Het oude Egypte

§3.4: Mythen en mummies

Aan het eind:

1. kun je uitleggen met een aantal kenmerken de natuurgodsdienst van de Oude Egyptenaren omschrijven;

2. weet je waarom farao's werden gemummificeerd en hoe dat werd toegepast; 

3. begrijp je waarom farao Toetanchamon tot op de dag van vandaag tot de verbeelding spreekt.

+ weet je welke rol de volgende begrippen in deze les spelen: Hapi, Amenti, Anubis, Ra en Cheops

Hierna: uitleg leerdoel 1.

Leerdoel 1: Goden, mythen en de farao

Eén keer per jaar overstroomt de rivier de Nijl, waarna langs de randen van de rivier vruchtbare slib komt te liggen. De overstroming komt door zware regenval, maar dat wisten de Egyptenaren niet! Dit was volgens hun het werk van de goden.

Voor elk natuurverschijnsel hebben de Egyptenaren een god die zij gezichten van mensen of dieren geven. Zij geloven in een natuurgodsdienst. Omdat zij ook in meerderde goden geloven, is hun geloof polytheïstisch. Zo is Hapi de god van de Nijl. 

Hierna: vervolg uitleg leerdoel 1

De Oude Egyptenaren kennen veel mythen, raadselachtige verhalen waarin goden een belangrijke rol spelen.

In de Egyptische mythologie (het geheel van goden en godenverhalen van een volk) draait alles om zonnegod Ra (of Re). Ra heeft een havikskop en een zonneschijf.

Ook de farao wordt gezien als een soort god. Priesters hebben twee taken:

1. zorgen voor contacten tussen goden en mensen;

2.  Ervoor zorgen dat het gewone volk niet vergeet dat de farao een soort god is. Als de farao als een god wordt gezien, dan is hij nog machtiger èn tegen een god durf je nooit in verzet te gaan.

Hierna: filmpje het Scheppingsverhaal volgens de oude Egyptenaren (± 3 min).

Twee uitspraken:

1. De Oude Egyptenaren proberen het eerste leven op aarde te verklaren, een oorzaak / gevolg is het ontstaan van het scheppingsverhaal die wij in het filmpje zagen.

2. Het scheppingsverhaal van zojuist is gebaseerd op de wetenschap (zoeken naar feiten) / een mythe (raadselachtige verzinsels)

Hierna: uitleg leerdoel 2.

1. 1. oorzaak, 2. wetenschap
2. 1. oorzaak, 2. mythe
3. 1. gevolg, 2. weteschap
4. 1. gevolg, mythe

Leerdoel 2: Mummies, leven na de dood

Priesters vertellen de mensen dat je bij een goed leven na de dood in het Dodenrijk (het Amenti) komt. De jakhalsgod Anubis weegt jouw hart op de weegschaal. Is jouw hart zwaarder dan een veer, dan heb je geen goed leven geleidt en wordt jouw hart opgegeten door een monster met krokodillenkop.

In het dodenrijk doet iedereen hetzelfde werk als op aarde, waardoor zoveel mogelijk eigendommen en zelfs personeel mee moet naar het dodenrijk.

Voor het tweede leven in het dodenrijk is het belangrijk om het dode lichaam zo goed mogelijk te conserveren (een lange tijd goed te bewaren). Dit heet mummificeren. De mummies komen in een grafkist (sarcofaag).

Hierna: plaatje mummie.

Alles dat ervoor zorgt dat het lichaam kan gaan rotten moet eruit (organen en vocht), maar hoe je dat? 

(antwoord: volgende dia)

Hierna: uitleg mummificatie

Eerst worden alle organen verwijderd, behalve het hart. Het hart moet namelijk nog worden gewogen op de weegschaal door Anubis. Alle organen worden in speciale vazen gedaan: canopen. De hersenen worden via de neusholtes verwijderd met een haak.

Vervolgens wordt er een berg zout over het lichaam gelegd om al het vocht uit het lichaam te krijgen

Het lichaam wordt na ongeveer 70-90 dagen schoongemaakt en gebalsemd met geurige olie

Alle lichaamsholten worden gevuld met doeken, stro, klei en kruiden

Daarna wordt het lichaam in doeken gewikkeld, zodat er een mummie ontstaat.  De mummies werden bewaard in grafkisten (sarcofagen).

Het hart wordt teruggeplaatst, maar alle andere organen worden bewaard in canopen (ook wel grafvazen).

Hierna: filmpje Wat zit er in deze mummies? - jeugdjournaal (± 1 min).

Twee uitspraken:

1. Klik op de afbeelding om in te zoomen. Op de afbeelding zie je canopen / sarcofagen. 

2. Het filmpje van zojuist komt uit 2021, dat is dus de 

20e eeuw / 21e eeuw.

Hierna: uitleg leerdoel 3

1. 1. canopen, 2. 20e eeuw
2. 1. canopen, 2. 21e eeuw
3. 1. sarcofagen, 2. 20e eeuw
4. 1. sarcofagen, 2. 21e eeuw

Leerdoel 3: Piramiden en tombes

Een piramide is een graf voor bv een farao. De farao wil graag een hoog graf, omdat hij dan dichterbij zonnegod Ra is. De eerste piramides zijn trappiramides. 

Wellicht de bekendste piramide is van Cheops (1 van de 7 wereldwonderen) en is met een hoogte van 146 meter bijna 4000 jaar lang het hoogste gebouw ter wereld geweest!

In het dodenrijk kan het tweede leven alleen worden voortgezet met een goed geconserveerd lichaam en met spullen uit het aardse leven. Deze kostbare spullen worden bewaard in speciale schatkamers in de piramide die door een doolhof van gang wordt bereikt. Toch zijn veel grafkamers leeggeroofd, waarna de farao's worden begraven in een rotsachtig dal (de Vallei der Koningen). Ook daar is veel geplunderd, maar één graf is nooit gevonden....die van Toetanchamon.

Hierna: filmpje Toentanchamon High Speed History (± 0:50)

0

In de geschiedenis zijn er veel zaken die steeds veranderen. Deze veranderingen worden door historici bestudeerd. 

Ook zijn er zaken die een korte of lange tijd hetzelfde blijven. Het verschijnsel dat zaken hetzelfde blijven heet continuïteit.

Bij welke zin is sprake van continuïteit?

1. In het Oude Egypte had je als leider een farao, tegenwoordig heeft Egypte als leider een president
2. De machtigste mensen in het Oude Egypte kregen een piramide, maar dat is nu niet meer zo.
3. Al tientallen jaren lang komen toeristen naar Caïro om het masker van Toetanchamon te bekijken
4. In geen van de zinnen is sprake van continuïteit

We gaan zo een filmpje kijken.

Tijdens het filmpje zijn nog 12 punten te verdienen!

Hierna: filmpje Oude Egypte - meneer Wiersma (± 14 min)

Twee uitspraken:

1. De eerste hoge beschaving ooit op de wereld is te vinden in Egypte.

2. De piramides in Egypte zijn 4.500 jaar lang de hoogste bouwwerken ter wereld geweest. 

1. Alleen uitspraak 1 is juist
2. Alleen uitspraak 2 is juist
3. Beide uitspraken zijn juist
4. Beide uitspraken zijn onjuist

Klik hiernaast op de afbeelding om in te zoomen.

1. Op de afbeelding zie je een sfinx / hiëroglief.

2. De woestijn in Egypte heet de Sahara / Gobi-woestijn.

1. 1. sfinx, 2. de Sahara
2. 1. sfinx, 2. Gobi-woestijn
3. 1. hiëroglief, 2. de Sahara
4. 1. hiëroglief, 2. Gobi-woestijn

Twee uitspraken:

1. Klik op de afbeelding om in te zoomen. 

Egypte ligt bij cijfer 1 / 2

2. De oude Egyptenaren hadden één / meerdere goden.

1. 1. 1, 2. één
2. 1. 1, 2. meerdere
3. 1. 2, 2. één
4. 1. 2, 2. meerdere

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

Osiris is de god van de .....

Hierna: sleepvraag.

1. onderwereld
2. hemel
3. zon
4. farao

Bekijk hiernaast een print screen 4:10.

Sleep de namen van de goden naar de juiste plek:

Osiris

Horus

Seth

Isis

Twee uitspraken:

1. De Kalender die wij nu ook nog gebruiken is bedacht door de Romeinen / Egyptenaren.

2. 'Papier wordt gemaakt van de papyrus-plant (zie afbeelding hiernaast) die langs de Nijl groeit'. Deze uitspraak is juist / onjuist.

Hierna: sleepvraag.

1. 1. Romeinen, 2. juist
2. 1. Romeinen, 2. onjuist
3. 1. Egyptenaren, 2. juist
4. 1. Egyptenaren, 2. onjuist

Bekijk hiernaast een print screen van 6:00.

Sleep de koningen naar de juiste plek in de afbeelding.

Hierna: sleepvraag.

Sleep de woorden naar de juiste plek:

handelaren

farao

boeren

slaven

soldaten

Twee uitspraken:

1. In de Egyptische Oudheid zijn de piramides gebouwd door boeren / slaven.

2. In de Egyptische Oudheid waren er al (graf)rovers die de piramides leegplunderden. Een oorzaak / gevolg is dat de volgende farao's niet meer in piramides, maar bij de Vallei der Koningen werden begraven.

1. 1. boeren, 2. oorzaak
2. 1. boeren, 2. gevolg
3. 1. slaven, 2. oorzaak
4. 1. slaven, 2. gevolg

Twee uitspraken:

1. De Assyriërs hebben Egypte eerder / later aangevallen dan de Grieken (onder leiding van Alexander de Grote.

2. De hoofdstad van Egypte heette Alexandrië / Memphis in de tijd van Alexander de Grote.

1. 1. eerder, 2. Alexandrië
2. 1. eerder, 2. Memphis
3. 1. later, 2. Alexandrië
4. 1. later, 2. Memphis

Wie heeft ruim 200 jaar geleden Egypte veroverd?

1. Caesar
2. Cleopatra
3. Marcus Antonius
4. geen van de genoemde antwoorden is juist

Hoeveel jaren geleden startte de Egyptische Oudheid?

Hierna: evaluatie leerdoelen.

1. 600 jaar geleden
2. 6000 jaar geleden
3. 60.000 jaar geleden
4. 600.000 jaar geleden

Evaluatie: leerdoelen.

😒🙁😐🙂😃

Met de VR-bril naar Egypte!

Stap 1: Pak je telefoon

Stap 2: Ga naar YouTube

Stap 3: Typ in de zoekbalk: ''Egypt VR''

Stap 4: Bekijk de 3 video's hiernaast.