4.3 Kritiek en idealen: De Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Geef een antwoord op de vraag op je wisbordje

Leg uit hoe Colbert probeerde meer belastingen binnen te halen.

Eerder klaar: is de stelling waar of niet waar? 

Lodewijk de 14e/XIV noemde zichzelf Le Roi Soleil oftewel de Zonnekoning, omdat hij vond dat alles in Frankrijk om hem draaide net zoals de planeten om de zon.

Lesplanning

1. Leerdoel(en)

2. Uitleg met aantekeningen.

3. Checkvraag bij de uitleg.

4. Werkboek maken/nakijken opdrachten.

5. Korte samenvatting leerdoel(en).

Leerdoel: Ik kan uitleggen wat de Verlichting is en welke rol de encyclopedie daarin speelde.

De Verlichting: Denkstroming uit de 18e eeuw, waarbij gebruik van het verstand centraal stond. Door meer kennis kan er een betere samenleving komen.

• Allerlei uitvinders zoals Huygens en Newton zorgden voor het rationalisme=> je verstand is de bron van kennis en niet het geloof. Je verzamelt gegevens, gaat redeneren, experimenteren en daarna trek je conclusies. 
• Eerst werd er veel onderzoek gedaan naar natuurverschijnselen. Geleerden gingen nadenken over verbeteringen in de politiek en het bestuur, burgers hadden ook rechten. 

Encyclopedie als voorbeeld van de Verlichting.

• Lodewijk XV (15e) vond wetenschap en kennis belangrijk. De encyclopedie zei niets positiefs over het absolutisme, maar had juist kritiek op het bestuur en de kerk. 
• Encyclopedie werd verboden en  Diderot werd opgepakt. Boek werd toch gedrukt en verspreid.
  

Geef een antwoord op de vraag op je wisbordje

Leg uit waarom de encyclopedie een goed voorbeeld van de Verlichting is.

Eerder klaar: leg uit waarom het beleid van Lodewijk de 14e zorgde voor enorme geld tekorten in Frankrijk

Te doen

Maken werkboek par 4.3 vraag 33,38,43,44,45,48.

Nakijken!

Leren par 4.2+begrippen+tijdlijn.

Eerder klaar: maken succescriteria/ flashcards/ oefentoetsen/ 4.8 afsluiting / cornell schema par. 4.3.

Samenvatting leerdoel.

Leerdoel: Ik kan uitleggen wat de Verlichting is en welke rol de encyclopedie daarin speelde.

Schrijf in max. 5 zinnen een samenvatting van de lesstof van vandaag.

Geef een antwoord op de vraag op je wisbordje

Leg uit waarom de encyclopedie een goed voorbeeld van de Verlichting is.

Eerder klaar: leg uit waarom het beleid van Lodewijk de 14e zorgde voor enorme geld tekorten in Frankrijk

Lesplanning

1. Leerdoel(en)

2. Uitleg met aantekeningen.

3. Checkvraag bij de uitleg.

4. Werkboek maken/nakijken opdrachten.

5. Korte samenvatting leerdoel(en).

Leerdoel: Ik kan uitleggen welke kritiek de Verlichtingsfilosofen op de absolute heersers hadden, welke ideeën zij hadden over politiek, bestuur.

Montesquieu en de leer van de Trias Politica=scheiding der machten.

1. de wetgevende macht, die het recht heeft om wetten goed of af te keuren;
2. de uitvoerende macht, om te zorgen dat de wetten worden nageleefd.
3. de rechtsprekende macht, die moet zorgen dat er straffen worden uitgedeeld op basis van de wetten die zijn goedgekeurd.

• Had veel kritiek op de absolute macht van de koning=> Macht bij 1 persoon zorgt voor machtsmisbruik. 

Jean-Jacques Rousseau

• Als filosoof en romanschrijver populair.
• Vond het verstand en rede niet het allerbelangrijkste. Voor hem telden de natuur en ‘het hart’. 
• Boek in 1762 ‘Het Maatschappelijk Verdrag’. Hij vond dat burgers onderling afspraken moesten maken over het beste bestuur, zich daaraan houden=> ‘sociaal contract’. Daarbij was een koning trouwens niet zo nodig. De mensen konden het met elkaar wel regelen.

Ideeën verlichting verspreid.

• Je kon in Frankrijk niet vrij praten en publiceren over kritiek op het bestuur en de samenleving. 


• Kennis over de Verlichting werd verspreid via de bijeenkomsten in de salons van rijke dames in hun huis. Leek net alsof vrienden bij elkaar kwamen en dus toegestaan. Filosofen wisselden hun ideeën uit, er werd voorgelezen uit boeken en werd er muziek gemaakt. 

Hieronder staan drie personen en aantal uitspraken. Koppel de juiste uitspraak aan de juiste persoon.

1. Rousseau                                                 

2. Montesquieu                               

3. Lodewijk XIV

a. Als één persoon alle macht heeft dan is alles verloren.

b. Eén wet, één geloof, één vorst.

c. Via een Sociaal Contract moeten burgers en vorst het bestuur regelen.

d. Machten horen gescheiden te zijn en elkaar te controleren.

e. De wet! Dat ben ik!

f. Iedereen wordt vrij geboren, iemand mag alleen beslissingen voor je nemen als je ermee instemt.

Te doen

Maken werkboek par 4.3 vraag 33,38,43,44,45,48.

Nakijken!

Leren par 4.2+begrippen+tijdlijn.

Eerder klaar: maken succescriteria/ flashcards/ oefentoetsen/ 4.8 afsluiting / cornell schema par. 4.3.

Samenvatting leerdoel

Leerdoel: Ik kan uitleggen welke kritiek de Verlichtingsfilosofen op de absolute heersers hadden, welke ideeën zij hadden over politiek, bestuur.

Schrijf in max. 5 zinnen een samenvatting van de lesstof van vandaag.