Communicatie in de Kunst

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 1,2

Communicatie binnen de Kunst

Het vak communicatie is gerelateerd aan de kunst 

omdat kunst een krachtig medium is om ideeën, emoties en boodschappen 

over te brengen, en daarmee een unieke vorm van communicatie biedt.

Leerdoelen

Aan het einde van de les kan je:

- Het belang van communicatie in de kunst uitleggen. 

- De boodschap achter verschillende kunstwerken interpreteren. 

Wat weet je al over communicatie
binnen de kunst?

Welke rollen van communicatie 

zijn er binnen de kunst?

Rollen van communicatie in de kunst

1. Uitdrukken van Ideeën en Emoties: Kunstenaars communiceren hun gevoelens en gedachten.
2. Het Stimuleren van Dialoog en Reflectie: Kunst kan kijkers aanzetten tot nadenken en discussie.
3. Culturele en Historische Weergave: Kunst weerspiegelt de tijdsgeest en samenleving.
4. Esthetische Ervaring: Kunst spreekt de zintuigen aan en kan emoties oproepen.
5. Sociaal en Politiek Commentaar: Kunstenaars uiten hun visie op maatschappelijke en politieke kwesties.

Uitdrukken van Ideeën en Emoties

De Sterrennacht - Vincent van Gogh

Van Gogh's gebruik van felle kleuren en dramatische penseelstreken in dit schilderij drukt zijn persoonlijke emoties en innerlijke strijd uit. 

Het werk communiceert een gevoel van beweging en emotie dat verder gaat dan de weergave van een nachtelijke hemel.

Postimpressionisme - 1889

Uitdrukken van Ideeën en Emoties: Kunstenaars communiceren hun gevoelens en gedachten.

De rol van communicatie binnen de kunst

Uitdrukken van Ideeën en Emoties

De Sterrennacht - Vincent van Gogh

Van Gogh's gebruik van felle kleuren en dramatische penseelstreken in dit schilderij drukt zijn persoonlijke emoties en innerlijke strijd uit. 

Het werk communiceert een gevoel van beweging en emotie dat verder gaat dan de weergave van een nachtelijke hemel.

Postimpressionisme - 1889

Uitdrukken van Ideeën en Emoties: Kunstenaars communiceren hun gevoelens en gedachten.

Ja leuk verzonnen, maar hoe weten we dat zijn emotionele toestand zo was? 

De rol van communicatie binnen de kunst

Uitdrukken van Ideeën en Emoties

Het begrijpen van de emotie van Vincent van Gogh bij zijn werk "De Sterrennacht" vereist een combinatie van kunsthistorisch onderzoek, analyse van zijn brieven, en de context waarin het schilderij gemaakt is.

Brieven: Van Gogh schreef vaak brieven, vooral aan zijn broer Theo. Zijn correspondentie geeft inzicht in zijn gedachten, gevoelens en artistieke intenties rond de tijd dat hij "De Sterrennacht" schilderde. Deze brieven onthullen vaak zijn strijd met depressie, eenzaamheid en zijn zoektocht naar betekenis en troost in zijn kunst.

Context van het Schilderij: "De Sterrennacht" werd geschilderd in 1889 terwijl Van Gogh in een asiel in Saint-Rémy-de-Provence verbleef. Deze periode was zowel emotioneel als psychologisch moeilijk voor Van Gogh. 

Analyse van het Kunstwerk: De manier waarop Van Gogh "De Sterrennacht" schilderde – met felle kleuren, wervelende lijnen en een dromerige weergave van de hemel – suggereert een staat van emotionele opwinding en innerlijke strijd. 

Kortom, onze kennis over Van Gogh's emoties bij het schilderen van "De Sterrennacht" komt voort uit een combinatie van zijn brieven, de omstandigheden van zijn leven op dat moment en de visuele analyse van het schilderij zelf.

De rol van communicatie binnen de kunst

Het Stimuleren van Dialoog en Reflectie

Kubisme - 1937

Het Stimuleren van Dialoog en Reflectie: Kunst kan kijkers aanzetten tot nadenken en discussie.

Guernica -  Pablo Picasso. 

Het schilderij, met de enorme afmetingen 3,49 m hoog en 7,76 m breed, toont het bombardement op Guernica.

Dit werk is een krachtig politiek statement over de gruwelen van oorlog, dat veel discussie uitlokt.

De rol van communicatie binnen de kunst

Het Stimuleren van Dialoog en Reflectie

De interpretatie van Pablo Picasso's "Guernica" is gebaseerd op verschillende factoren, waaronder 

de historische context van het schilderij, Picasso's eigen uitspraken, en de symboliek die in het kunstwerk zit:

Historische Context: "Guernica" werd geschilderd in 1937, tijdens de Spaanse Burgeroorlog, als reactie op het bombardement van de Baskische stad Guernica (door Nazi-Duitse en Italiaanse fascistische troepen op verzoek van de Spaanse Nationalisten). Dit historische feit is cruciaal voor het begrijpen van het schilderij.

Picasso's Uitspraken: Hoewel hij vaak terughoudend was om zijn werken expliciet te interpreteren. Benadrukte hij wel dat "Guernica" een protest was tegen de gruwelen van oorlog en een aanklacht tegen het fascisme.

De rol van communicatie binnen de kunst

Wat zien jullie in het schilderij?
En waar staat dat voor volgens jou?

Het Stimuleren van Dialoog en Reflectie

Beide figuren, de stier en het paard, zijn niet letterlijk bedoeld maar zijn symbolisch geladen. 

Ze dragen bij aan de emotionele intensiteit en gelaagde betekenissen van het schilderij. 

De Stier - Symboliek: De stier is een terugkerend motief in veel van Picasso's werken en kan verschillende betekenissen hebben. In "Guernica" wordt de stier vaak geïnterpreteerd als een symbool van brutaliteit en de duisternis van oorlog. Het kan de onmenselijkheid en de destructieve kracht van het conflict voorstellen.

Andere Interpretaties: Sommigen zien de stier ook als een vertegenwoordiging van Spanje zelf of als een personificatie van het fascisme. De stier kan ook staan voor de onoverwinnelijke natuur van het Spaanse volk.

Het Paard - Symboliek: De angstaanjagende uitdrukking en de positie van het paard suggereren pijn en chaos, wat de impact van de oorlog op burgers symboliseert.

De Vrouw met het Dode Kind: Dit beeld doet denken aan een traditionele afbeelding van Maria die het dode lichaam van Jezus vasthoudt, en symboliseert het lijden van burgers.

De rol van communicatie binnen de kunst

Culturele en Historische Weergave

Het Meisje met de Parel - Johannes Vermeer. 

Geeft ons een kijkje in de Nederlandse schilderkunst van de 17e eeuw door:

In plaats van koningen of heiligen, schilderden Nederlandse kunstenaars vaak gewone mensen, wat laat zien hoe belangrijk de gewone burger werd in die tijd.

Realistische Details: Het laat Vermeer's talent zien om dingen heel echt en gedetailleerd te schilderen, zoals de glans van de parel en de huid van het meisje.

Lichtgebruik: Vermeer was bekend om zijn mooie manier van licht schilderen, wat het portret een speciale sfeer geeft.

Gouden eeuw: De 17e eeuw was een welvarende tijd in Nederland door handel. Kunst werd veel gekocht door rijke burgers, niet alleen door de kerk of koningen.

De Parel: De parel symboliseert luxe.

Barok - 1665

Culturele en Historische Weergave: Kunst weerspiegelt de tijdsgeest en samenleving.

De rol van communicatie binnen de kunst

Zintuigen aanspreken

De Schreeuw - Johannes Vermeer. 

"De Schreeuw" is een meesterwerk dat emoties oproept door zijn expressieve stijl, intens kleurgebruik, en de krachtige weergave van menselijke angst. 

Munch schilderde De Schreeuw in een periode na een bijzonder pijnlijke liefdesverhouding met een getrouwde vrouw. Tijdens de door jaloezie, achterdocht en pijn getekende relatie schilderde de kunstenaar een aantal doeken die het verloop van de verhouding illustreren.

Veelal wordt gedacht dat de geslachtsloze persoon op het doek schreeuwt, maar de figuur heeft zijn handen over zijn oren geslagen. Het werk stelt Munch zelf voor, die zichzelf beschermt tegen het schreeuwen van het landschap. Het landschap was geïnspireerd op een brug in Oslo, waar Munch eens overheen wandelde. Overdonderd door de omgeving en zonsondergang, die naar hem leken te schreeuwen, kreeg hij depressieve gevoelens.  

Symbolisme - 1893

Kunst spreekt de zintuigen aan en kan emoties oproepen.

De rol van communicatie binnen de kunst

Iconisch

Icoon voor moderne wereld

De Schreeuw werd al als bijzonder beschouwd tijdens het leven van Munch, maar na zijn dood in 1944 werd het doek iconisch. De expressieve afbeelding stond later symbool voor verschillende aangelegenheden. 

Het werd vaak gebruikt als inspiratie voor kunstwerken van andere artiesten. Ook in de media is De Schreeuw terug te vinden. Zo was het masker van de film Scream gebaseerd op het gezicht van het figuur in het schilderij.  

Symbolisme - 1893

Kunst spreekt de zintuigen aan en kan emoties oproepen.

De rol van communicatie binnen de kunst

Sociaal en Politiek Commentaar

Flower Thrower - Banksy. 

Banksy, een anonieme Britse straatkunstenaar. Zijn werken bieden scherpe en satirische commentaren op sociale en politieke kwesties.

De afbeelding wordt vaak geïnterpreteerd als een statement over vrede en liefde boven geweld. De vervanging van een wapen door bloemen duidt op een voorkeur voor vreedzame oplossingen in tijden van conflict.

De oorspronkelijke locatie van het werk in Jeruzalem, een stad die vaak geassocieerd wordt met zowel religieuze als politieke conflicten, versterkt de boodschap van het kunstwerk. Dit werk heeft wereldwijd aandacht getrokken en wordt vaak gebruikt als een symbool van vreedzaam protest en hoop. Het heeft discussies aangewakkerd over de rol van kunst in sociale en politieke kwesties en hoe kunst kan worden gebruikt om krachtige boodschappen over te brengen.

"Flower Thrower" illustreert Banksy's vermogen om een complexe boodschap op een eenvoudige en directe manier over te brengen, waarbij hij conventionele verwachtingen doorbreekt om een dialoog over belangrijke maatschappelijke thema's te stimuleren.

Streetart - 2003

Sociaal en Politiek Commentaar: Kunstenaars uiten hun visie op maatschappelijke en politieke kwesties.

De rol van communicatie binnen de kunst

Opdracht 1

1. Hoe gebruikt Banksy zijn kunst om maatschappijkritiek te leveren?

2. Zoek twee specifieke werken van Banksy en beschrijf hoe hij de locatie gebruikt om zijn boodschap te versterken.

3. Vind een voorbeeld van een straatkunstenaar die je aanspreekt en vertel waarom.

Beantwoord de volgende onderzoeksvragen:

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.